توافق صلح را چه فردی امضا خواهد کرد؟ غنی یا عبدالله

ریاست جمهوری برای امضای توافق‌ با طالبان زیر فشار قرار دارد

AFP

هفته قبل خبری در سایت بی بی سی منتشر شد مبنی بر این‌که آمریکا همزمان با امضای توافق صلح با طالبان، با دولت افغانستان نیز توافقی جداگانه به امضاء خواهد رساند. این خبر از زبان سخنگوی ریاست اجرایی حکومت وحدت ملی منتشر شده است. ریاست اجرایی بدون آنکه به جزئیات این توافق اشاره کند، گفته است که متن این توافق در اختیار رهبران حکومت وحدت ملی قرار گرفته است و به زودی توسط رهبران حکومت امضا خواهد شد تا زمینه گفتگوهای میان افغانی میسر شود.

این خبر در حالی منتشر شد که ریاست جمهوری در مورد این توافق هیچ‌گونه اظهار نظری نکرده است. اما اطلاعات به دست آمده نشان می‌دهد که ریاست جمهوری برای امضای این توافق‌نامه که هنوز جزئیات آن مشخص نشده است، زیر فشار قرار دارد. بر اساس این اطلاعات، آقای زلمی خلیل‌زاد نماینده آمریکا در امور صلح افغانستان از رئیس جمهور اشرف غنی خواسته است تا توافق مذکور را به امضا برساند. اما رئیس جمهور با رد این مساله گفته است که صلاحیت امضای این توافق به حکومت بعدی، پس از انتخابات ریاست جمهوری که در ششم مهر ماه سال جاری برگزار خواهد شد، بر می‌گردد.

با این حال منابع نزدیک به ارگ می‌گویند که آمریکا برای امضای این توافق توسط رئیس جمهور از ابزار فشار استفاده کرده است. گفته می‌شود در دیدار زلمی خلیل‌زاد، با دکترعبدالله رئیس اجرایی حکومت وحدت ملی، از وی خواسته شده تا این توافق را او به امضا برساند. با این حال دکترعبدالله گفته است که او رئیس جمهور را مجاب خواهد کرد تا توافق‌نامه را به امضا برساند. آمریکایی‌ها با میان کشیدن پای دکترعبدالله تلاش کرده‌اند تا از وی حربه‌ای فشاری علیه اشرف غنی بسازند. در حالی‌که به نظر می‌رسد رئیس اجرایی در موقعیتی نیست که بتواند توافق‌نامه مذکور را به امضا برساند. چنین می‌نماید که آمریکایی‌ها بیشتر از این‌که محتوای توافق‌نامه، که قرار است با دولت افغانستان به امضا برسد، برای‌شان مهم باشد، انعکاس این امضا مهم است که نوعی آمادگی دولت افغانستان برای وارد شدن کامل به گفتگوهای میان افغانی را نشان می‌دهد.

چرا رئیس جمهور نمی‌خواهد توافق‌نامه را امضا کند؟

امضای توافق‌نامه میان دولت افغانستان و آمریکا هرچند برنامه آن هنوز مشخص نیست، به نحوی توافق صلح آمریکایی‌ها با طالبان را مشروعیت بیشتر می‌بخشد. در کنار آن با امضای این توافق کلیات توافق‌نامه صلح با طالبان مورد تایید قرار می‌گیرد و قابل اجرا می‌شود. هرچند جزئیات توافق‌نامه صلح آمریکا با طالبان نیز هنوز مشخص نشده است. اما بر اساس اطلاعات منابع نزدیک به ارگ، یکی از مواد این توافق تعلیق انتخابات است. در صورتی‌که انتخابات به تعلیق کشانیده شود، گزینه بعدی برای حکومت آینده در افغانستان، حکومت موقت است. طالبان به شدت در پی تعلیق انتخابات‌اند و نمی‌خواهند با حکومتی که سکان قدرت در افغانستان را برای پنج سال آینده در دست دارد، وارد مذاکره شوند. برگزاری انتخابات و تعیین حکومت آینده بر اساس رای مردم، این ظرفیت را برای حکومت ایجاد می‌کند که از منظر قدرت برتر به گفتگوهای میان افغانی بپردازد. همچنین حکومت آینده حتی می‌تواند در صورت به نتیجه نرسیدن گفتگوها، همچنان به حیات سیاسی خود ادامه دهد.

در حالی‌که حکومت فعلی حتی اگر وارد مذاکرات شود، گزینه‌ای جز تن دادن به حکومت موقت ندارد. برای قشر سیاسی افغانستان نیز جز آنانی که به منافع فردی می‌اندیشند. رفتن به سوی حکومت موقت قابل پذیرش نیست. زیرا زمینه تعلیق قانون اساسی و دیگر دستاوردهای ۱۸ ساله اخیر افغانستان را میسر می‌کند. از سوی دیگر طالبان سعی دارند با ایجاد حکومت موقت، سکان داری گفتگوها را به دست بگیرند. اظهار نظرهای اخیر طالبان نشان می‌دهد که آنان بیشتر برای در دست گرفتن بخش عمده قدرت، از جمله رهبری دولت آینده، برنامه ریزی کرده‌اند. انتخابات تمامی این برنامه ریزی‌های طالبان را به هم خواهد ریخت.

به همین دلیل طالبان مخالف برگزاری انتخابات‌اند و سعی دارند تا با اعمال فشارهای غیرمستقیم، دولت را مجبور به پذیرفتن این مساله کنند. اما به نظر می‌رسد با این که رئیس جمهور غنی در مورد امضای توافق‌نامه جداگانه با آمریکا سرانجام مجبور به رضایت شده است، ولی مصمم است تا به هرشکل ممکن انتخابات را برگزار کند. زمان نیز در این رابطه بیشتر با آقای غنی همراه است، زیرا در حالی‌که نزدیک به یک ماه دیگر به برگزاری انتخابات مانده است، هیچ‌گونه آمادگی برای رفتن به سوی گفتگوهای صلح وجود ندارد. 

بیشتر از