در ذهن خود زن جوانی را تصور کنید با تصویری از صورت آرام و زیبا  پیش از اسیدپاشی که با چهره کنونی او که در اثر اسیدپاشی، وضعیتی وحشتاک و نازیبا به خود گرفته است، قابل مقایسه نیست. صورتی کاملا آسیب‌دیده با خراش‌های بزرگ و زشت که آن تصویر معصومانه گذشته را به کلی محو کرده است. امکان دارد او قربانی خشونتی کور باشد، شاید اختلافی با همسرش داشت و هر روزه در منزل مشاجره و کتک‌کاری بود و او به‌دلیل خشونت‌های فیزیکی همسرش، به همراه فرزند کوچکش به خانه پدری رفت. اما همسرش او را تهدید کرد اگر به خانه برنگردد، به صورتش اسید خواهد پاشید. او فکر می‌کرد خانه پدری مکانی امن برای خود و فرزندش است، اما طولی نکشید که تهدید همسرش عملی شد و اسید به صورتش پاشیده و آن صورت زیبا را دگرگون کرد. این نمونه‌ای فرضی است که مصداق‌های واقعی فراوانی در گوشه و کنار ایران دارد. حتی به نمونه‌های بسیار زیاد دیگری از اسیدپاشی در سطح کشور می‌توان اشاره کرد که برخی از آن‌ها راهی به رسانه‌ها ندارند.

برخی از آن‌ها هم با پی‌گیری‌های رسانه‌ای از سوی نهاد خبری و یا فرد آسیب‌دیده عمومی می‌شود، مثل گزارش خبرگزاری ایسنا از اسید‌پاشی‌های زنجیره‌ای در استان اصفهان در سال ۱۳۹۳ که  قربانیان آن زنانی بودند که پوشش چادر نداشتند و حمله‌کنندگان، جوانانی متعصب با برداشت‌های نادرست از احکام اسلامی بودند.

انگلستان با بیشترین قربانیان اسیدپاشی

اسیدپاشی از جمله رفتارهای خشونت‌آمیزی است که اغلب زنان و دختران را هدف قرار می‌دهد و در مواردی نیز به مرگ قربانیان منجر می‌شود. اسیدپاشی در همه‌  کشورها اتفاق می‌افتد و مختص ایران نیست ‌اما در برخی از کشورها و مناطق بیشتر از سایر کشورها اتفاق می‌افتد.

بر اساس گزارش موسسه اعتماد بین‌المللی بازماندگان حملات اسیدی(ASTI)در ژانویه ۲۰۱۸ انگلیس از جمله کشورهایی است که بالاترین میزان حملات اسیدپاشی را در جهان دارد. بنابر گزارش پلیس مترو پولیتن لندن، در سال ۲۰۱۷ تعداد ۴۶۵ قربانی و در سال ۲۰۱۵ نیز ۲۵۵ قربانی اسیدپاشی ثبت شد.

بی‌بی‌سی فارسی در اکتبر ۲۰۱۴ گزارشی از کشورهایی داد، که بیشترین میزان رفتار‌های تهاجمی را دارند از جمله : بنگلادش، هند، پاکستان، کامبوج، ویتنام، لایوس، هنگ کنگ، چین، بریتانیا و آفریقای جنوبی. هم‌چنین از کشورهای ایران، عربستان سعودی و عراق هم به عنوان کشورهایی که رفتارهای تهاجمی در آن وجود دارد نام برده شده است.

انجمن حمایت از قربانیان اسید پاشی در ایران

 این‌گونه رفتارهای نگران‌کننده، آسیب‌زا و خشن، به همراه هزینه‌های بالایی که در ترمیم‌های بعد از اتفاق باید روی افراد‌ آسیب‌دیده انجام شود، حرکت‌هایی جدی‌تر از سوی دولت و فعالان مدنی را ضروری کرده است. جدا از تلاش‌های دولت و نهادهای قضایی در مجازات عاملان این‌گونه رفتارها، انجمن‌های مردم‌نهادی نیز شکل گرفته‌اند که دو کار همزمان را انجام می‌دهند، نخست فرهنگ‌سازی در نکوهش چنین عمل زشت و آسیب‌زا و دوم حمایت از قربانیان اسیدپاشی.

از جمله این نهادها «انجمن حمایت از قربانیان اسیدپاشی» است که در سال۱۳۹۶ با تلاش برخی از فعالان مدنی و اجتماعی و هم‌چنین برخی از قربانیان اسیدپاشی و به همت سید کمال فروتن، دکتر جراح پلاستیک در ایران تاسیس شد. آقای فروتن در گفت و گویی که تیرماه گذشته با ایسنا داشت از تشکیل پرونده پزشکی برای ۴۳ قربانی اسیدپاشی در این انجمن خبر داد اما گفت :«حدس می‌زنیم تعداد قربانیان اسیدپاشی چند برابر این تعداد باشد». آقای فروتن با تاکید بر حمایت‌های اجتماعی، معنوی و مالی از قربانیان اسید‌پاشی به حضور تعدادی از آنها در شهرستان‌ها اشاره کرد و نبود امکانات درمانی برای این گروه را از جمله مشکلات جدی نام نهاد.

حمایت‌های پزشکی از قربانیان اسیدپاشی از خارج از کشور

برخی از قربانیان اسید‌پاشی نیز برای درمان و جراحی‌های پلاستیک به انجمن های خیریه خارج از کشور معرفی می‌شوند، برخی افراد خیر که علاقه‌مند به کمک به قربانیان این‌گونه حوادث‌اند، سعی می‌کنند از امکانات خود برای کمک به قربانیان اسیدپاشی استفاده کنند.

برای نمونه انجمن خیریه نیکو که با مدیریت آقای هرمز مقاره‌ای اداره می‌شود، از جمله نهادهایی است که در شمال ایالت کالیفرنیا در آمریکا قرار دارد و بخشی از تلاش‌های خود را به کمک به قربانیان اسیدپاشی اختصاص داده‌اند.

آقای مقاره‌ای در گفت وگویی با ایندیپندنت فارسی گفت که از سال ۲۰۱۴ کارشان را شروع کرده‌اند و تا کنون از ۴۵ ایرانی قربانی اسیدپاشی حمایت مالی، پزشکی و اجتماعی کرده‌اند. به گفته آقای مقاره‌ای از این تعداد ۴۴ نفر از ایران و یک نفر از کشور گینه به انجمن معرفی شدند.

او اغلب قربانیان را از شهرهای اصفهان، همدان و تهران ذکر می‌کند و اختلافات خانوادگی، طلاق و یک مورد نیز به قربانی به اصطلاح بدحجابی، را در زمره دلایل اسیدپاشی ذکر کرده است.

به گفته آقای مقاره‌ای آنها در جراحی‌های پلاستیک روی صورت و بدن قربانیان، موفقیت نسبی داشته‌اند و علاوه بر حمایت‌های مالی و پزشکی، از قربانیان حمایت‌های اجتماعی هم صورت می‌گیرد تا در دراز مدت آنها بتوانند با جامعه همراه شده و کار و فعالیت‌ عادی خود را از سر بگیرند. به‌عنوان مثال یکی از قربانیان بعد از جراحی پلاستیک به ایران برگشت و در حال حاضر به مجسمه‌سازی و نقاشی مشغول است و علاوه بر آن به‌عنوان مدل مانتو در ایران فعالیت می‌کند.

مجازات اسیدپاشی

بنابر گزارش «مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی» نمایندگان مجلس ایران کلیات طرح یک فوریتی تشدید مجازات اسیدپاشی و حمایت از قربانیان را در اردیبهشت ۱۳۹۸ تصویب کردند. در این مصوبه مجازات حبس بیش از ۵ سال تا ۲۵ سال برای مرتکبین به اسیدپاشی مقرر شده است.

 عوارض روحی و روانی اسید پاشی

آسیب‌های جسمانی وارد شده به قربانیان اسیدپاشی که آثارش در اغلب مواقع بر صورت و نواحی فوقانی بدن باقی می‌ماند، باعث می‌شود تا فرد شرمنده از چنین ظاهری از حضور در مکان‌های عمومی، کار و تحصیل اجتناب کند. گاهی اوقات این آسیب‌های جسمانی و روانی در حدی شدید است که منجر به بروز اختلال روحی تراما (استرس پس از سانحه) می‌شود. در اختلال تراما فرد به طور مداوم سانحه را چه در زمان خواب به صورت کابوس شبانه و چه در زمان بیداری به صورت مرور ذهنی مشاهده می‌کند. مرور ذهنی سانحه اسیدپاشی وجود فرد را سرشار از ترس و اضطراب می‌کند و حتی در برخی از مواقع علایمی چون تپش قلب، سردرد، بی‌حسی در ناحیه عضلات دست و پا را سبب می‌شود و یا گاهی نیز فرد به‌طور موقت و لحظه‌ای رابطه خود را با محیط از دست می‌دهد. به عنوان مثال نمی‌داند که در اطرافش چه می‌گذرد. در موارد شدید تراما، قربانی اسیدپاشی به علت افسردگی و اضطراب، افکار خودکشی را در سر می‌پروراند.

بخشی از حمایت از اسیدپاشی، حمایت پزشکی است اما بخش مهم دیگر آن، حمایت روحی و روانی است که فرد نیاز به مراقبت و روان‌درمانی دارد تا بتواند به وضعیت طبیعی بازگشته و زندگی عادی را از سر بگیرد.