رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه، روز شنبه دستور به تنزل مرتبه چندین سفیر غربی داد که خواهان آزادی یک کنشگر نیکوکار زندانی شده بودند. اردوغان گفت دستور داده است که آن سفرا، از جمله سفرای آمریکا، فرانسه و آلمان، «عنصر نامطلوب» اعلام شوند. 

اطلاق عنوان «عنصر نامطلوب» به دیپلمات‌های خارجی، معمولا به معنای دستور اخراج آن‌ها است. اما اردوغان هنوز به روشنی نگفته است که قصد اخراج آنان را دارد یا نه. 

این دیپلمات‌های غربی که اکثرا از کشورهای هم‌پیمان ترکیه در ائتلاف ناتو هستند، چند روز پیش با صدور بیانیه‌ای مشترک خواهان حل پرونده عثمان کاوالا شدند؛ کسب‌و‌کاردار و نیکوکاری که هرچند هنوز هیچ دادگاهی او را محکوم نکرده است، از سال ۲۰۱۷ در زندان است. 

اردوغان که در یک گردهمایی در شهر اِسکی‌شهیر در غرب ترکیه سخن می‌گفت، بیانیه سفرا را «گستاخانه» خواند و افزود: «من به وزیر خارجه‌مان دستور دادم و گفتم بلافاصله این ۱۰ سفیر را عنصر نامطلوب اعلام کن.»

رئیس‌جمهوری ترکیه گفت: «این‌ها ترکیه را به رسمیت خواهند شناخت، درک خواهند کرد و خواهند شناخت. روزی که ترکیه را درک نکنند، باید از این کشور بروند.»

سفرای این ۱۰ کشور (آمریکا، فرانسه، آلمان، هلند، کانادا، دانمارک، سوئد، فنلاند، نروژ و نیوزلند) روز سه‌شنبه به وزارت خارجه ترکیه احضار شدند. آن وزارتخانه گفت که بیانیه آن سفرا «غیرمسئولانه» بوده است.

کاوالای ۶۴ ساله سال گذشته به اتهام ارتباط با جنبش ضددولتی «پارک گزی» در سال ۲۰۱۳، محاکمه و تبرئه شد. اما دادگاهی دیگر حکم تبرئه او را لغو کرد و این‌بار او را با اتهام رابطه با کودتای نافرجام سال ۲۰۱۶ مواجه کردند. 

ناظران بین‌المللی و گروه‌های حقوق بشری بارها خواهان آزادی آقای کاوالا و برخی از دیگر شخصیت‌‌ها شده‌اند؛ از جمله صلاح‌الدین دمیرتاش، سیاستمدار کرد، نامزد سابق ریاست‌جمهوری و رهبر سابق حزب چپ‌گرای «دموکراتیک خلق‌ها»، که از سال ۲۰۱۶ در زندان بوده است. این گروه‌ها آنکارا را متهم می‌کنند که چهره‌هایی همچون کاوالا و دمیرتاش را با انگیزه‌های سیاسی زندانی کرده است. آنکارا مدعی استقلال قوه قضائیه در ترکیه است. 

دادگاه حقوق بشر اروپا که ترکیه به عنوان یکی از امضاکنندگان کنوانسیون حقوق بشر اروپا و یکی از اعضای «شورای اروپا» جزو قلمرو قضایی‌ آن محسوب می‌شود، در سال ۲۰۱۹ دستور به آزادی آقای کاوالا داد و گفت هدف از دستگیری، ساکت کردن او بوده است و هیچ شواهدی در مورد اتهامات وارده به او موجود نیست. شورای اروپا اخیرا ترکیه را تهدید کرد که اگر تا پایان ماه آینده آقای کاوالا را آزاد نکند، روند جریمه آن کشور را آغاز می‌کند. ترکیه و نافرمانی از دستور دادگاه حقوق بشر، به یکی از موضوعات اصلی دیدارهای وزرای خارجه شورای اروپا بدل شده است. شورای اروپا سازمانی وسیع است که جز کشورهای اتحادیه اروپا، اعضایی همچون روسیه و ترکیه نیز دارد. 

دیوید سترفیلد، سفیر کنونی آمریکا در ترکیه، در سال ۲۰۱۹ منصوب شده است. او قرار بود به زودی جای خود را به جف فلیک بدهد. نامزدی آقای جف فلیک (که با مخالفت بعضی گروه‌ها، از جمله گروه‌های ارمنی‌ها در آمریکا مواجه شده است) روز سه‌شنبه در کمیته روابط خارجه مجلس سنا تایید شد و حالا باید به تایید کل مجلس سنا برسد.

آقای کاوالا را بیش از هر چیز به دلیل پشتیبانی‌اش از هنر و تامین مادی پروژه‌های مشوق تنوع فرهنگی و حقوق اقلیت‌ها در ترکیه می‌شناسند، یعنی دقیقا همان ارزش‌هایی که دولت اردوغان با آن در تضاد است. آقای اردوغان کاوالا را متهم کرده است که «شاخه ترکی» فعالیت‌های جورج سوروس است؛ میلیاردر نیکوکار آمریکایی یهودی متولد مجارستان، که اردوغان و بسیاری از دیگر چهره‌های اقتدارگرا و راست‌گرا مدعی‌اند شورش‌های متعددی را در جهان سازمان داده است. ویکتور اوربان، نخست‌وزیر راست‌گرای مجارستان، نیز معمولا به سوروس حمله می‌کند، و نیز دست به اقداماتی زده است که باعث شد دانشگاه اروپای مرکزی که آقای سوروس بنیانگذار اصلی آن بود، مجبور به خروج از بوداپست شود. برخی از چهره‌های حزب جمهوری‌خواه آمریکا نیز در جریان رقابت‌های انتخاباتی اخیر، دموکرات‌ها را متهم به رابطه با سوروس کرده‌اند و نظریاتی در مورد او مطرح می‌کنند که بسیاری از گروه‌های یهودی آمریکایی، آن‌ها را «یهودستیزانه» و مرتبط با هویت یهودی آقای سوروس می‌دانند.

ترکیه در سال ۲۰۲۳ انتخابات ریاست‌جمهوری برگزار می‌کند و احزاب مخالف اردوغان امیدوار به شکست او و پایان بیش از ۲۰ سال حکومت این چهره اقتدارگرا هستند.