مقامات جمهوری اسلامی در برابر بحرانهایی که خود ساخته و با آنها دست در گریبان هستند، شش روایت را ساخته و پر و بال میدهند. مبانی این شش روایت و اشکال مختلف آن همیشه در تبلیغات جمهوری اسلامی عرضه شده است، اما با توجه به تحریمها و شرایط دشوار اقتصادی و امنیتی که نظام برای خود خلق کرده، این روایتها شکل و شمایل تازهای یافتهاند. جناحهای نظام از جمله اصلاحطلبان همین شش روایت را متفق القول تکرار میکنند تا از قافلهی قدرت و ثروتی که بدون حساب میان اعضای قشر حاکم توزیع میشود عقب نمانند. این شش روایت عبارتند از اتحاد حاکمان (از اتحاد ملی سخن نمیگویند)، آرامش عمومی، از آن خود پنداری کره زمین، خود حق پنداری، تقدیر نابودی دشمنان و رؤیای نجات جامعه بشری.
قشر حاکم در برابر چالشها متحد است
بخشی از قشر حاکم در حال پرکردن حسابهای بانکی خود و انتقال مایملک به خارج است و بخشی دیگر دارد سنگرهای خود را عمیقتر می کند تا در شرایط دشوار بتواند بیشتر مقاومت کند؛ بخشی سرکوب حقوق و آزادیهای مردم را ناکافی میداند و بخشی زیاده از حد؛ بخشی به دنبال مذاکره با دولتهای غربی است و بخشی به دنبال انزوای بیشتر سیاسی و دیپلماتیک؛ بخشی در پی مدیریت جهانی است و بخشی به تاراج ایران قانع است. تنها جایی که همه با هم اشتراک نظر دارند، امتیازها و رانتهایی است که به خود آنها تعلق میگیرد. البته در آن محدوده نیز رقابت شدیدی در جریان است که کدام بخش بیشتر سهم میبرد.
رفتاری که مدیران جمهوری اسلامی مشترکا نشان دادهاند، بیانگر این مطلب است که با نا آرام شدن اوضاع آنها به آپارتمانها و خانههایی که در سراسر دنیا خریدهاند، انتقال پیدا خواهند کرد. بدین ترتیب اکثر آنها در فرار از چالشها با هم متحد هستند، اما نه در برابر آنها.
وضعیت کشور بحرانی نیست
حسن روحانی میگوید مردم نسبت به سال گذشته (۱۳۹۷) آرامش بیشتری دارند (مشرق ۳۱ مرداد ۱۳۹۸). این روایت با هیچ یک از مشاهدات روزمره همخوانی ندارد. هیچ نظر سنجیای عمومی از سوی منابع مستقل (که در ایران امکان پذیر نیست) چنین چیزی را تایید نمیکند. در کشوری که تورم میان هفتاد تا نود درصد و بیکاری میان چهل تا شصت درصد تخمین زده میشود (ارقام واقعی را نمیگویند یا اصولا نمیدانند) چگونه میتوان آرامش داشت؟ محمدباقر نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه میگوید: «ما به غذا و دارو بر اساس این سیاستهای تحریمی، دسترسی نداریم.» (تابناک ۴ شهریور ۱۳۹۸) در چنین شرایطی چگونه مردم میتوانند آرامش داشته باشند؟ بدین ترتیب یا خبر تحریم غذا و دارو دروغ است یا گزارش آرامش عمومی. با نظامی که از نظر اداری فربه، از نظر اجرایی ناکارآمد و از نظر حفظ امامت مردم فاسد است آرامش عمومی بعید به نظر میآید.
ایالات متحده منشا نا آرامی در منطقه است
این سخن از سوی نظامیان و مقامات وزارت خارجهی جمهوری اسلامی مکررا شنیده شده است. آنها آبهای آزاد در خلیج فارس و دریای عمان را به رسمیت نمیشناسند و میخواهند قدرتهای بزرگ غربی (و نه روسیه و چین) منطقه را ترک کنند تا با خیال راحت آتش افروزی کنند. این مقامات با ادعای ذکر شده همهی آتش افروزیهای جمهوری اسلامی را در یمن و سوریه ولبنان و عراق و افغانستان نادیده میگیرند. اگر این روایت از منطقه را درست بپنداریم باید بر اساس نظریهی توطئه، همهی اقدامات جمهوری اسلامی را به عروسک گردان آن یعنی ایالات متحده نسبت دهیم. مقامات ظاهراً همان ادبیاتی را که بیش از چهل سال پیش در مقام تظاهرکننده در خیابان داشتند حفظ کرده و فراموش کردهاند که یک کشور و منابع آن در اختیار آنهاست و برای نیروی نظامی آن تصمیم میگیرند و هرجا که آتشی باشد روی آن بنزین میریزند و در دنیا مشغول آتش افروزی هستند.
توبه کنید
حسن روحانی بارها خطاب به مقامات غربی و بالاخص دولت ترامپ گفته است که آنها باید توبه کنند. توبه یک مفهوم مذهبی است که در یک سمت فرد گناهکار و در سمت دیگر خدای متعال قرار دارد. از این عبارت روحانی، خود- حق پنداری مثل گدازههای آتشفشان بیرون میزند. مقامات جمهوری اسلامی در اعترافگیری تلویزیونی نیز از مخالفان و منتقدان خود میخواهند توبه کنند. این بخشی از روایت دائمی نظام بوده که در مقام حق مطلق نشسته است. این نظامِ حق مطلق، جنایتی نیست که در حق شهروندان ایرانی روا نداشته باشد.
افول غرب و نابودی اسراپیل
پنج دهه است که نظریه پردازان فاشیست، مارکسیست و اسلامیست جمهوری اسلامی به اتفاق (از فردید و داوری تا خامنهای و یوسف اباذری) از افول یا نابودی عن قریب غرب (سرمایه داری، لیبرالیسم سیاسی، فردیت محوری، آزادیهای فردی و بازار آزاد) سخن گفتهاند. خامنهای برای نابودی اسراییل زمان تعیین کرده است.
روزی نیست که به مناسبتی این روایت از بوقهای تبلیغاتی جمهوری اسلامی شنیده نشود. این روایت میخواهد به هواداران این ایدئولوژیها امید بدهد که روز سلطه آنها بر جهان و شکل دادن به نظمی نوین، بر اساس ایدئولوژی آنها، به زودی فرا میرسد. نظریه پردازان وزارت اطلاعات و اطلاعات سپاه مطالب مربوط به افول غرب را ترجمه کرده و به خورد هواداران نظام میدهند.
این دیدگاه اساسا تاریخگرایانه است. تاریخگرایان مارکسیست، فاشیست و اسلامیست بر این اعتقادند که بنا به تقدیر تاریخ ایدئولوژی آنها پیروز شده و همه ایدئولوژیهای دیگر از روی صفحه زمین محو میشوند. واقعیت اما این است که هیچ یک از این ایدئولوژیها محو و نابود نمیشوند و قدرت آنها افزایش و کاهش مییابد. در تاریخ جبر تاریخی محتوم وجود ندارد بلکه جوامع انسانی میتوانند راههای مختلفی را انتخاب کنند، چنانکه کردهاند. وجود و بقای جمهوری اسلامی جبر تاریخی نبوده و نیست؛ یک انتخاب بوده که قابل وارونه شدن است.
مبارزه با فساد و مشکلات جامعه بشری
مقامات جمهوری اسلامی تنش زایی، تروریسم و سرکوب خود در ایران و منطقه را به اهداف متعالی مثل مبارزه با فساد و حل مشکلات جامعهی بشری نسبت میدهند. محمد تقی مصباح، ایدئولوگ نظام، میگوید: «آیا آفریده شدیم که آسوده بخوریم و بخوابیم و در آخر از دنیا برویم؟... آیا خدا ما را آفریده که این مشکلات و فسادها را در عالم ببینیم و بعد از آن بمیریم؟ آیا اینگونه زیستن عبث نیست؟» (انتخاب ۶ شهریور ۱۳۹۸). با همین توجیه است که اسلامگرایی در ایران و دیگر کشورها بسط یافته ، اما اسلامگرایان در عالم واقع موجب فساد بیشتر (هر نوعی را که تصور کنید و فساد بدانید) و حادتر شدن مشکلات جامعه بشری شدهاند. آنها وقتی به معیشت مردم میرسند، میگویند قرار نیست خوب زندگی کنیم، چون آرمانهای والا داریم. اما وقتی به حقوق مردم میرسند، ادعا میکنند که میخواهند مردم را به زور به بهشت ببرند و مجبورند حقوق آنها را نقض کنند.