با آن که روابط میان ترکیه و اردن در چند دهه گذشته گسترش قابل ملاحظه ای یافته بود اما اقدام نظامی اخیر ترکیه در قلمرو سوریه، موضع گیری اردن را به شدت تغییر داده و مقامات اردنی حمله ترکیه را یک مداخله آشکار در امور داخلی سوریه پنداشته و به نکوهش آن پرداختند.

در نخستین واکنش، ایمن الصفدی، وزیر امور خارجه اردن، ساعاتی پس از آغاز عملیات نظامی ترکیه، در یک صحبت ویژه ضمن انتقاد از این اقدام، خواستار خروج فوری نیرو های ترکیه از خاک سوریه شد. وی برای اولین بار از ذکر عبارت "رژیم سوریه" و هر گونه کم رنگ جلوه دادن حاکمیت سوریه خودداری کرده و عملیات نظامی ترکیه را یک تجاوز صریح خواند.

از سوی دیگر، عاطف طراونه، رئیس پارلمان اردن ضمن محکوم کردن تجاوز نیرو های ترکیه به مرزهای شمال شرقی سوریه، خواهان توقف فوری این تجاوز وحشیانه شده و از دولت ترکیه خواست تا به حقوق همسایگی و پیوند های تاریخی با سوریه احترام بگذارد.

استفاده از واژه "اشغال" و یادآوری از سرنوشت صدام حسین

در همین راستا، اکثر روزنامه ها و رسانه های خبری اردن با انتقاد از اقدام اخیر ترکیه و توصیف حمله ای نظامی ترکیه به "اشغال نظامی"، به اردوغان یاد آوری کردند تا سرنوشتی که صدام حسین پس از حمله به کویت با آن رو به رو شد را فراموش نکند.

جمیل النمری، یکی از نویسندگان اردن با اشاره به حمله ای اخیر ترکیه، نوشته است ترکیه نیز مانند ایران حس جاه طلبی زیادی داشته و در صدد توسعه نفوذ در منطقه می باشد و البته آنکارا قصد ندارد حتی پس از حذف آخرین جنگجوی کرد، از این مناطق خارج شود.

فهد الخیطان، یکی دیگر از نویسندگان اردن در مقاله ای که به عنوان "اشغال سوریه توسط ترکیه" منتشر کرده است، افزوده است: اقدام اخیر ترکیه در مناطق شمالی سوریه جز اشغالگری، تعبیر دیگری ندارد و آنکارا در گذشته نیز دست به چنین اقداماتی از جمله، دخالت مستقیم نظامی، پشتیبانی و مسلح سازی جناح های مخالف و گروه های تروریستی زده و در امور داخلی سوریه دست اندازی کرده است. اما ترکیه این بار قصد یک اقامت طولانی مدت را در شمال سوریه و شرق رود فرات دارد.

turkey-syria-6.jpg

دیدار پادشاه اردن از مصر

پیش از این، ملک عبد الله دوم، پادشاه اردن در یک گفت و گوی تلفنی با برهم صالح، رئیس جمهور عراق در پیوند به تحولات اخیر صحبت کرده و تأکید کرد که اردن با هر گونه اقدامی که حاکمیت سیاسی، تمامیت ارضی و وحدت ملی سوریه تهدید کند، شدیدا مخالفت داشته و خواستار رعایت حقوق بین المللی در برخورد با تمام کشورهای همسایه است.

برخی منابع آگاه به اندیپندنت عربی گفتند که پادشاه اردن به منظور دیدار با عبدالفتاح السیسی، رئیس جمهوری مصر و بررسی اقدامات اخیر ترکیه وارد قاهره، پایتخت مصر شده است. به گفته این منابع، پادشاه اردن در این سفر قصد دارد علاوه بر بحث و رایزنی در مورد حمله ای اخیر ترکیه در شمال سوریه، از تجربه مصر در برخورد با جنبشهای اسلام سیاسی، به ویژه پس از اعتصاب معلمان در اردن که گفته می شود به تشویق اخوان المسلمین صورت گرفته است، استفاده کند. اما گروه اخوان المسلمین در اردن با رد این اتهام گفته است اگر آن ها قادر به کنترل 140 هزار معلم می بودند، دیگر بایستی اقدام به تشکیل دولت می کردند.

البته در پی اعتراضات معلمان در اردن، پادشاه این کشور که برای مدتی در این مورد ابراز نظر نکرده بود، ضمن سرزنش عاملان این آشوب، هشدار داد که اردن نباید شاهد چنین اقدامات آشوب گرانه ای باشد. به نظر می رسد که هدف پادشاه اردن در این سخنان، گروه اخوان المسلمین است و انتظار می رود دولت اردن، به زودی دست به اقدامات بازدارنده ای علیه این گروه بزند.

از سوی دیگر، منابع یاد شده افزودند حمله ترکیه به شمال سوریه، منجر به نگرانی اردن شده است، زیرا ممکن است این اقدام، مرزهای جنوبی سوریه با اردن را در معرض آشفتگی قرار دهد و زمینه ای رشد مجدد گروه های تروریستی را در این منطقه فراهم سازد.

البته ترکیه و اردن دو کشور همسایه سوریه هستند که همواره در معرض آسیب پذیری تحولات و بحران های سوریه بوده و متحمل پیامد های ناگوار نا امنی های سوریه می شوند، در حال حاضر، حدود 1.3 میلیون پناهنده سوری در اردن بوده و حدود 3 میلیون پناهنده دیگر در ترکیه به سر می برند.

000_1LA84L.jpg

پیوند تاریخی اردن و ترکیه

آغاز روابط سیاسی دو کشور اردن و ترکیه به 70 سال پیش بر می گردد و در سال 1937، مصطفی کمال آتاتورک، رئیس جمهور ترکیه با ملک عبدالله اول، پادشاه اردن دیدار کرد و در سال 1947، سفارت ترکیه در عمان، پایتخت اردن گشایش یافت. اما آخرین دیدار مقامات بلند پایه ای اردن و ترکیه در ماه ژوئن سال جاری بود، هنگامی که مولود چاووش ‌اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه با ایمن الصفدی، همتای ترکی اش ملاقات کرد، البته سپس دیدار های دیگری نیز میان وزیر اطلاعات، وزیر دفاع و رئیس ستاد ارتش ترکیه با مقامات ارشد اردن صورت گرفته است.

البته میان رئیس جمهور ترکیه و پادشاه اردن دیدارهای رسمی متعددی صورت گرفته و حدود یک سال پیش، عمر رزاز، نخست وزیر اردن از آنکارا دیدار به عمل آورد.

با آن که منافع اقتصادی، نقش بیشتری در تحکیم روابط دو کشور داشته و کالاهای تجاری ترکیه به میزان بسیار بالایی به اردن صادر می شود، اما از مدت دو سال بدین سو، آنکارا تلاش دارد حمایت اردن را در مسایل مرتبط با اهداف منطقه ای ترکیه به ویژه در پیوند با سیاست های ترکیه در مورد بیت المقدس را به دست آورد.

https://www.independentarabia.com