روز چهارشنبه آفریقا گام مهم دیگری در راستای خودکفایی واکسن برداشت. توافقی ۲.۷ میلیون پوندی میان هیئت توسعه رواندا و اتحادیه اروپا درها را برای تقویت سرمایه‌‌گذاری روی قابلیت تولید واکسن رواندا باز کرد. این فقط برای رواندا خبری خوب نیست بلکه خبری مثبت برای آفریقا و کل جهان است.

این توافق‌نامه را که به‌ویژه بر تقویت اداره غذا و داروی رواندا متمرکز است، یوتا اورپیلاینن، کمیسر مشارکت بین‌المللی اتحادیه اروپا، «گامی مهم در حمایت از تولید داخلی محصولات بهداشتی در آفریقا» خواند.

گرچه از دموکراتیک کردن قابلیت‌های تولید واکسن در عرصه جهانی غفلت شده، برای احیای مقاومت کل جهان مقابل همه‌گیری بسیار حیاتی است. در حال حاضر، کشورهای آفریقا در دوری باطل گیر افتاده‌اند: زنجیره‌ بی‌پایانی از تعطیلی و بازگشایی و اینکه همواره مجبورند میان جان شهروندان و حفاظت از اقتصاد کشور، یکی را انتخاب کنند. شرایط فعلی باعث شده است نتوانیم اقتصادها و نظام‌های بهداشتی را برای مواجهه با همه‌گیری‌های آینده بازسازی کنیم. در حال حاضر، این وضعیت تنها در صورتی تغییر خواهد کرد که کشورهای قدرتمندتر تصمیم بگیرند از ذخیره انبوه واکسن خود اندکی چشم‌پوشی کنند.

الگوی مبتنی بر پایه خیریه نمی‌تواند آینده‌ای پایدار بسازد. مسئولیت‌پذیری و نه استقامت تنها راهی است که جهان در حال توسعه با اتکا به آن می‌تواند از همه‌گیری جاری قوی‌تر بیرون آید. در رواندا، ما آماده‌ایم این مسئولیت را بپذیریم. در واقع، مسئولیت‌پذیری و اتکا به خود در قلب فلسفه توسعه ملی ما است و «آگاسیرو» یا «کرامت» به زبان رواندایی چشم‌انداز کلیدی ما برای آینده است.

گرچه همه‌گیری جاری چالش‌هایی بی‌سابقه پیش روی ما قرار داده است، نشان داده‌ایم ابداع، بازدهی و نبوغ می‌تواند به‌رغم منابع محدود شکوفا شود. دولت رواندا و نظام پزشکی کشور با چند راه ابداعی به مصاف همه‌گیری کووید‌ـ۱۹ رفتند که جلوی فشار به نظام پزشکی را گرفت.

به محض اینکه همه‌گیری شروع شد، وزارت بهداشت مجموعه‌ای از تمهیدها را بر اساس الگوی دقیق برنامه‌ریزی ما برای همه‌گیری، به کار بست. در مارس ۲۰۲۰، رواندا اولین کشور در صحرای آفریقا بود که دستور تعطیلی سراسری در کشور را به‌دلیل شیوع ویروس کرونا صادر کرد. دولت همچنین تمهیدهایی اتخاذ کرد که مطمئن شود تمام افراد مبتلا به کووید-۱۹ آزمایش، قرنطینه و رایگان مداوا می‌شوند.

از دیگر راهبردهای قابل توجه، طرح «آزمایش گسترده» بود تا ظرفیت استفاده از منابع محدود را به حداکثر برسانیم و همچنین، استفاده از پهپاد برای نشر اطلاعات عمومی و استفاده از ربات‌ برای آزمایش و مراقبت از بیماران و ترویج آگاه‌سازی رسمی از طریق رسانه‌های اجتماعی برای مقابله با اطلاعات جعلی و بسیج واکنشی جامع از طرف کل شهروندان. در نتیجه، موسسه لویی عملکرد رواندا در مقابله با کووید را در ردیف هفتمین کشور برتر دنیا و پیش از استرالیا قرار داد.

بنابراین، رواندا گواهی عالی برای این طرح در آینده نظام بهداشتی آفریقا است. با وجود این، در حال حاضر پیشرفت بیشتر در استقامت ما به همکاری‌های بین‌المللی متکی است. امیدواریم همکاری ما با اتحادیه اروپا اولین گام در مسیر افزایش همکاری‌ها با شرکای خود در سراسر قاره و گوشه‌و‌کنار جهان باشد. از این طریق، قاره ما می‌تواند گام‌هایی قابل توجه در مسیر ساخت نظام‌های بهداشتی ملی پایدار و کارآمد آفریقا بردارد.

پیامدهای گزینه جایگزین هم آشکار است. سومین موج شیوع اکنون در حال گسترش در سراسر قاره است و هشداری ترسناک از آینده‌ای است که روند فعلی ملی‌گرایی و احتکار واکسن در صحنه بین‌المللی ادامه دارد. فقط ۴۰ میلیون دوز واکسن در سراسر قاره آفریقا تزریق شده است که ۱.۳ میلیارد نفر جمعیت دارد، نرخی که کمتر از میزان کل افراد واکسینه‌شده در بریتانیا است که ۶۶ میلیون نفر جمعیت دارد. نه تنها مردم بی‌دلیل می‌میرند بلکه با وضعیت فعلی، تقریبا اجتناب‌ناپذیر است که گونه‌های خطرناک‌تر ویروس پدید نیایند، با این پتانسیل که کل جهان را به مخاطره بیندازند.

همه‌گیری آثار دیگر و کمتر آشکاری هم دارد که آن‌ها هم تبعاتی جهانی خواهند داشت. گرچه تاثیر همه‌گیری بر گردشگری در همه جای جهان احساس شده است، غیبت گردشگران خارجی به‌ویژه برای میلیون‌ها نفری که در کشورهای در حال توسعه زندگی می‌کنند و زندگی آن‌ها به صنایع هتل‌داری و رستوران‌داری وابسته است، دردناک بود.

در دنیای امروز، گردشگران عاملی اصلی در نگهداری از پارک‌های ملی و حفاظت از حیات‌وحش منحصر‌به‌فرد آن‌ها هستند. در رواندا، درآمد گردشگری عاملی کلیدی در راهبرد ما برای حفاظت از گوریل‌های کوهی در خطر انقراض است. از این درآمد برای کمک به جوامع محلی و سرمایه‌گذاری در اقدام‌های مقابله با شکار غیرقانونی و سایر اقدام‌های حفاظت از محیط‌ زیست استفاده می‌شود. پارک‌های آفریقا نمی‌توانند از این کاهش درآمد جان سالم به در برند.

با بروز نشانه‌هایی از فروکش موج همه‌گیری کووید-۱۹ در کشورهای توسعه‌یافته، کشورهای در حال توسعه در آفریقا و جاهای دیگر نباید فراموش شوند. تاثیر این بحران هم بر انسان‌ و هم بر محیط زیست بی‌اندازه بزرگ است. خوشبختانه راه‌حل برای مشاهده همه آشکار است: واکسن بیشتر، سرمایه‌گذاری بیشتر، و زیرساخت‌های بیشتر. با حمایت اتحادیه اروپا و سایر حامیان بین‌المللی، تولید واکسن در آفریقا می‌تواند در کشورهای آفریقایی مانند رواندا شکل بگیرد و توسعه یابد.

این سرمایه‌گذاری‌ها تنها راه‌حل بلندمدت برای اطمینان از این است که آفریقا به‌جای اتکا به دیگران، راهی به سمت استقامت خواهد یافت. این تغییر خیلی وقت پیش باید اتفاق می‌افتاد و باعث تقویت امنیت بهداشت جهانی نه فقط برای همه‌گیری جاری بلکه برای سال‌های آتی هم می‌شود.

دکتر دنیل نگمیجه وزیر بهداشت جمهوری رواندا است.