عراق موفق به دستگیری یکی از رهبران اصلی گروه تروریستی داعش شده است که نقشی محوری در تامین مالی این گروه داشته است.

مصطفی کاظمی، نخست‌وزیر عراق، روز دوشنبه اعلام کرد که سامی جاسم که مدیر مالی گروه داعش در عراق شمرده می‌شد، در یک عملیات ضد تروریستی دستگیر شده است. آقای کاظمی که پیش از نخست‌وزیر شدن رئیس سازمان ملی اطلاعات عراق بود، گفت که نیروهای این سازمان موفق شدند جاسم را پیدا کنند.

این خبر در حالی منتشر می‌شود که عراق روز یکشنبه در حال برگزاری انتخابات بود. کاظمی صبح دوشنبه در توییتر نوشت: «در حالی که سربازان قهرمان نیروهای امنیتی عراق مشغول تامین امنیت انتخابات بودند، همکاران آن‌ها در سازمان ملی اطلاعات مشغول انجام عملیات خارجی پیچیده‌ای برای دستگیری سامی جاسم بودند که مسئول امور مالی گروه داعش است.»

آقای کاظمی گفت که جاسم جزو معاونان ابوبکر البغدادی، رهبر داعش، بوده است. البغدادی در سال ۲۰۱۹ طی حمله نیروهای ویژه آمریکا در شمال غربی سوریه کشته شد. 

کاظمی در توییت خود که مطابق معمول به سه زبان عربی،‌ کردی و انگلیسی تکرار شد، نوشت: «زنده باد عراق و قهرمانان بی‌باک ما.»

نخست‌وزیر عراق روز یکشنبه هنگام انداختن رای خود به صندوق، گفته بود: «فردا، دوشنبه، خبر یک دستاورد امنیتی مهم را خواهید شنید. ما نمی‌خواهیم امروز اعلامش کنیم، چون می‌خواهیم بگذاریم انتخابات خبر اصلی باشد.»

ائتلاف بین‌المللی ضد داعش که معمولا همکاری نزدیکی با ارتش عراق دارد، هنوز دستگیری جاسم را تایید نکرده است. 

سامی جاسم محمد الجبوری معروف به «حاجی حمید»، جزو رهبران ارشد داعش است که آمریکا و سایر کشورها، از جمله ترکیه، مدت‌ها به دنبال دستگیری او بوده‌اند. وزارت خارجه آمریکا از مدت‌ها پیش برای دستگیری او جایزه تعیین کرده است و در اوت ۲۰۱۹ او را به عنوان یکی از سه رهبر ارشد داعش اعلام کرده بود. مجموعا پنج میلیون دلار جایزه برای جاسم و دو رهبر دیگر تعیین شده بود. 

وزارت خارجه آمریکا در توضیحات راجع به او نوشته است که آقای جاسم از اعضای سازمان مادرِ داعش، سازمان «القاعده در عراق»، نیز بوده است و «نقشی محوری در مدیریت امور مالی عملیات تروریستی داعش داشته است.» گفته می‌شد که جاسم عملیات‌های گسترده داعش را در زمینه‌هایی چون نفت و گاز، تجارت غیرقانونی عتیقه‌جات، و منابع مدنی رهبری می‌کرده است. 

«حاجی حمید» در سال ۲۰۰۳، یعنی بلافاصله پس از حمله آمریکا به عراق، با ابومصعب الزرقاوی‌، رهبر القاعده در عراق، بیعت کرد. زرقاوی دست به چنان خشونت گسترده و به‌خصوص کشتار شیعیان زد که حتی رهبری وقت القاعده هم با او مشکل پیدا کرد و در نهایت زرقاویِ اردنی موفق شد با جذب بسیاری از نیروهای القاعده در عراق، فصل جدیدی در فعالیت‌های سازمان‌های افراطی اسلام‌گرا بگشاید؛ راهی که نهایتا منجر به تشکیل داعش شد (گرچه، خود زرقاوی در سال ۲۰۰۶ کشته شد و تشکیل این گروه را ندید.) 

به گفته یکی از مقامات ارشد اداره امنیت ملی عراق در گفت‌وگو با روزنامه «واشنگتن پست»، جاسم در سال ۲۰۱۲ با البغدادی دیدار کرد و علاوه بر مسئولیت‌‌های مالی، سابقه حضور در به‌اصطلاح «وزارتخانه‌ها»ی قضایی و صنایع این گروه تروریستی را نیز داشت. 

آمریکا آقای جاسم را در سپتامبر ۲۰۱۵ در «فهرست ویژه تروریست‌های جهانی» قرار داد. گفته می‌شود که در دوران قدرت داشتن داعش در شهر موصل در شمال عراق (از ژوئن ۲۰۱۴ تا ژوئیه ۲۰۱۷)، او «وزیر دارایی» حکومت داعش بوده است. 

کارشناسان می‌گویند دستگیری جاسم به جای کشته شدن او، می‌تواند نقش مهمی در کمک به ضربه زدن به شبکه‌های مالی داعش و از جمله دستگاه معروف به «شبکه راوی» داشته باشد. «شبکه راوی» گروهی از ماموران مالی داعش است که در خاک عراق فعالیت می‌کنند و در اوج قدرت این گروه، نقش مهمی در تامین مالی آن داشتند. 

از جمله مهمترین دستاوردهای پیشین مقابله با عملیات لجستیکی داعش، یکی دستگیری عبدالناصر قرداش در سال گذشته بود و دیگری دستیابی به «اسناد ابوسیاف» در پی کشتن این چهره تروریستی در جریان عملیات نیروهای ویژه آمریکا در شرق سوریه در سال ۲۰۱۵. آمریکایی‌ها هنگام یورش به خانه امن ابوسیاف در دیرالزور، به اسنادی دست یافتند که به ائتلاف ضد داعش امکان داد بخش قابل‌توجهی از عملیات مالی آن را مختل کند.  

به گزارش اسوشیتدپرس به نقل از مقامات اطلاعاتی عراق که بدون افشای نامشان گفت‌وگو کرده‌اند، آقای جاسم در کشوری خارجی شناسایی شده و چند روز پیش به عراق آورده شده است. 

با آن داعش چند سال است حکومت خود در عراق و سوریه را از دست داده است، این گروه و شاخه‌های مختلف آن در سراسر جهان، از موزامبیک و نیجریه تا عراق و افغانستان، همچنان دست به جنایات بی‌شمار می‌زنند. داعشی‌ها در ماه‌های گذشته در عراق چندین بار حملات تروریستی انجام داده‌اند و دست به ربایش مخالفان خود زده‌اند. همین هفته گذشته شاهد کارگذاری یک بمب ماشینی در شهر سنی‌نشین رمادی در غرب کشور، توسط داعش بودیم. با این حال، داعش از یک سو زیر ضرب نیروهای عراق و ائتلاف تحت رهبری آمریکا قرار دارد و از سوی دیگر، تحت حمله «نیروهای دموکراتیک سوریه»، ائتلافی به رهبری کردهای چپ‌گرای سوریه و با همکاری نظامی آمریکا. دستگیری سامی جاسم حتما در تقلیل بیشتر قابلیت‌های این گروه نقش خواهد داشت. 

داعش در زمان اوج خود در سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۸ ثروتمندترین گروه تروریستی جهان بود؛ ثروتی که از فروش نفت شرق سوریه، قاچاق عتیقه‌جات، و دریافت مالیات از مردم مناطق تحت کنترل آن به دست می‌آمد. اما ائتلاف جهانی با شرکت بیش از ۳۰ کشور با همکاری نیروهای محلی، موفق شد این گروه را از قدرت ساقط، و راه‌های مالی‌ آن را مسدود کند. 

طبق آخرین گزارش آمریکا در این باره که در اوایل ماه اوت منتشر شد، نیروهای باقی‌مانده داعش به سختی برای بقا در صحرای سوزان سوریه تلاش می‌کنند و در غارهای این منطقه زندگی می‌کنند و می‌کوشند با غارت کامیون‌های حاوی نفت درآمدی به دست آورند. 

از سه رهبر ارشد داعش که آمریکا در اوت ۲۰۱۹ نام برد، حالا یک نفر دستگیر و یک نفر کشته شده است، اما نفر اصلی هنوز آزاد است. چهره کشته‌شده، معتز الجبوری معروف به «تیسیر» است که در ماه مه ۲۰۲۰ در عملیات هماهنگ‌شده آمریکا با نیروهای ضد تروریستی عراق و «نیروهای دموکراتیک سوریه» از پا درآمد. 

تک‌چهره باقی‌مانده اما ابو ابراهیم الهاشمی القرشی است که با اسامی مختلفی همچون حاجی عبدالله و عبدالله قرداش نیز شناخته می‌شود. او  پس از کشته شدن البغدادی در اکتبر ۲۰۱۹ به سمت خلافت داعش رسید و اکنون نیز رهبر این گروه دانسته می‌شود. آمریکا برای دستگیری یا کشتن حاجی عبدالله ۱۰ میلیون دلار جایزه تعیین کرده است.