ظرف چند ساعت پس از آنکه کاخ باکینگهام خبر درگذشت ملکه الیزابت دوم را اعلام کرد، ده‌ها هزار توییت درباره جواهر تاج اصطلاح «کوه نور» را در هند فراگیر (ترند) کردند.

بسیاری از توییت‌ها با به کار بردن این اصطلاح، از جمله در ده‌ها واکنش به ادای احترام نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند، به ملکه فقید، از بریتانیا خواستند الماس کوه نور- یکی از بزرگ‌ترین و بحث‌برانگیزترین الماس‌های جهان- را به کشور مبدا آن بازگرداند.

کوهی‌نور (Kohinoor) که به صورت کوه-نور (Koh-i-Noor) نیز نوشته می‌شود، یک سنگ قیمتی ۱۰۵ قیراطی است که در فارسی به معنای «کوهی از نور» است. این سنگ روی تاج ملکه که در برج لندن به نمایش گذاشته شده است، قرار دارد.

این الماس در میانه اختلاف‌ها‌ بر سر مالکیت آن، کانون جنجال‌های سیاسی و حقوقی در هند شده و نه تنها هند که پاکستان نیز ادعای مالکیت آن را مطرح کرده است.

این موضوع در روابط بین هند و بریتانیا همچنان محل اختلاف است؛ چون بسیاری از مردم هند بر این باورند که این الماس که در قرن چهاردهم در هند پیدا شد، در دوران رژیم استعماری «به سرقت» رفت.

در واقع این الماس از دست بسیاری از فرمانروایان از جمله راجپورت‌ها، شاهزادگان مغول، جنگجویان ایرانی، فرمانروایان افغان و مهاراجه‌های پنجابی گذشت تا به جواهرات تاج بریتانیا رسید.

چنان‌که در وب‌سایت کاخ‌های سلطنتی بریتانیا آمده است، کوه نور قبل از آنکه در سال ۱۸۴۹ به سلطنت بریتانیا تحویل داده شود، از معادن گلکوندا در مرکز هند جنوبی کشف شد.

این سنگ در کنار صدها سنگ قیمتی دیگر بخشی از جواهرات تاج ملکه ویکتوریا را تشکیل داد که گفته می‌شود ارزش فرهنگی، تاریخی و نمادین غیرقابل‌محاسبه‌ای دارد و بخشی از مجموعه سلطنتی باقی مانده‌اند.

این تاج که کلاهی از مخمل بنفش و خز قاقم دارد، در سال ۱۹۳۷ برای ملکه الیزابت، همسر پادشاه جورج ششم، ساخته شد تا آن را در مراسم تاجگذاری همسرش در ۱۲ مه ۱۹۳۷ بر سر بگذارد.

روی بدنه پلاتینی این تاج، دو هزار و ۸۰۰ الماس کار شده است. روی نوار دور تاج، خوشه‌های الماسی وجود دارد که یکی‌درمیان به شکل صلیب و مستطیل درآمده‌اند و دور هر یک، ردیفی الماس با تراش مخروطی قرار دارد.

بعضی‌ها این افسانه عامیانه را باور دارند که کوه نور به دلیل ۷۵۰ سال سابقه قتل، جنون خودبزرگ‌بینی و خیانت، طلسم شده است.

و از پنجشنبه شب تا جمعه، افراد بسیاری در رسانه‌های اجتماعی هند از خاندان سلطنتی خواستند تا از پایان دوران [سلطنت] الیزابت دوم برای بازگرداندن این جواهر استفاده کنند.

انوشری، کاربر توییتر، گفت: «سفر کوه نور: از هند تا انگلستان. این [الماس] باید به مبدا خود بازگردد؛ کمترین کاری که بریتانیا می‌تواند در قبال تحمیل قرن‌ها استثمار، ظلم، نژادپرستی، بردگی بر مردم شبه قاره هند انجام بدهد.»

متن توییت:

سفر کوه نور: از هند تا انگلستان.

این [الماس] باید به مبدا خود بازگردد، کمترین کاری که بریتانیا می‌تواند درقبال تحمیل قرن‌ها استثمار، ظلم، نژادپرستی، بردگی بر مردم شبه قاره هند انجام بدهد.

انوشری، ۸ سپتامبر ۲۰۲۲

ویوک سینگ، کاربری دیگر، نوشت:«امروز ملکه الیزابت مرده است... می‌توانیم الماس کوه نور خود را که بریتانیایی‌ها از هند دزدیده‌اند پس بگیریم؟ آن‌ها با مرگ، قحطی، شکنجه و غارت دیگران ثروتمند می‌شوند.»

چندین نفر از مودی و دروپادی، رئیس‌جمهوری که او نیز بعد از مرگ ملکه به او ادای احترام کرد، خواستند رسما درخواست کنند کوه نور به هند بازگردانده شود.

مودی در ادای احترام خود گفت: «از علیاحضرت ملکه الیزابت دوم به منزله یکی از افراد بااراده دوران ما یاد خواهند کرد. او برای ملت و مردمش رهبری الهام‌بخش بود. او در زندگی عمومی مظهر وقار و نجابت بود. از مرگ او دردمند شدم. با خانواده و مردم بریتانیا در این زمان اندوهبار همراهم.»

متن توییت:

در جریان سفرهایم به بریتانیا در سال‌های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۸ دیدارهایی به یادماندنی با علیاحضرت ملکه الیزابت دوم داشتم. هرگز گرمی و محبتش را فراموش نمی‌کنم. در یکی از جلسات، دستمالی را به من نشان داد که ماهاتما گاندی در مراسم عروسی‌اش به او هدیه داده بود. من همیشه قدردان آن رفتارم.

نارندرا مودی، ۸ سپتامبر ۲۰۲۲

در سال ۲۰۱۶، بعد از آنکه یک سازمان غیردولتی با ارائه دادخواستی، از دادگاه خواست به دولت هند دستور دهد این الماس را بازگرداند، این سنگ قیمتی در کانون درگیری دادگاهی قرار گرفت.

در آن زمان، معاون دادستان به نمایندگی از دولت هند گفت حاکمان سابق پنجاب در سال ۱۸۴۹ این الماس را به کمپانی هند شرقی «هدیه» داده‌اند و «نه به سرقت رفته، نه به زور گرفته شده است».

اما دولت بعدا تغییر عقیده داد و وزارت فرهنگ هند «بر عزم دوباره خود برای اجرای تمام تلاش‌های ممکن به منظور بازگرداندن الماس کوه نور به شیوه‌ای دوستانه تاکید کرد».

فعلا تاج مزین به کوه نور را به احتمال زیاد همسر پادشاه چارلز، کامیلا، دوشس سابق کورنوال و ملکه همسر کنونی، بر سر خواهد گذاشت.