طبق یافته‌های یک مطالعه جدید ثروتمندترین خانوارها نه‌تنها بیش از مجموع بقیه مردم جهان کربن منتشر می‌کنند، بلکه این نابرابری رو به افزایش هم است.

این وضعیت از سال ۲۰۱۰ دچار عدم توازن شدیدی شده بود به‌طوری‌که بیش از یک‌سوم دی‌اکسید کربن جهان را ۱۰ درصد ثروتمندان فرادست منتشر کردند و فقط ۱۵ درصد انتشار سهم ۵۰ درصد خانوارهای فرودست جهان بود.

این نابرابری در سال ۲۰۱۵ افزایش یافت به‌طوری‌که ۴۹ درصد انتشار کربن از ۱۰ درصد ثروتمندترین‌ها بود درحالی‌که سهم ۵۰ درصد قعرنشین کمتر هم شد و فقط ۷ درصد بود.

آیمی آمبروس، پروفسور سیاست‌های انرژی در دانشگاه هالام شفیلد و نویسنده این مطالعه که در نشریه ساینس دایرکت منتشر خواهد شد، می‌گوید: برای مصرف‌کنندگان ثروتمندتر خیلی آسان‌تر است که بدون تغییر دادن رفتارشان از پس این افزایش هزینه‌ها برآیند؛ اما توجه به مصرف شخصی بیش‌ازحد جزو دستور کار دولت‌ها و سیاست‌گذاران نیست و این برای سیاره زمین و چشم‌اندازهای ما برای به صفر رساندن انتشار گازهای گلخانه‌ای خبر بدی است.

ثروتمندان توانایی بیشتری در تهیه خانه‌های پیشرفته‌تر و کاراتر در مصرف انرژی دارند، اما به سبک‌هایی از زندگی هم گرایش دارند که با سکونت در خانه‌های بزرگتر و مسافرت بیشتر به شیوه‌های کربن‌زاتر مثل سفر با هواپیما همراه است. برای مثال قبل از همه‌گیری کرونا بیش از نیمی از انتشار گازهای گلخانه‌ای از هواپیماهای جت مسافربری به یک درصد ثروتمندترین مسافران هوایی تعلق داشت.

اثرات انتشار این گازهای گلخانه‌ای نیز در کل به این نابرابری دامن می‌زند. ثروتمندی که بیشتر گازهای گلخانه‌ای منتشر می‌کند آسان‌تر می‌تواند خود را از اثرات منفی اقلیمی مثل آلودگی‌ها و آب‌وهوای بد برهاند و فقرا دچار پیامدهای سنگین آن می‌شوند.

این پژوهش بخشی از مجموعه فزاینده‌ تحقیقاتی است که در آن‌ها به پیوند بین نابرابری اقتصادی و بحران اقلیمی پرداخته شده است.

در سال ۲۰۲۰ آکسفم به این نتیجه رسید که ۱۰ درصد ثروتمند جامعه عامل بیش از نیمی از گازهای آلاینده تولیدی در فاصله ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۵ بوده‌ است و یک درصد بالای جامعه به‌تنهایی موجب تولید درصد چشمگیری از این گازها یعنی ۱۵ درصد شده است. مقدار گازهای گلخانه‌ای تولیدی آن یک درصد بیش از کل گازهای تولیدی نیمه پایینی جمعیت جهان شده است.

تیم گور، رئیس بخش سیاست‌گذاری اقلیمی آکسفم همان زمان گفت: «اقلیت ثروتمند جهان با زیاده‌روی در مصرف به بحران اقلیمی دامن می‌زند و جوامع فقیر و جوانان باید هزینه‌اش را بپردازند. چنین شکاف بزرگی در برابری کربنی نتیجه مستقیم این است که دولت‌‌ها دهه‌ها به دنبال رشد اقتصادی به قیمت تولید بسیار نابرابر کربن بوده‌اند.»

اعضای گروه کشورهای توسعه‌نیافته سازمان ملل (ال‌دی‌سی) از کشورهای ثروتمندی مانند ایالات‌متحده و سایرین خواسته‌اند برای به تعادل رساندن اثرات فاجعه‌بار شکوفایی اقتصادی‌شان بر اقلیم جهانی اقدامات بیشتری انجام دهند.

سونام ونگدی، دبیر کمیسیون ملی محیط‌زیست بوتان و نایب‌رئیس ای‌دی‌سی گفت: «ما کمترین نقش را در ایجاد این مشکل تغییر اقلیم داشته‌ایم. کمتر از یک درصد کل گازهای آلاینده جهان را تولید می‌کنیم، اما هرروز بیش از سهممان رنج می‌بریم. در واقع می‌خواهیم از همه دولت‌های جهان مخصوصا دولت‌های کشورهای بزرگ آلاینده درخواست کنیم از زیر بار مسئولیت شانه خالی نکنند. وقت رسیدگی مستقیم و قاطعانه به این بحران فرا رسیده است.»

تاکنون کشورهای ثروتمند به تعهدات سال ۲۰۰۹ مبنی بر کمک ۱۰۰ میلیارد دلاری به کشورهای کم‌درآمد در قالب برنامه اقلیمی عمل نکرده‌اند.