پس از نزدیک به شش سال آرامش نسبی در شهرها و شهرستان‌های شمال‌غرب پاکستان، این کشور بار دیگر با خطر تشدید خشونت و تروریسم روبرو است؛ زیرا گروه طالبان پاکستان قصد دارد فعالیت‌های نظامی خود را بار دیگر از سر بگیرد.

با افزایش بمب‌گذاری‌های انتحاری، حملات تروریستی در این کشور دوباره به امری عادی تبدیل شده‌اند. افزون بر این، گفت‌وگوها با طالبان پاکستان هم شکست خورده و به نظر می‌رسد که دولت پاکستان برای مقابله با تهدید فزاینده طالبان تندرو پاکستان گزینه مناسبی پیش رو ندارد.

از سوی دیگر، جنبش طالبان پاکستان از حمایت قوی طالبان حاکم بر افغانستان برخوردار است و به نظر نمی‌رسد که دولت طالبان در موقعیتی باشد که از گروه وفاداری که خود ایجاد کرده است، بخواهد حملات تروریستی‌ خود در خاک پاکستان را متوقف کند. علاوه بر آن، طالبان افغانستان در اوت ۲۰۲۱، هزاران تن از افراد وابسته به جنبش طالبان پاکستان را که در زندان‌های افغانستان دربند بودند آزاد کردند. آن‌ها همچنین دولت پاکستان را تحت فشار قرار می‌دهند تا با طالبان پاکستانی در کابل گفت‌وگو کنند.

این در حالی است که مذاکرات گذشته دولت پاکستان و طالبان پاکستانی که با حمایت طالبان افغانستان در کابل انجام شد، شکست خورد و جنبش طالبان پاکستان پس از آن اعلام کرد که نیروهای امنیتی و دولتی پاکستان را در هر گوشه‌ این کشور هدف حملات تلافی‌جویانه قرار خواهد داد؛ افزون بر این، دیگر به ارتش پاکستان اجازه نخواهد داد برای سرکوب عناصر وابسته به جنبش طالبان پاکستان در مناطق قبایلی عملیات نظامی انجام دهد.

در حالی‌ که حملات مستمر به نیروهای امنیتی و تاسیسات دولتی تهدید تروریستی جدی برای دولت و نیروهای امنیتی پاکستان محسوب می‌شوند، آیا پاکستان برای مقابله با تهدید طالبان پاکستان گزینه‌‌های مناسبی پیش رو دارد؟ آیا ممکن است گفت‌وگو با طالبان پاکستانی در آینده به نتیجه برسد؟ یا پاکستان ناگزیر خواهد شد برای پایان دادن به تهدید طالبان پاکستانی، به گزینه نظامی متوسل شود؟

اسلام‌آباد در حال حاضر، با مشکل بازگشت تدریجی فرماندهان و رهبران طالبان پاکستانی از افغانستان به شمال غرب پاکستان مواجه است. باید یادآور شویم که پس از عملیات نظامی بزرگ ارتش پاکستان در سال ۲۰۱۴، اغلب فرماندهان و رهبران طالبان پاکستان از این کشور فرار کردند و در شهرها و شهرستان‌های مرزی افغانستان مستقر شدند. به همین دلیل، یکی از راه‌حل‌های پیشنهادی، تلاش برای افزایش امنیت مناطق مرزی میان دو کشور است. یک مقام ارشد پاکستان می‌گوید: «برای جلوگیری از ورود تروریست‌ها به کشور، باید حصارهای مرزی و سازوکارهای کنترل مرزها تقویت شوند.»

برخی کارشناسان هم پیشنهاد کرده‌اند که بهتر است پاکستان مواضع طالبان پاکستان در شهرها و شهرستان‌های افغانستان را هدف حملات هوایی قرار دهد. البته ارتش پاکستان برای دستیابی به این هدف، چند مورد حمله هوایی ترتیب داد اما موفقیتی دست نیاورد.

جنبش طالبان پاکستان هفته گذشته اعلام کرد که تصمیم دارد به نیروهای امنیتی پاکستان را در سراسر این کشور حمله کند. این گروه وعده داد که در واکنش به عملیات نظامی ارتش پاکستان علیه طالبان، جنگجویان این گروه نیروهای امنیتی پاکستان را در گوشه‌ و کنار این کشور هدف قرار خواهند داد.

جنبش طالبان پاکستان عملیات نظامی پیوسته نیروهای امنیتی پاکستان را «نیرنگ و توطئه دستگاه‌های اطلاعاتی پاکستان» توصیف کرد و افزود که از این به بعد دیگر در قبال چنین اقدام‌هایی ساکت نخواهد ماند.

در همین حال، کارشناسان گزارش داده‌اند که آخرین عملیات مشترک نیروهای امنیتی در منطقه لاکی مروات که از ۲۶ نوامبر آغاز شد، ثابت کرد که راه‌اندازی چنین عملیاتی می‌تواند طالبان را با شکستی سنگین روبرو کند. عملیات اخیر پاسخ به حملاتی بود که ۲۵ نوامبر در منطقه لاکی مروات رخ داد و جنبش طالبان پاکستان مسئولیت آن را بر عهده گرفت.

از سوی دیگر، جنبش طالبان پاکستان معتقد است که سازمان‌های دولتی پاکستان در ترور شماری از رهبران این گروه در افغانستان نقش داشته‌اند.

به این ترتیب هنوز ۲۴ ساعت از صدور بیانیه طالبان پاکستان نگذشته بود که این جنبش ادعا کرد که در نخستین ساعات بامداد چهارشنبه، ۳۰ نوامبر ۲۰۲۲، یک کامیون پلیس پاکستان در ایالت بلوچستان این کشور را هدف حمله قرار داده است.

با این حال، چالش اصلی پیش روی دولت پاکستان روش مقابله با تهدید حملات تروریستی در مناطق شهری این کشور است. بر خلاف وضعیت قبل از سال ۲۰۱۴، عملیات ارتش پاکستان با هدف پاکسازی منطقه از وجود طالبان پاکستانی انجام نمی‌شود، زیرا در حال حاضر هیچ منطقه یا سرزمینی در کنترل مستقیم این جنبش نیست؛ بنابراین به باور کارشناسان، در شرایط کنونی راه‌اندازی عملیات نظامی فراگیر نمی‌تواند به کسب دستاوردی منجر شود.

یک کارشناس نظامی با اشاره به این موضوع گفت: «جنگجویان وابسته به جنبش طالبان پاکستان اینک متفرق شده‌اند و در نقطه مشخصی حضور ندارند؛ عملیات نظامی فراگیر علیه نیروهایی انجام می‌شود که در یک محل مشخص متمرکز باشند».

به همین دلیل، ارتش پاکستان در حال حاضر، احتمالا به عملیات‌ اطلاعاتی‌ خود علیه اعضای طالبان پاکستانی در بخش شمال غربی این کشور ادامه خواهد داد. این در حالی است که ارتش و پلیس پاکستان در هشت سال گذشته بیش از ۳۰ هزار عملیات اطلاعاتی علیه طالبان پاکستان ترتیب داده‌اند.

نیروهای ارتش یا پلیس پاکستان بر اساس اطلاعاتی که سرویس‌های اطلاعاتی در اختیار آنان قرار می‌دهند، به مخفیگا‌ه‌های این جنگجویان حمله می‌کنند؛ زیرا دولت و ارتش پاکستان هنوز برای اجرای عملیات نظامی همه‌جانبه در مناطق قبایلی امکانات لازم را ندارند.

برگرفته از روزنامه الشرق‌الاوسط