این هفته سازمان لیگ ملی فوتبال آمریکایی (ان‌اف‌ال) ایالات متحده از بستن قرارداد چند ساله‌ای با شرکت «راک نیشن» متعلق به «جی‌زی» خبر داد که برنامه‌های عدالت اجتماعی و موسیقی «ان‌اف‌ال» را در اختیار شرکت «راک نیشن» می‌گذارد. بله همان «ان‌اف‌ال» که «جی‌زی» در ترانه مشترکی با همسرش «بیانسه» به نام خشم‌میمون‌وار (Apeshit) در باره‌اش آواز سر داده بود که: «به جام برتر شما نه گفتم. نه تو به من نیاز داری، نه من به تو». متن ترانه طوری بود که در آن هنگام بسی انقلابی می‌نمود و دم از آن می‌زد که این سلطان سیاه‌پوست موسیقی برای برکشیدن خود به نهاد عظیمی چون «ان‌اف‌ال» نیاز ندارد اما اکنون طنینی توخالی دارد.
البته دل‌گیری اکثر مردم از این قرار داد، به دلیل دورویی نهفته در متن آن ترانه نبود، بلکه از کار بی‌کار شدن «کالین کاپرنیک» ستاره‌ی سابق «ان‌اف‌ال» به خاطر اعتراض به کشته شدن سیاهان آمریکا به دست پلیس پیش چشم‌شان بود. همکاری نخستین میلیاردر سبک موسیقی «هیپ‌هاپ» با سازمانی که این فعال عدالت نژادی را از کار بی کار کرده است چه توجیهی می‌تواند داشته باشد؟
در مصاحبه اعلام قرارداد «ن‌اف‌ال» و »«راک‌نیشن» با »«ی‌زی» و «اجر گودل» (عضو انجمن ان‌اف‌ال)، چند بار نام کاپرنیک هم به میان آمد. «جی‌زی» گفت: «از یاد بردیم که تمام هدف کالین این بود که بی‌عدالتی اجتماعی را در معرض توجه قرار دهد. در آن مورد هم موفق بود.» و بعد ادعا کرد که قبل از عقد قرارداد با خود کاپرنیک مشورت کرده است. اما «نسا دیاب» دوست‌دختر «کاپرنیک» این ادعا را تکذیب کرد. بعد از ادعاهای متقابلی که افراد دیگری مطرح کردند به هیچ وجه مشخص نشده که بالاخره آن مشورت تلفنی انجام گرفته بود یا خیر. البته به هر حال اهمیتی هم ندارد. حتی اگر به «کاپرنیک» اجازه بدهند دوباره در «ان‌اف‌ال» بازی کند یا حتی خودش به «جی‌زی» گفته باشد که بستن چنین قراردادی مشکلی ندارد، «ان‌اف‌ال» همچنان نهادی نژادپرست است که به زندگی سیاهان اهمیتی نمی‌دهد، در حالی که ۷۰ درصد بازیکنان آن سیاه‌پوست هستند. معامله کردن با آن‌ها برای شخص «جی‌زی» حرکت تجاری زیرکانه‌ای است اما نمی توانیم این حرکت را پیوند مفیدی برای تقویت عدالت اجتماعی بیانگاریم. هرگز این طور نیست.
پارسال جام برتر فوتبال آمریکایی به خصوص در حوزه‌ی سرگرمی‌ها زیر سایه‌ی ماجرای «کاپرنیک» قرار گرفت. در خبرها آمده بود که بسیاری از اجرای برنامه امتناع کرده‌اند و حتی خود «جی‌زی» به «تراویس اسکات» گفته بود در اجرای نمایش با «مارون ۵» همکاری نکند. البته «جی‌زی» بعداً گفت دوست نداشت ببیند «اسکات» نقش پس‌زمینه‌ی «مارون ۵» را داشته باشد که شگفت‌آور بود. یعنی اگر خودمان در جلوی صحنه باشیم ایرادی ندارد به نفع نهاد مساله‌داری مثل «ان‌اف‌ال» کار کنیم؟
اوایل امسال هم «جی‌زی» در تالار «وبستر» برنامه‌ای اجرا کرده بود و به صورت فی‌البداهه در باره فعال اجتماعی و رپ‌خوان فقید «نپسی هاسل» رپ‌خوانی کرده بود. همان‌جا بود که غوغایی در رسانه‌های اجتماعی برانگیخت وقتی که گفت: «حلبی‌آبادتان را خودتان اعیانی کنید قبل از آن که این حضرات دست به کار شوند». در واقع این معنا را قویاً تداعی کرد که «هاسل» هم می‌خواست همین کار را با محله‌اش در جنوب لس‌آنجلس انجام دهد. معنای ضمنی اعیانیسازی [بهسازی محلات با استقرار طبقات مرفه‌تر] شاید برای «جی‌زی» منفی نباشد اما قطعاً برای آن‌هایی که به علت افزایش قیمت ناشی از اعیانیسازی ناچار به ترک محله‌هایشان شده‌اند معنای منفی دارد و کم‌تر کسی قبول دارد که هدف فعالیت‌های «نپسی هاسل» هم اعیانیسازی بوده باشد. بسیاری هم آشکارا به ذهن‌شان خطور کرد که نکند این بیت به انگیزه‌های «جی‌زی» از سرمایه‌گذاری برای ساخت مرکز بارکلی در زادگاه‌اش بروکلین نیویورک حکایت دارد.
لازم به ذکر است مسکن‌های ارزان مرکز بارکلی در سال 2025 به بهره‌برداری می‌رسد. «جی‌زی» هم سابقه اقدامات انسان‌دوستانه و اجتماعی دارد و تهیه کننده مجموعه فیلم‌های مستندی هم بوده است. یکی از این فیلم‌ها در باره‌ی نوجوانی به نام «تری‌وان مارتین» است که در سال 2012 به دست «جرج زمرمن» کشته شد. یکی دیگر هم در باره‌ی «کالیف برودر» است که قسمت اعظم نوجوانی‌اش را به اتهام تبهکاری در زندان سپری کرد و سرانجام کم‌تر از یک سال بعد از آزادی خودکشی کرد.
شکی نیست که «جی‌زی» عملاً عرضه‌اش را در سرمایه‌گذاری‌های‌اش نشان داده است و این طرح‌ها بدون نام او به چنین شهرتی نمی‌رسیدند.
اما به طرف دیگر ماجرا هم باید توجه داشت. در کانون توجه قرار دادن آسیب‌هایی که به سیاهان وارد می‌شود و کوتاهی نظام قضایی در رسیدگی به جوانان سیاه‌پوست خیلی هم خوب و عالی است ولی به ارایه روایت‌های مثبت از سیاهان آمریکا چندان کمکی نمی‌کند. تعداد اندک ترانه‌هایی هم که راجع به موفقیت‌های خود «جی‌زی» است، نمی‌تواند چرخشی در روند موجود پدید آورد.
«جی‌زی» در مصاحبه‌اش راجع به قرارداد «راک‌نیشن» و «ان‌اف‌ال» گفته بود: «به نظرم دوران بلند نشدن به هنگام پخش سرود ملی را پشت سر گذاشته‌ایم و فکر می‌کنم که وقت آن است که دست به کاری بزنیم. به نظرم همه می‌دانند مشکل چیست و قال قضیه کنده شده است.» ولی این حرف قانع‌کننده نبود و «کلاریسا بروکز» در توییتر پاسخ آن را داد: «جی‌زی میلیاردر است نه فعال اجتماعی. می‌خواهد منافع خودش را به هر قیمتی حفظ کند. من که به هیچ‌کدام از کارهای گروه او باور ندارم چون در پی براندازی نظام‌ها نیستند بلکه می‌خواهند نظام‌هایی را که برای‌شان پول‌ساز است اصلاح کنند.»
پیامد تصمیم «جی‌زی» چه خوب باشد چه بد، از نظر جامعه سیاهپوستان نخست به خودش و سپس به ترازنامه مالی خودش بها می‌دهد و در این میان جامعه در جایگاه سوم قرار دارد. چند کار نمادین هم برای ما انجام داده است اما در نهایت «اهل کسب و کار» است و همیشه این نکته را به ما یادآوری می‌کند.
این نوشته برگردان فارسی از مقالات منتشر شده دیگری است و منعکس کننده دیدگاه سردبیری روزنامه ایندیپندنت فارسی نمی باشد.
© The Independent
