یکی از مقام‌های ارشد جنبش طرفداران مقتدی صدر روز سه‌شنبه ۱۱ مرداد از حامیان این روحانی شیعه که چهار روز است ساختمان مجلس را اشغال کرده‌اند خواست به این اشغال خاتمه دهند و اعتراض‌ها را به بیرون محل پارلمان منتقل کنند.

محمد صالح العراقی، از چهره‌های ارشد نزدیک به صدر، از معترضان خواست از ساختمان پارلمان خارج شوند و به معترضانی که «مقابل و اطراف ساختمان» تجمع کرده‌اند بپیوندند. این گفته‌ها البته شفاف نبودند و باعث سردرگمی برخی هوداران صدر شد. برخی تصور کردند منظور عراقی این بوده است که از صحن اصلی مجلس خارج شوند اما در تالار ورودی باقی بمانند. به گزارش خبرگزاری فرانسه، صدها معترض بعدازظهر سه‌شنبه همچنان روی صندلی‌های راحتی و قالی‌های مجلس نشسته بودند.

جبهه طرفداران صدر در انتخابات پارلمانی در اکتبر سال گذشته بیشترین تعداد کرسی‌ها را به دست آورد اما تلاش او برای تشکیل دولتی بدون حضور احزاب شیعه نزدیک به حکومت ایران به نتیجه نرسید. نزدیک ۱۰ ماه از انتخابات گذشته و پارلمان جدیدِ این کشور نفت‌خیز هنوز نتوانسته است رئیس‌جمهوری و نخست‌وزیر جدید انتخاب کند. نمایندگان طرفدار صدر در ماه ژوئن استعفا کردند تا جای آن‌ها را نمایندگانی پر کنند که با «چارچوب هماهنگی»، ائتلاف متشکل از احزاب شیعه عمدتا نزدیک به تهران، همسویی دارند. اما طرفداران صدر روز شنبه ۸ مرداد، در اعتراض به محمد شیاع السودانی، نامزد «چارچوب هماهنگی» برای نخست‌وزیری، به ساختمان پارلمان یورش بردند.

حالا با گذشت چهار روز، معترضان در باغ‌های اطراف مجلس چادر زده‌اند و هیئت‌های سیاری برپا شده است که به مردم آب و غذا می‌دهد؛ حتی گاوهایی به محل آورده شده‌اند و قصابی در محل است که آن‌ها را برای تدارک غذا ذبح می‌کند.

عراقی در پیامی در توییتر نوشت معترضان باید ظرف ۷۲ ساعت محل پارلمان را ترک کنند. او نوشت: «ادامه بست‌نشینی بسیار مهم است، چرا که خواسته‌های شما را تحکیم می‌کند.» اما خواستار جابه‌جایی معترضان شد. این چهره نزدیک به مقتدی صدر در ادامه گفت تظاهرات بزرگی همزمان با نماز جمعه، در «منطقه سبز» برگزار می‌شود. منطقه سبز بغداد محدوده‌ای است که ساختمان پارلمان، سایر نهادهای دولتی و سفارتخانه‌های خارجی در آن قرار دارند.

هواداران «چارچوب هماهنگی» هم در نقاط مختلف بغداد تجمع‌های خیابانی برگزار کرده‌اند و اشغال پارلمان را «کودتا» می‌نامند.

مصطفی کاظمی، نخست‌وزیر عراق، دوشنبه شب خواستار «گفت‌و‌گوی ملی» شد. محمد الحلبوسی، رئیس پارلمان عراق که رهبر مهم‌ترین جریان سنی کشور است و از متحدان صدر به شمار می‌رود، از این درخواست حمایت کرده است. عمار الحکیم، روحانی شیعه که در مورد حکومت موضعی مستقل دارد اما از چهره‌های ارشد «چارچوب هماهنگی» است، نیز از این خواسته حمایت کرده است. در انتخابات، حکیم و حیدر العبادی، نخست‌وزیر سابق، ائتلافی تشکیل داده بودند که مثل احزاب نزدیک به تهران، عملکردی ضعیف داشت. نوری المالکی، نخست‌وزیر سابق که عملکرد موفق‌تری در انتخابات داشت، از دیگر رهبران اصلی «چارچوب هماهنگی» است.

بن‌بست سیاسی عراق در حالی ادامه دارد که پارلمان بدون انتخاب رئیس‌جمهوری و نخست‌وزیر، صلاحیت تصویب بودجه را ندارد. پروژه‌های عمرانی در سراسر کشور متوقف شده‌اند. شبکه برق مدام دچار اختلال می‌شود و در گرمای تابستان، بسیاری از مردم به برق و در نتیجه، کولر دسترسی ندارند.

صدر مدت‌ها است با پرچم مقابله با سیستم قومی-مذهبی، که در پی سقوط صدام حسین در سال ۲۰۰۳ در عراق ایجاد شد، در عرصه سیاسی این کشور حضور دارد. او که در هر دو انتخابات قبلی عراق بیشترین آرا را کسب کرد، اخیرا کوشیده بود از طریق ائتلاف با حلبوسی و حزب دموکرات کردستان عراق ،«دولت اکثریت ملی» بدون حضور احزاب نزدیک به ایران تشکیل دهد.

فنر حداد، استاد دانشگاه کپنهاگ، روز دوشنبه در تویيتی نوشت: «عجیب است از این احتمال که صدری‌ها به‌تنهایی اقدام نکرده باشند صحبتی نمی‌شود. این بازی قدرت صدری‌ها است، اما چه کس دیگری در این اوضاع دست دارد؟»

دکتر حداد در گفت‌و‌گو با روزنامه واشنگتن پست، گفت: «مقتدی صدر به‌نظر عزم جدی دارد توافق تقسیم قدرت را تغییر دهد. او نشان داده است صدری‌ها می‌توانند پارلمان و فضای عمومی را اشغال کنند.»

ریشه بحران سیاسی کنونی عراق را البته می‌توان در سال ۲۰۱۹ جست‌و‌جو کرد، زمانی که جنبش مردمی موسوم به «تشرین» (ماه اکتبر) بسیاری از ناظران را غافلگیر کرد و نخست‌وزیر وقت، عادل عبدالمهدی، را وادار به استعفا کرد. کاظمی را می‌توان اولین نخست‌وزیر دوران پس از سال ۲۰۰۳ دانست که موردپسند حکومت ایران نیست. جنبش «تشرین» در سال ۲۰۱۹، هدف حمله نیروهای امنیتی و گروه‌های شبه‌نظامی قرار گرفت و جریان‌های شبه‌نظامی وفادار به مقتدی صدر هم جزو سرکوبگران این جنبش بودند. اما در ماه‌های بعد، جنبش طرفداران صدر توانستند از قدرت سیاست خیابانی و سازماندهی خود برای موفقیت در انتخابات استفاده کنند.

جان دیویسون و تام پری روز سه‌شنبه ۱۲ مرداد، در تحلیلی که خبرگزاری رویترز منتشر کرد، به نقش ایران نیز اشاره کردند و نوشتند: «کشمکش قدرت بین مقتدی صدر، روحانی شیعه، و رقبای نزدیک به ایران در عراق توانایی تهران در جلوگیری از تخاصمی که می‌تواند به منافعش ضربه بزند را محک می‌زند.»