دولت ترکیه این روزها خود را برای استقبال گرم از اسحاق هرتزوگ، رئیس‌جمهوری اسرائیل، آماده می‌کند.

به نظر می‌رسد یکی از سرفصل‌های مهم گفت‌وگوهای آتی با «مهمان ارجمند اسرائیلی» پیشنهاد ترکیه برای بر عبور خط لوله انتقال گاز طبیعی اسرائیل به اروپا از طریق سرزمین سلطان عبدالحمید دوم به جای مسیر زیردریاهای یونانی باشد.

پیش از این، ساخت خط لوله گاز عرب که رسانه‌های عربی آن را «خط لوله صلح» نامیدند، راهی برای توسعه سیاسی و اقتصادی محسوب می‌شد. جزئیات این پروژه را اولین بار روزنامه معروف عرب‌زبان الشرق‌الاوسط منتشر کرد.

بر اساس پروژه خط لوله صلح، گاز طبیعی استخراج‌شده از سواحل عسقلان در اسرائیل از طریق مصر به اردن، سوریه و لبنان منتقل می‌شود. پس از سفر اسحاق هرتزوگ به آنکارا، مسیر این پروژه ممکن است به سمت استانبول کشانده شود.

در گذشته، گاز طبیعی برای تامین گرما و امکانات پخت‌وپز در هوای سرد موهبتی بزرگ محسوب می‌شود اما این روزها این نعمت طبیعی به یک سلاح مهم ژئوپلیتیکی تبدیل شده است.

در سال‌های اخیر، با توافق‌نامه تامین گاز بین آلمان و سایر کشورهای عضو اتحادیه اروپا و روسیه با مخالفت شدید ایالات متحده روبه‌رو بود. در همین حال، ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، ۱۰۰ هزار سرباز به مرز اوکراین اعزام و در آنجا مستقر کرد. با این حضور گسترده ارتش کرملین، اوکراین هر لحظه در معرض خطر و تهدید حمله روسیه است. حالا از یک سو کی‌یف در موقعیتی نیست که بتواند حمله مسکو را متوقف کند و در صورت حمله باید بهایی سنگین بپردازد و از جانب دیگر مصرف‌کنندگان در کشورهای اروپایی هم بار افزایش ۱۹۳ درصدی قیمت گاز را به دوش می‌کشند.

جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا، مدت‌ها است با پروژه خط لوله گاز با یک دهه قدمت،‌ مخالف است. او به روسیه هشدار داد که در صورت حمله به اوکراین،‌ پروژه خط لوله گاز نورداستریم لغو خواهد شد.

گفتنی است که گاز طبیعی روسیه از طریق پروژه خط لوله گاز نورداستریم مستقیم به آلمان می‌رود.

آلمان همواره برای رفع نیازهای خود در حوزه انرژی از زغال‌سنگ و انرژی هسته‌ای استفاده می‌کرد؛ اما اکنون بیش از نیمی از تقاضای انرژی کشور خود را با به‌کارگیری این گاز سازگار با محیط زیست تامین می‌کند. به لطف این پروژه، گاز مستقیم از طریق خط لوله‌ای که از بستر دریای بالتیک عبور می‌کند، به آلمان می‌رود. از طریق نورداستریم، سالانه ۵۵ میلیارد مترمکعب گاز به آلمان منتقل می‌شود.

بایدن در یک کنفرانس مطبوعاتی در کاخ سفید با اولاف شولتز، صدراعظم جدید آلمان، با لحنی تهدیدآمیز اعلام کرد که به‌محض ورود نیروهای روسیه به اوکراین، نورداستریم تعطیل خواهد شد.

اکنون این سوال بسیار مهم مطرح است که آیا ایالات متحده و آلمان در این پروژه ۱۱ میلیارد دلاری جایگاهی یکسان دارند یا خیر؟ زیرا این دو دموکراسی بزرگ‌اند که اتحاد ناتو برای به عقب‌نشینی وادار کردن ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، را رهبری می‌کنند.

به همین دلیل رئیس‌جمهوری بایدن می‌خواهد خط لوله نورداستریم۲ را که سلاح مهمی در دست رئیس‌جمهوری روسیه است، فلج کند.

از سوی دیگر، قطر به تامین‌کننده جهانی کالاهای مهم مانند گاز طبیعی تبدیل شده و بنابراین واشنگتن در این روزهای بحرانی، جایگاه دوحه را در ازای تامین گاز برای به اروپا، به متحد اصلی غیرناتویی خود ارتقا داده است.

به عنوان یکی از متحدان غیرناتویی ایالات متحده، تصمیم برای تامین گاز اروپا از دوحه گامی مهم اما ناخوشایند است. این تصمیم می‌تواند قطر را به یکی از پیشتازان جنگ سرد بین ایالات متحده و روسیه تبدیل کند.

اسرائیل نیز گاز طبیعی را بخشی جدایی‌ناپذیر از استراتژی ژئوپلیتیک خود می‌داند.

کشف ذخایر گاز طبیعی اضافی و بیشتر در اسرائیل نویدبخش بخت‌یاری دولت آن کشور بود. اسرائیل با استفاده از این منابع طبیعی توانست بر کسری بودجه ملی خود غلبه کند. سپس تل‌آویو ۴۰ درصد از گاز طبیعی خود را برای صادرات اختصاص داد. این روزها گاز طبیعی در حال تبدیل شدن به عنصر مهم سیاست خارجی اسرائیل است.

در مورد انتقال گاز اسرائیل به اردن در مجلس این کشور و رسانه‌های سوریه حرف‌های زیادی گفته و نوشته شد، اما نمی‌توان این واقعیت را انکار کرد که همین گاز مردم اردن را قادر کرد تا با سرمای سخت زمستان کنار بیایند.

مردم لبنان هم مشتاقانه در انتظار عرضه گاز طبیعی اسرائیل‌اند، زیرا بیروت که قبلا پاریس خاورمیانه نامیده می‌شد، به دلیل قطع چندساعته روزانه برق، به یک ویلای متروکه شبیه شده است.

کشورهای منطقه با وجود اختلاف‌های سیاسی و راهبردی، چاره‌ای جز همکاری برای رفع نیازهای ضروری مردم خود ندارند؛ بنابراین عاقلانه است که همگی غرور و خودخواهی را کنار گذارند و واقعیت‌های عینی را بپذیرند.

در حال حاضر، شرکت تولید برق مستقر در غزه متعلق به شرکت دولتی  اسرائیل‌الکتریک، نیاز خود را با گاز طبیعی صادراتی اسرائیل تامین می‌کند.

وسایل نقلیه در غزه، به بنزین/پترول و دیزل وارداتی از اسرائیل در کرانه باختری وابسته‌اند.

رهبران سیاسی حتی برای درک مشکلات مردمی که مجبورند زیر خط فقر زندگی کنند، آمادگی ندارند.

میدان گازی سواحل غزه مدت‌ها است که به حالت تعلیق درآمده و تا ۲۰ سال آینده برای اکتشاف و حفاری نفت در این مناطق چشم‌اندازی وجود ندارد. چنین وضعیتی دامن مردم لبنان را نیز گرفته است.

ترکیه مسیر روابط «حسنه» با اسرائیل را در پیش گرفته است. آنکارا به‌منظور برجسته کردن اهمیت خود در نظر کشورهای اروپایی و جبران خسارات ناشی از سیاست‌های گذشته، موافقت کرده است که سرزمین سلطان عبدالحمید دوم را به کریدور گاز طبیعی از اسرائیل به اروپا تبدیل کند.

ترکیه،‌ این روزها می‌خواهد روابط نظامی و اقتصادی خود با اسرائیل را در ابعادی جدید تعریف کند. آنکارا متوجه شده که در جریان تیرگی روابط با اسرائیل، یونان، رقیب سنتی‌اش، چندین توافق‎نامه با تل‌آویو امضا کرده است.

از سوی دیگر تعداد زیادی از مراودات نظامی، فنی و صنعتی که ترکیه در گذشته با اسرائیل داشت، این روزها نصیب امارات متحده عربی شده است.

رهبری سیاسی آنکارا تا زمان تعامل با رئیس‌جمهوری اسرائیل در ماه مارس، همچنان با احساس پشیمانی از سیاست‌های گذشته خود دست به گریبان خواهد بود.