در فاصله روزهای ۲۴ تا ۲۶ اوت سال ۲۰۱۲، نیروهای وفادار به بشار اسد در سوریه، ۷۰۰ نفر را در شهر داریا کشتند.

به گزارش گاردین، به مناسبت دهمین سالگرد این جنایت، تیمی از بازرسان سوریه‌ای یا سوری الاصل با حمایت کنسرسیوم بریتانیایی سوری (SBC)، گزارشی از این کشتار منتشر کرد. این گزارش بر اساس گفتگو با بازماندگان و شاهدان پراکنده این کشتار در سراسر جهان تهیه شده است.

تیم فوق امیدوار است این یافته‌ها که روز پنجشنبه، ۲۵ اوت ۲۰۲۲ منتشر شد، برای پیگرد قانونی مقامات دولت بشار اسد از سوی سازمان ملل و دیگر نهادهای قانونی مورد استفاده قرار گیرد.

در گزارش آمده است: «این گزارش جنایات مرتکب شده در داریا را بر اساس شهادت شاهدان و قربانیان ثبت می‌کند و آن را برای آیندگان به یادگار می‌گذارد.»

در این گزارش ضمن اشاره به اینکه مقامات دولت سوریه مسئولیتی در این زمینه نمی‌پذیرند، و مردم داریا همچنان در جستجوی عدالت هستند، گفته شده است:« شاهدان به رغم ناامیدی خود از نظام بین‌المللی، شهادت‌های خود را ارائه دادند و جنایات فجیع دولت سوریه در داریا را بازگفتند، با این امید که ممکن است روزی همین شهادت‌ها، مردم این شهر را در رسیدن به عدالت یاری کند.»

در آن زمان، حوادث داریا، که در چند کیلومتری دمشق واقع شده، به عنوان بدترین قتل عام جنگ داخلی تلقی شد.

رژیم اسد آن را یک عملیات ضد تروریستی توصیف کرد. در سطح بین‌المللی نیز، به غیر از اشاره مختصری در گزارش مفصل سازمان ملل درباره سوریه در سال ۲۰۱۳ ، به این جنایت چندان پرداخته نشده است.

یاسمین نهلاوی، متخصص در حقوق بین‌الملل و پیشگیری از جنایات، گفت: «ما تصمیم گرفتیم این قتل عام را بررسی کنیم زیرا این آغاز کشف داریا بود. ارتش قبلا وارد درگیری شده بود، به داخل شهر رفته و به سمت تظاهرکنندگان تیراندازی کرده بود. اما این اولین رویداد مهمی بود که منجر به رشته عملیاتی هدفمند علیه شهر شد و با محاصره و بمباران، به کشتارهای بیشتر انجامید.»

بازپرس یافا عمر که شنیدن صدای بمباران‌ها از خانه‌اش در مرکز دمشق را به یاد می آورد، گفت: «اگر اجازه دهید این جنایات در سوریه اتفاق بیفتد، تبدیل به یک امر عادی خواهد شد و در جاهای دیگر هم اتفاق خواهد افتاد. سوری‌ها با انجام این کار راه را برای قربانیان سایر کشورها هموار می‌کنند تا از ابزارهای مشابه برای پیگیری عدالت استفاده کنند.»

به گزارش گاردین، شاهدان، که بسیاری از آنها برای اولین بار در مورد رویدادها مصاحبه می‌شدند، گفتند که در روزهای منتهی به قتل عام، دولت اسد و متحدانش به طور بی‌رویه محله‌های داریا را گلوله‌باران و غیرنظامیان را کشته و زخمی کردند.

یکی از شاهدان گفت: «حملات رژیم علیه شهر دارایا از روز ۱۹ یا ۲۰ اوت شدت گرفت. بمباران‌ها بدتر از حد معمول شد. شهر با خمپاره و انواع سلاح‌هایی که بدتر از بمب بودند و ما آنها را نمی شناختیم، گلوله‌باران می‌شد.

یک شاهد دیگر گفت: «می‌دانستیم نوبت به منطقه ما که می‌رسد شلیک خمپاره‌ها متوقف می‌شود.»

یکی از شاهدان هم به محققان گفت که صحنه بیمارستان پس از یک حمله وحشتناک مانند «روز قیامت» بود:«همه به دنبال عزیزان خود بودند و سعی می‌کردند آنها را مداوا کنند. مردم می‌دویدند و پنهان می‌شدند... خیلی ها به بیمارستان می‌آمدند. همه فریاد می‌زدند و می‌گفتند: «این شخص را نجات دهید وگرنه می‌میرد.» ورود به بیمارستان به این معنی بود که می‌خواهید مردم را در حال مرگ ببینید. من فقط به برادرم فکر می‌کردم... این که زنده است یا نه. منظره خون ترسناک بود. هنوز فریادهای مردم را به یاد دارم. همه اسم عزیزشان را صدا می‌کردند... یادم می‌آید فکر می‌کردم که شاید برخی از افراد مرده‌اند، زیرا دیگر جیغ نمی‌کشیدند.»

در این گزارش آمده است که اعضای تیم تحقیق توانستند نیروهای دولتی و شبه‌نظامیان ایرانی و اعضای حزب‌الله لبنان را که در این حملات دخالت داشتند با لباس‌ها، نشان‌ها و سلاح‌هایشان شناسایی کنند. این تیم همچنین برخی از افراد مسئول را شناسایی کرده است.

در این تحقیقات همچنین به این موضوع اشاره شده که گزارشگران تلویزیونی به غیرنظامیان به شدت زخمی فشار می‌آوردند تا روایت دولت را تایید کنند؛ روایتی که می‌‌گفت نیروهای شورشی مسئول این جنایات‌اند.

احمد سعید، یکی از اعضای گروه تحقیق که خود در داریا بزرگ شده است، گفت که تلاش‌ها برای محو کردن حقایق مربوط به آنچه اتفاق افتاده، «تقریبا بدتر از خود کشتار بوده است».

سعید گفت که مستندسازی جنایاتی که در شهر زادگاهش رخ داده، کار سختی است. او گفت: «شما فکر می‌کنید که قوی‌تر هستید و این داستان‌ها روی شما تأثیری نمی‌گذارند.

محمد زردا که پدر، برادر و پسر عموی خود را در جریان این حمله از دست داد، گفت که شهادت دادن به خاطرات دردناک او راهگشا بوده است. او افزود که از صحبت کردن با دیگر سوری‌ها که بهتر می‌توانند تجربه‌های او را درک کنند، آرامش می‌یابد.

او گفت:« من فکر می کنم داشتن اسناد رسمی مهم است، تحقیقاتی که بگوید این گروه‌ها مسئول هستند و ما می‌توانیم آن را ثابت کنیم. اما مردم داریا همه می‌دانند که چه کسی مسئول بوده است.»

در دادگاهی که اخیرا در آلمان برگزار شد، یک افسر سابق سوری به جرم جنایت علیه بشریت محکوم شد، اما تلاش‌ها در شورای امنیت برای ارجاع سوریه به دادگاه کیفری بین‌المللی با وتو روسیه و چین ناکام ماند.