جوامع دور از وطن یا دیاسپورا، به گروهی از مردم گفته می‌شود که دور از خانه و کاشانه اصلی خویش زندگی می‌کنند و در دنیا پراکنده شده‌اند. جامعه ایرانی برای فرار از تحجر حاکم بر کشورشان در مقاطع گوناگون، مهاجرت‌های گسترده‌ای به سراسر دنیا کرده‌اند و اکنون جامعه ایرانیان خارج از کشور بالغ بر ۶ تا ۸ میلیون نفر برآورد می‌شود. مشکل اصلی، پراکندگی این جمعیت است. با جهان‌گیر شدن بیماری کووید-۱۹، و اختلال گسترده در پروازها و مسافرت‌های بین کشورها و گاه حتی مسافرت به شهرهای داخل یک کشور، موضوع ارتباط آنلاین به امری ضروری تبدیل شده است. در همین بستر، وبگاه‌های موجود فعال‌تر شدند و وبگاه‌های جدیدی نیز تاسیس شد. وبگاه‌های جدید پرستوک و مدرسه دنا راهاندازی شد و کار وبگاه کتاب‌فروشی پگاه هم گسترش پیدا کرد.
اکنون که در کانادا هر روز سایه شوم کرونا کم‌رنگ‌تر می‌شود، فعالیت‌های هنری و ادبی هم کم‌کم دارد جان می‌گیرد. چندی پیش شاهد اجراهای موفقی از نمایشنامه‌ها یا داستان‌های نمایشی شده آنتوان چخوف، به همت سیاووش شعبان‌پور و یارانش، به نام «چخوف با رعایت پروتکل» بودیم، و اخیر هم «نمایشگاه کتاب فارسی» در فضای باز حیاط پشتی خانه‌ای برگزار شد.
در این نمایشگاه، کتاب‌فروشی «سرای بامداد» به مدیریت سعید چوبک، که از کتاب‌فروشی‌های قدیمی تورنتو است که کتاب به زبان فارسی عرضه می‌کند، «مدرسه فارسی دنا»، «دکان دنا» که کتاب‌فروشی اختصاصی کودکان است، و «خانه کتاب پرستوک» که به صورت آنلاین به سراسر آمریکای شمالی کتاب به زبان فارسی ارسال می‌کند، حضور داشتند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
برنامه‌های این نمایشگاه محدود به فروش و عرضه کتاب برای کودکان و نوجوانان و بزرگ‌سالان نبود. برنامه‌های متنوعی اجرا شد، از جمله عروسک‌گردانی خانم ویدا قهرمانی که مورد استقبال زیاد کودکان و حتی بزرگ‌سالان قرار گرفت. میترا قوامیان از کتاب جدیدش با عنوان «سال‌های گمشده» که سرای بامداد منتشر کرده است، رونمایی کرد و ضمن سخنان کوتاهی، این کتاب را معرفی کرد و بخش‌هایی از آن را خواند. این نگارنده نیز تازه‌ترین کتاب خود «غوزک پلاتینی» را که نشر مهری در لندن منتشر کرده است، معرفی کرد و یکی از داستان‌های آن را خواند.
یکی از مهیج‌ترین بخش‌های این نمایشگاه دو روزه، اجرای نمایش‌خوانی توسط متین انصاری و آرش ابراهیمی بود. این نمایشنامه را شهرام گوهردی نوشته است و اجرای خوب نمایشنامه‌خوانی آن مورد استقبال بی‌نظیری قرار گرفت.
در میان کتاب‌های کودک، کتاب صوتی نیز که ابزار منحصر به فردی برای آموزش زبان فارسی به بچه‌هاست، توجه بسیاری از کودکان و پدران و مادران را به خود جلب کرد.
این مجموعه آموزشی برگرفته از حروف الفبا، اعداد، شکل‌ها، رنگ‌ها، میوه‌ها، سبزیجات، حیوانات اهلی و وحشی، اعضای بدن، و... به صورت صوتی به تک‌تک بچه‌های خوب زبان فارسی یاد می‌دهد.
در ضمن، در این مجموعه صوتی، قطعات دیگری مانند سرود ملی، ایران من، شعر مادر (ایرج میرزا)، چشم چشم دو ابرو، هفت سین، و چند شعر کودکانه که هر کدام خاطره‌ای از آن داریم، گنجانده شده است.
با دست‌اندرکاران نمایشگاه گفت‌وگوی مختصری داشتیم که در ادامه می‌آید.
از آقای سعید چوبک که مدیریت «سرای بامداد» را برعهده دارد، پرسیدم که شما که کتاب‌فروشی با سابقه‌ای دارید و همه شما را می‌شناسند. چرا در این نمایشگاه که چند جوان تشکیل داده‌اند همراه شدید؟
به خاطر این که بچه‌های جوان دارند این ذوق و شوق را نشان می‌دهند و من نمی‌توانستم از کنار آن‌ها بی‌تفاوت بگذرم. وقتی به من مراجعه کردند، دیدم شور و شوق زیادی دارند و من هم صمیمانه با آن‌ها همکاری کردم. از این که مانند دو امدادی دارم چوبی را که سال‌ها در دست داشته‌ام و با آن دویده‌ام به نسل جدید می‌دهم، بسیار خوشحال بودم و هستم.
استقبال از نمایشگاه را چگونه دیدید؟
این نمایشگاه مانند هر کار دیگری بی‌ایراد نبود و ایرادهای خاص خودش را داشت، اما این‌قدر محاسن داشت که دیگر ایرادهای جزئی آن به چشم نمی‌آید. کتاب، فرهنگ زندگی آدم‌هاست. مهم نیست پزشک باشید یا مهندس؛ باید کتاب بخوانید تا سرمشقی باشید برای فرزندانتان. دانشگاه پایان مطالعه نیست؛ آغاز مطالعه فراگیر است. استقبال خوبی صورت گرفت و با این که روز دوم بارانی بود، استقبال پُرشورتر بود.
باز هم قرار است از این کارها بکنید؟
بله، بی‌شک. حتما برنامه داریم که در سطحی وسیع‌تر و با ناشران و کتاب‌فروشی‌های بیشتر در فضایی مناسب‌تر این برنامه‌ها را ادامه دهیم.
بعد سراغ خانم دینا طیاری، مدیر مدرسه دنا، رفتم و از او پرسیدم: چه شد که به فکر تاسیس مدرسه فارسی آنلاین افتادید؟
این که بچه‌های نسل دوم مهاجر بتوانند درک خوبی از پیشینه و فرهنگ و هویتشان داشته باشند بر هیچ‌کس پوشیده نیست. بی‌شک در بسیاری از موارد، حفظ این ارتباط و تداوم و آموزش زبان مادری فقط از طرف خانواده، کار آسانی نیست.
من می‌دیدم که خانواده‌هایی که مهاجرت کرده‌اند و بچه کوچک دارند، چقدر با این چالش مواجه‌اند که بچه‌ها فارسی یاد بگیرند و فرهنگ و زبان مادری‌شان را درست متوجه شوند و بتوانند به آن زبان بنویسند و بخوانند. هرچند مدرسه‌های به‌اصطلاح فیزیکی در شهر بزرگی مانند تورنتو وجود دارد، اما دسترسی به آن‌ها برای خانواده‌ها مشکل است. تازه، بقیه فارسی‌زبانانی که در سراسر کانادا پراکنده هستند چه می‌شوند؟ از اینجا بود که فکر تاسیس مدرسه مجازی و آنلاین به فکر ما خطور کرد.
در مورد دکان دنا بیشتر توضیح بدهید
دکان در واقع کتاب‌فروشی کتاب کودک است. در واقع یک کتاب‌فروشی ویژه کتاب کودک در خارج از ایران است که امیدوارم با فراهم آوردن این امکان که خانواده‌ها بتوانند کتاب‌های کودک با کیفیت به زبان فارسی را به‌راحتی برای فرزندانشان تهیه کنند، بتواند قدمی سازنده در مسیر حفظ و آموزش فرهنگ و زبان فارسی به نسل بعد بردارد.
مدتی است که خانه کتاب پرستوک مرکز معرفی و فروش کتاب‌های فارسی در آمریکای شمالی راهاندازی شده است. این مرکز در واقع وبگاهی است برای گرفتن سفارش کتاب و فروش آنلاین کتاب که خانم پرستو عزیزی دایر کرده است و مدیریت آن نیز با خود اوست. از او در مورد دلیل برپایی «نمایشگاه کتاب فارسی در تورنتو و حومه» سؤال کردم، که گفت:
«فکر کردم نمایشگاه کتاب؟ چرا که نه؟ همیشه خودم در حسرت حضور در نمایشگاه کتاب تهران، آن را از راه دور و به صورت مجازی دنبال می‌کردم و دلم می‌خواست آنجا باشم تا با کتاب‌های جدید منتشر شده آشنا شوم، و بدانم که هم‌سن‌وسال‌ها و هم‌فکر‌های خودم چه می‌خوانند و در مورد چه چیزهایی فکر می‌کنند و دغدغه آن‌ها چیست. فکر می‌کنم وقتی که کتاب‌های به‌روز و پُرفروشی را که جوان‌ها در ایران می‌خوانند ما هم اینجا می‌خوانیم، به آن‌ها نزدیک‌تر می‌شویم و درک مشترک بالاتری پیدا می‌کنیم.
البته ارائه و معرفی کتاب‌های بدون سانسور ادبیات فارسی در مهاجرت نیز برای ما خیلی مهم است، و با در دسترس قرار دادن کتاب‌های ناشران داخلی و خارجی، هم به دنیای مهاجر خودمان و هم به دنیای داخل کشور بهتر وصل می‌شویم.
برای ما خیلی مهم بود که دوستداران کتاب و زبان فارسی دور هم جمع شویم و کتاب‌خوانی به زبان مادری خودمان را تشویق کنیم.
البته با توجه به این که خانه کتاب پرستوک خانه‌ای مجازی برای دوستداران کتاب فارسی است، دوست داشتم که همراهانمان را از نزدیک ببینیم و خارج از دنیای مجازی با آن‌ها ارتباط برقرار کنیم.
این نمایشگاه قدم اولی بود برای برنامه‌های فرهنگی آینده. امیدواریم در آینده بتوانیم نمایشگاه‌های بزرگ‌تر همراه با معرفی نویسندگان و ناشران فارسی در سراسر دنیا برگزار کنیم و بتوانیم خواندن کتاب فارسی را برای تمام دوستداران کتاب راحت‌تر و قابل دسترس‌تر کنیم.»
