کریستال، چشم تیزبین سیا برفراز ایران

یک روز پس از انفجار موشک ماهواره‌بر«سفیر» روی سکوی پرتاب شماره یک پایانه فضایی امام خمینی در سمنان، رئیس جمهور ایالات متحده، دونالد ترامپ اقدام به انتشار تصویری ماهواره‌‌ای با وضوح و کیفیت بالا از موشک سوخته کرد تا قدرت سامانه‌های جاسوسی و توانایی رصد فعالیت‌های موشکی ایران را به رهبران جمهوری اسلامی گوشزد کند. با مشاهده عکس و زاویه تهیه شدن آن و همچنین نگاه کردن به سایت‌های تعقیب ماهواره‌ها، به راحتی قابل تشخیص است که این عکس توسط ماهواره USA-224، یکی از سه ماهواره  کِی اِچ-12 بلاک 4 (KH-12 Block IV) سیا تهیه شده است، ماهواره ای از خانواده کریستال (CRYSTAL) که وجود آن‌ها بیش از سه دهه است که برای عموم آشکار شده . دفتر شناسایی ملی آمریکا (National Reconnaissance Office) با نظارت روز بروز بر این سانحه، ماهواره USA-224 را دقیقا برفراز سمنان به پرواز درآورد و تصاویر با کیفیتی از موشک سفیر منفجر شده تهیه کرد.

ابزار جاسوسی آمریکا علیه فعالیت‌های موشکی ایران

ماهواره‌های جاسوسی خانواده کِی اِچ-12 (KH-12)، هواپیمای جاسوسی یو-2اِس دراگون لِیدی (-2S DragonLady) و پهپادهای جاسوسی آر کیو-4بی گلوبال هاک (RQ-4B Global Hawk) سه ابزار اصلی آمریکا برای تهیه تصویر از فعالیت‌های نظامی و به‌خصوص موشکی ایران است. هواپیماها و پهپادهای جاسوسی آمریکا توانایی عکسبرداری از پایگاه‌هایی را دارند که در فاصله 100 الی 300 کیلومتری نوار مرزی ایران واقع شده اند. جهت عکسبرداری از تاسیساتی که در عمق خاک ایران وجود دارند از انواع دیگر ماهواره استفاده می‌شود که اصلیترین آنها ماهواره کریستال بهبود یافته (Improved CRYSTAL) شماره USA-224است.

 محدوده فعالیت پهپادهای گلوبال هاک حریم هوایی بین‌المللی بر فراز خلیج فارس، تنگه هرمز و دریای عمان است که از فراز آن می‌توانند با استفاده از سامانه یکپارچه نظارتی و شناسایی ساخت هیوز موسوم به HiSAR با برد 100 کیلومتر، اقدام به تصویربرداری از تجهیزات متحرک و ثابت مستقر در پایگاه‌های نظامی حاشیه دریای عمان، تنگه هرمز و خلیج فارس و همچنین جزایر ایرانی این منطقه کنند. نمونه پیشرفته و پیچیده تر این سامانه روی هواپیمای جاسوسی یو-2اِس قرار دارد که به ASARS-2 مخفف «سامانه پیشرفته رادار روزنه مصنوعی-2»، موسوم است. این سامانه توانایی تهیه تصاویر از اهداف ثابت و متحرک در هرگونه شرایط آب و هوایی و 24 ساعت شبانه روز را دارد بطوری که رادار این سامانه نقش دوربین را بازی می‌کند و با ارسال امواج رادار به طرف موضوع و ثبت امواج برگشتی از آن، اقدام به تصویرسازی سه بعدی با دقت بالا از موضوع - مثلا یک پایگاه نظامی - می‌کند. حداکثر برد موثر این سامانه 185 کیلومتر است؛ به عنوان مثال به کمک آن می‌توان به راحتی از پایگاه موشکی امام علی در خرم آباد تصویربرداری کرد.

علاوه بر سامانه‌های راداری روزنه مصنوعی، پهپادهای گلوبال هاک و هواپیمای جاسوسی یو-2 از دوربین‌های عکاسی پیشرفته نیز برای عکس‌برداری در روز و آب و هوای خوب برخوردار است. هواپیمای یو-2 قابلیت حمل انواع مختلف دوربین‌های شناسایی را دارد، اما به علت عدم امکان پرواز برفراز ایران، باید از دوربین‌های اچ آر-329 و سامانه آیریس-3 (سامانه اطلاعاتی شناسایی تصویری 3)استفاده کند که امکان تصویربرداری از محیط پیرامون هواپیما را به موازات خط سیر پرواز دارد. دوربین اچ آر-329 با لنز تِله دارای فاصله کانونی 1676میلیمتر می‌تواند تصاویری با وضوح بالا تهیه کند که به راحتی تمامی جزئیات یک پایگاه موشکی، اعم از سولههای مهمات، دستگاه‌های پرتاب موشک و سایت‌های پدافندی محافظ آن را از فاصله 100 کیلومتری در عکس ثبت کند. سامانه آریس-3 (IRIS-III) نیز با دوربین‌های مجهز به لنزهای تِله با فاصله کانونی 610 میلیمتر می‌تواند تصاویری از محیط پیرامونی هواپیمای یو-2 با برد حداکثر 59 کیلومتر تهیه کند. علاوه براین دوربین‌های یو-2 قابلیت حمل دوربین فوق پیشرفته SYERS-2C با قابلیت عکاسی در شب و روز در فاصله 120 کیلومتری موضوع را دارد.

اسکادران اعزامی شماره 12 و 99 نیروی هوایی آمریکا که در پایگاه هوایی الظفره امارات مستقر هستند به ترتیب دارای دو فروند پهپاد آر کیو-4بی و سه فروند هواپیمای جاسوسی یو-2اِس هستند که وظیفه آن‌هاه انجام ماموریت‌های شناسایی علیه داعش و طالبان در سوریه و عراق و افغانستان است. آن‌ها همچنین بطور روزانه به جمع آوری اطلاعات از تاسیسات نظامی ایران در مناطق حاشیه خلیج فارس، تنگه هرمز و دریای عمان مشغول هستند. نیروی هوایی آمریکا همچنین سه فروند هواپیمای جاسوسی یو-2اس مستقر در پایگاه هوایی آکروتیری، قبرس دارد که علاوه بر انجام ماموریت‌های شناسایی علیه داعش در سوریه و عراق اقدام به جمع آوری اطلاعات در رابطه با فعالیت‌های نظامی روسیه در سوریه و همچنین پایگاه‌های نظامی و سایت‌های موشکی ایران در استان‌های کرمانشاه و آذربایجان غربی می‌کند.

ماهواره های کریستال بهبود یافته

دفتر شناسایی ملی ایالات متحده آمریکا در حال حاضر از بیش از 20 ماهواره جاسوسی استفاده می‌کند که از این میان چهار ماهواره شامل سه اونیکس (Onyx) و یک توپاز بلاک 2 (TOPAZ Block 2) قابلیت تصویربرداری در همه شرایط جوی با استفاده از رادارهای روزنه مصنوعی برخوردار بوده؛ چهار ماهواره از خانواده کریستال بهبود یافته قابلیت عکس برداری در روز و شب و در شرایط جوی خوب (آسمان صاف) از مدارهای ارتفاع پایین جو را دارند؛ و سایر ماهوارهها قابلیت شنود امواج رادیویی و تلفنی را دارند.

چهار ماهواره کریستال بهبود یافته این دفتر شامل یک ماهواره کِی اِچ-11 بلاک 3 (KH-11 Block III)با شماره USA-186، دو ماهواره کِی اِچ-12 بلاک 4 (KH-12 Block V) با شماره های USA-224 و USA-245 و یک ماهواره کِی اِچ-12 بلاک 5 با شماره USA-290 است که در روز 29 دی ماه سال 1397 به فضا پرتاب شد و پیشرفته‌ترین ماهواره جاسوسی آمریکا به شمار می‌آید. از این میان تنها USA-224 در حال حاضر مخصوص عملیات در شرق کره زمین بوده و جهت عکسبرداری از فراز ایران عبور می‌کند. 

این ماهواره در تاریخ 20 دی ماه سال 1389 (10 ژانویه 2011) توسط یک موشک ماهواره‌بر دلتا 4 سنگین از پایگاه هوایی وندِنبِرگ (Vandenberg) به فضا پرتاب شد و به مدار پایین منتقل گردید. این ماهواره جاسوسی بیش از یک میلیارد دلار قیمت دارد. تا به حال هزاران تصویر از سایت‌های موشکی و هسته‌ای ایران توسط این ماهواره فوق پیشرفته، که قرار است تا سال 2026 در فضا باقی بماند، تهیه شده است؛ تصاویری که اطلاعات بی نظیری از فعالیت‌های موشکی و هسته‌ای ایران در اختیار سرویس‌های اطلاعاتی آمریکا و نیروهای مسلح این کشور قرار می‌دهد.

ماهواره‌های خانواده کریستال و اونیکس دفتر شناسایی ملی ایالات متحده آمریکا تنها ماهواره‌هایی نیستند که فعالیت‌های موشکی ایران را رصد می‌کنند. وزارت دفاع اسرائیل در حال حاضر از چهار ماهواره جاسوسی خانواده افق استفاده می‌کند. افق-8 مجهز به سامانه رادار روزنه مصنوعی ساخت التا سیستمز (Elta Systems)جهت عکس‌برداری سه‌بعدی در شبانه روز و تمامی شرایط جوی، ماهواره افق-9 مجهز به دوربین چند طیفی فضایی ژوپیتر (Jupiter) ساخت البیت سیستمز (Elbit Systems) با قابلیت تهیه تصاویر با دقت بالا از اجسامی به اندازه یک متر، افق-10 با سامانه رادار روزنه مصنوعی که نمونه ارتقایافته نصب شده در افق-8 است و در نهایت افق-11 مجهز به دوربین ژوپیتر ارتقایافته با وضوح دوبرابر آنچه روی افق-9 قرار دارد، بطوری که می‌تواند از یک جسم 50 سانتیمتری عکسی با کیفیت بگیرد. 

افق-11 در تاریخ 23 شهریور 1395 (13 سپتامبر 2016) از محل پایگاه هوایی پالماخیم (Palmachim) نیروی هوایی اسرائیل پرتاب شد. این ماهواره 300 میلیون دلاری توسط صنایع هوافضای اسرائیل ساخته شده است و تا کنون صدها عکس از موشک‌های بالستیک و پایگاه‌های موشکی سپاه پاسداران و نیروهای نیابتی آن در ایران، سوریه و عراق با استفاده از دوربین وضوح بالا ژوپیتر تهیه کرده است. تصاویری که به انجام حملات دقیق هوایی بر ضد نیروهای نیابتی سپاه قدس در سوریه و عراق کمک کرده است.