هنوز اول راه هست
اختلاف‌های کابل و واشنگتن بر سر گفت‌وگوهای سری و مستقیم آمریکا با گروه طالبان در قطر در حال جدی‌تر شدن است. حمدالله محب، مشاور امنیت ملی افغانستان دیروز در نشستی در اندیشکده هادسن در واشنگتن دی سی گفت که دوام مذاکرات طالبان و آمریکا از دولت و حکومت افغانستان مشروعیت‌زدایی می‌کند و حرمت جایگاه قانونی نظام سیاسی کشورش را می‌شکند. او همچنان گفت که برخلاف آنچه از یک دیپلمات کارکشته و کارآزموده‌ای می‌رفت، زلمی خلیلزاد حکومت افغانستان را که هم‌پیمان آمریکاست از متن این گفت‌وگوها به حاشیه برده است.
حکایت انتقاد‌های مشاور امنیت ملی افغانستان به این خلاصه نشد. او در گفت‌وگو با شبکه خبری فاکس معامله با تروریست‌ها را شرم‌آور گفت و آن را بی‌حرمتی به قربانیان حملات یازدهم سپتامبر ۲۰۰۱ خواند. این نخستین باریست که مقام‌های ارشد حکومت افغانستان با صراحت از نحوه برگزاری مذاکرات سری و مستقیم گروه طالبان با آمریکا انتقاد می‌کنند.
پاسخ تند به انتقاد‌های بی‌سابقه
مقام‌های آمریکایی در پاسخ به سخنان مشاور امنیت ملی افغانستان تعلل نکردند. جان بس سفیر ایالات متحده در کابل در رشته تویت‌هایی نوشت که افغان‌ها و آمریکایی‌ها شانه به شانه در کنارهم در برابر دهشت‌افگنی جنگیده‌اند و هر کدام شان وظیفه دارند تا از جان‌فشانی‌های قربانیان شان قدردانی کنند، اما برای او فساد، سؤاستفاده از تجهیزات و دیگر کمک‌های که توسط مردم آمریکا در این جنگ فراهم شده است، بی‌حرمتی به قربانیان آمریکایی است. سفیر ایالات متحده همچنان گفته است که اکنون فرصت دستیابی به صلح میسر و هیچ فردی نباید منافع شخصی و سیاسی خودش را بر منافع ملی افغانستان مقدم بشمارد.
آنچه از رد و بدل طعن و کنایه‌های مقام‌های افغانستان و آمریکا بر می‌آید این است که تنش لفظی در هفته‌های آینده بیشتر خواهد شد. اشرف غنی، رییس جمهوری افغانستان با آغاز گفت‌وگوهای سری و مستقیم آمریکا و گروه طالبان باور داشت که استقبال محتاطانه می‌تواند نقش او و حکومت افغانستان را در مراحل بعدی گفت‌وگوها تضمین کند. غنی انتظار داشت که زلمی خلیلزاد فرستاده ویژه آمریکا برای صلح افغانستان و رفیق دیرینه اش جایگاه حکومت او را تضعیف نخواهد کرد.
گزینه‌های دولت افغانستان چیست؟
مدت قانونی کار حکومت کنونی افغانستان بر بنیاد قانون اساسی و توافقنامه سیاسی تشکیل حکومت وحدت ملی که با پادرمیانی جان کری، وزیر خارجه پیشین آمریکا، در ۲۰۱۴ امضا شده بود، تا کم‌تر از پنج ماه دیگر به پایان می‌رسد. شایعاتی وجود دارد که آمریکایی‌ها به تشکیل یک حکومت عبوری که ماموریت تعدیل قانون اساسی و برگزاری انتخابات ریاست جمهوری آینده را داشته باشد، چراغ سبز نشان داده‌اند. التبه این طرح پس از نهایی شدن توافق خروج نیروهای آمریکایی و اعلام آتش‌بس سراسری صورت خواهد گرفت. اجرایی شدن این طرح به معنی پایان کار حکومت وحدت ملی است.
اشرف غنی، رییس جمهوری افغانستان در صدد است تا حمایت همکاران بین المللی افغانستان را برای برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در جولای امسال داشته باشد. به همین منظور او از سرناگزیری به تعویض تمامی اعضای کمیسیون‌های انتخاباتی در ماه گذشته تن داد. او همچنان گفته است که اگر ایالات متحده و کشورهای کمک کننده حاضر به پرداخت هزینه‌های انتخابات ریاست جمهوری نباشند، حکومت افغانستان هزینه‌های ضروری را از بودجه ملی تامین خواهد کرد. غنی انتخابات را یگانه گزینه برای بقای خودش می‌داند.
گزینه بعدی حکومت، ادامه مخالفت با آمریکا و سپس مخالفت با توافق صلح با طالبان است. این گزینه اشکالات جدی سیاسی و مالی خواهد داشت. شماری از مخالفان سیاسی غنی قطعا می خواهند شریک یک حکومت انتقالی با طالبان باشند. آن‌ها به دیدار طالبان در مسکو رفتند و احتمالا در ماه‌های آینده به قطر نیز خواهند رفت. از طرف دیگر، توافق صلح آمریکا با طالبان می‌تواند سطح کمک‌های تخنیکی و مالی به نیروهای امنیتی و دفاعی افغانستان را به صورت قابل ملاحظه کاهش دهد. غنی به هیچ صورتی نمی‌تواند هزینه‌های جنگ را بدون حمایت آمریکا تامین کند.
گزینه عملی این است که حکومت از افزایش تنش سیاسی با واشنگتن بپرهیزد و همزمان با استفاده از مشروعیت ملی و بین المللی که برای اکنون از آن برخودار است به صورت سنجیده برای شمولیت در مذاکرات و تاثیر گذاری بر کلیت پروسه‌های سیاسی وابسته به صلح امکان سنجی کند.
