صبح امروز و پس از یک شبانه روز پرالتهاب برای مقامات جمهوری اسلامی، آیتالله علی خامنهای رهبر جمهوری اسلامی ایران به اعتراضات مردمی واکنش نشلن داد. علی خامنهای در جلسه درس خارج از فقه خود با اشاره به اعتراضات مردمی نسبت به افزایش قیمت بنزین گفت: «در این کار سر رشته ندارم و نظرات کارشناسی متفاوت بوده اما گفته بودم اگر سران قوا به جمعبندی برسند اجوت شود».
رهبر جمهوری اسلامی ایران در حالی از این تصمیم حمایت کرده که با اشاره به اعتراضات مردمی گفته که «برخی مردم از این تصمیم و نگران میشوند یا به ضرر آنهاست اما تخریب و آتش زدن کار مردم نیست کار اشرار است ضد انقلاب و دشمنان ایران همیشه از اینگونه تخریبها و ناامنیها حمایت کردهاند».
وقتی یک چیزی مصوبه سران کشورست، آدم باید با چشم خوشبینی نگاه کند،بنده در این قضیه تخصص ندارم، به آقایان هم گفتم -چون نظرات کارشناسها درباره #بنزین مختلف است، بعضی واجب میدانند و بعضی مضر- گفتم من صاحبنظر نیستم، لکن اگر سران سه قوه با پشتوانه کارشناسی تصمیم بگیرند من حمایت میکنم.
— KHAMENEI.IR | فارسی (@Khamenei_fa) November 17, 2019
رهبر جمهوری اسلامی همچنین به مسئولان امنیتی گفته است که کار خود را انجام دهند و از مردم هم خواسته از افراد به ادعای او «تخریبکار» فاصله بگیرند. علی خامنهای همینطور گفت: «در تلویزیون دیدم مسئولان گفتند مراقبت میکنند که این افزایش قیمت به افزایش قیمت دیگر کالاها منجر نمیشود. این مراقبت کاملا لازم است».
بهنظر میرسد واکنش علی خامنهای به اعتراضات گسترده مردمی اینبار حداقل در قیاس با دی ماه سال ۹۶ بسیار سریعتر بود. واکنشی که مشخصا در حمایت از طرحیست که به گفته شخص اول مملکت اجرای آن تصمیم قوای سهگانه جمهوری اسلامیست. در آغازین ساعات روز یکشنبه مهمترین واکنش به اعتراضات مردمی و همینطور طرح افزایش قیمت بنزین به گوش میرسد و از طرفی گفته میشود که امروز علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی به مجلس شورای اسلامی میرود برای یک جلسه غیرعلنی. قرار است تا در این جلسه به ماجرای گران شدن قیمت بنزین و همچنین اعتراضات مردمی پرداخته شود.
از سوی دیگر خبرگزاری ایسنا به نقل از یک مقام مطلع در وزارت ارتباطات نوشته است که « محدودیتهای ایجاد شده برای دسترسی عمومی به اینترنت با تصویب شورای امنیت کشور و ابلاغ دبیرخانه آن به اپراتورهای اینترنت انجام گرفته است». به نوشته ایسنا «پیگیریهای زیادی از سوی وزارتخانه در حال انجام است تا با رایزنی با دبیرخانه شورای امنیت کشور مجوز لازم برای برقراری مجدد ارتباطات و ابلاغ آن به اپراتورها صورت پذیرد».
یک مسئول مطلع در وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات دربارخ محدودیت دسترسی به اینترنت:
— خبرگزاری ایسنا (@isna_farsi) November 17, 2019
*با تصویب شورای امنیت کشور و ابلاغ دبیرخانه آن به اپراتورهای اینترنت،از شب گذشته و به مدت ۲۴ ساعت دسترسی به اینترنت محدود شده است
خبرهایی ازکشته شدن شهروندان در شهرهای مختلف ایران شده است. گزارشها از تایید مرگ یک شهروند در «بهبهان» خبر میدهد. خبرگزاری فارس هم خبر داد که یک نیروی امنیتی به ضرب چاقری یک معترض کشته شده است.
ساعاتی پس از نیمهشب تهران و با توجه به اختلال شدید اینترنت در ایران، اخبار کمتری از اعتراضات مردمی در شهرهای گوناگون در شبکههای اجتماعی منتشرشود. خبرگزاریهای دولتی در تمام طول روز گذشته و با شدت گرفتن اخبار مربوط به اعتراضات مردمی به هر نحوی سعی میکردند که به ماجرا بپردازند. در حقیقت آخرین خبری که روز گذشته و ودر واکنش به اعتراضات مردمی منتشر شد، گزارشی در خبرگزاری «تسنیم» بود و همچنین یک گزارش تصویری یازده دقیقهای در«باشگاه خبرنگاران جوان». گزارشهای که مشخصا سعی داشتند تمامی اعتراضات مردمی را به جو سازی «رسانههای بیگانه» مربوط کنند. در بخشی از گزارش «باشگاه خبرنگاران جوان» ادعا میشود که شکل اعتراضات مردمی در ایران به مدل اعتراضات در «هنگ کنگ» شبیه است و این نشانهای از دخالت «نیروهای بیگانه» در این اعتراضات است.
امروز اما و پس از واکنش شخص اول مملکت، وزیر کشور نیز به واکنش درباره اعتراضات مردمی پرداخت و معترضان را تهدید کرد که «در صورتی که اقدامهای برخی عده قلیل ادامه پیدا کند نیروی انتظامی و امنیتی ناگزیر است به وظیفه خود عمل کند».
فارغ از واکنشهای رسانههای داخلی به اعتراضات مردمی، مقامات ارشد نظام هیچ واکنش مشخصی به این اعتراضات دامنهدار در شهرهای ایران نداشتهاند. شاید تنها واکنش رسمی از یک نهاد ارشد حکومتی، واکنش عجیب «مجمع تشخیص مصلحت نظام» بود که عملا خود را از هرگونه دخالتی در تصمیم افزایش قیمت بنزین مبرا کرد.
مایک پومپئو، وزیر امور خارجه آمریکا با انتشار پیامی در صفحه توئیتر خود به اعتراضات مردمی در ایران واکنش نشان داد و نوشت: «همانطور که حدود یک سال و نیم پیش به مردم ایران گفتم: ایالات متحده با شما است».
As I said to the people of Iran almost a year and a half ago: The United States is with you. https://t.co/D972wPyLxm
— Secretary Pompeo (@SecPompeo) November 16, 2019
این نخستین واکنش یک مقام غیر ایرانی درباره اعتراضات اخیر است.
گزارشهای از گستردگی دامنه تظاهرات مردمی مخابره میشود که حکایت از تسری این اعتراضات به بیش از پنجاه شهر در ایران دارد. از طرف دیگر ویدیوهای زیادی در فضای مجازی منتشر میشود که نشان از برخورد خشن نیروهای انتظامی با مردم و همچنین افزوده شدن به شمار شهروندانیست که در درگیریهای اخیر کشته شدند. پس از اینکه مقامات کشته شدن یک معترض در شهر سیرجان را تایید کردند گزارشهای زیادی مبنی بر کشته شدن دیگر شهروندان و استانهای دیگر ایران نیز به گوش رسید. پخش وسیع ویدیوهایی از مردم که به تخریب بانکها و برخی امکان دیگر میپردازند بیم آن را برمیانگیزاند که این اعتراضها زمینه را برای بروز خشونت مساعد کند.
برخی گزارشهای تایید نشده از کشته شدن نزدیک به ده نفر از معترضین حکایت دارد. قطع اینترنت نیز در بیشتر مناطق ایران نیز گزارش شده است. وضعیت اینترنت بسیار نامناسب توصیف شده است. شدت اعتراضات مردمی و کشیده شدن این ماجرا به خشونت اصلیترین نگرانی شهروندان است. بهنظر میرسد دیر یا زود باید شاهد واکنشهای بیشتری از جانب مقامات حکومتی بود.
واکنش مقامات جمهوری اسلامی در ایران نسبت به اعتراضات وسیع مردمی در شهرهای مختلف کشور دوگانگی واضحی دارد. از یک سو بسیاری از مقامات نزدیک به دستگاه قضا در جمهوری اسلامی لب به تهدید مردم معترض گشودند و و رسانههای همسو با آنها نیز معترضان را «اغتشاشگر» نامیدند و پای رسانههای بیگانه را به ماجرا باز کردند. از سوی برخی نمایندگان مجلس هم صراحتا برخورد نیروهای امنیتی و نظامی با معترضان را غیرقابل قبول دانستند. دقایقی قبل «محمود صادقی» نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی در صفحه توییتر از «حق اجتماع» مردم دفاع کرد و از نیروهای امنیتی و انتظامی درخواست کرد که مقابله با مردم خودداری کند.
افزایش ناگهانی قیمت بنزین تصمیم نادرستی بود. واکنش اعتراضی مردم در این شرایط تنگنای اقتصادی قابل پیشبینی بود. باید حق اجتماع و اعتراض را برای مردم به رسمیت شناخت. نیروهای امنیتی و انتظامی از هرگونه مقابلهی خشونتآمیز با معترضان خودداری کنند.
— محمود صادقی (@mah_sadeghi) November 16, 2019
پیش از این نیز «پروانه سلحشوری» دیگر نماینده مجلس شورای اسلامی در توییتر خود با اشاره به «بی تاثیری» مجلس در تصمیم برای افزایش قیمت بنزین و با اشاره به اینکه «فاتحه مجلس خوانده شده» نوشت «بهتر است مجلس بعدی تعطیل شود».
از وقتی #بنزین گران شده، مردم در تماسهای مکرر ابراز نگرانی میکنند.
— Parvaneh Salahshouri پروانه سلحشوری (@P_Salahshouri) November 16, 2019
هموطنان عزیز، مدتهاست مجلس در رأس امور نیست. این موضوع در جلسه سران سه قوه تصمیمگیری شده. همین یک رکن دموکراسی را نیمبند داشتیم که فاتحه آن هم خوانده شد. مجلس بعدی را تعطیل کنید، خودش #اقتصاد_مقاومتی است.
در آخرین واکنش نمایندگان مجلس به گران شدن ناگهانی بنزین «احمد امیرآبادی» نماینده مردم قم از آماده شدن چندین طرح دوفوریتی و سه فوریتی برای «بازگشت بنزین به نرخ قبلی» در مجلس خبر داد که قرار است فردا در مجلس بررسی شود.
درخصوص افزایش قیمت #بنزین طرح #۳فوریتی برگشت به قیمت قبلی و چند طرح دوفوریتی دیگرازجمله برگشت به قیمت قبلی و یا قیمت ۱۵۰۰تومانی وقیمت ۱۷۰۰تومانی بدون سهمیه بندی را همکاران تهیه وروز یکشنبه درصحن علنی مطرح می نمایند. #گرانی_بنزین
— احمدامیرآبادی فراهانی (@ahmadamirabadi1) November 16, 2019
پیش از این خبرهایی از نارضایتی رئیس قوه قضاییه با افزایش قیمت بنزین به گوش رسیده بود که خیلی زود تکذیب شد. پس از آن بود که «علی ربیعی» سخنگوی دولت حسن روحانی در گفتوگو با تلویزیون جمهوری اسلامی گفت که «سران قوا از تلاش وزیر کشور برای اجرای طرح افزایش قیمت بنزین تشکر کردند». او در این مصاحبه تاکید کرد که قوه قضاییه در اجرای این طرح کاملا با دولت هماهنگ است.
انتساب این اظهارات به رئیس قوه قضاییه صحت ندارد pic.twitter.com/nerd4Os9SC
— Mohammad Farahani (@FarahaniReports) November 15, 2019
خبرگزاری فارس نیز نوشت که نشست شورای عالی هماهنگی اقتصادی با حضور سران قوای کشور برگزارشده و سران قوای جمهوری اسلامی ایران از تصمیمشان در افزایش قیمت بنزین برنگشتند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
از سوی دیگر تعدادی از مراجع تقلید در قم نیز نسبت به افزایش ناگهانی قیمت بنزین واکنش نشان دادند؛ «آیتالله صافی گلپایگانی» از مجلس شورای اسلامی خواست که این طرح را لغو کنند. این مرجع تقلید با اشاره به وضعیت ناراحتکننده تورم و گرانی در کشور طرح افزایش قیمت بنزین را از سوی سران قوا موجب نگرانی شدید خوانده است.
آیتالله «علوی گرگانی» نیز یک بیانیه صادر کرد و از دولت حسن روحانی خواسته که تا دیر نشده درباره افزایش قیمت بنزین تجدیدنظر کند. این مرجع تقلید از نمایندگان مجلس هم خواسته که«با قاطعیت جلوی التهاب جامعه را بگیرند».
آیتالله «مکارم شیرازی» هم با انتقاد از اجرای ناگهانی طرح افزایش قیمت بنزین این کار را موجب «شوک» بزرگ به جامعه دانسته و خطاب به سران قوا جمهوری اسلامی گفته است «آیا بهتر نیست سران قوا دلیلشان برای این کار را بیان کنند؟»
بهنظر میرسد که ابعاد نگرانی در میان مقامات جمهوری اسلامی بیشتر میشود. از طرفی نیز واکنش برخی رسانههای نزدیک به سپاه همچون خبرگزاری فارس در مشروعیت بخشی به جنبههایی از این اعتراضات مردمی نیز قابل توجه است. خبرگزاری فارس در ویدیویی که از اعتراضات مردمی در «گلستان» منتشر کرده شعارهای برخی معترضان به گوش میرسد که میگویند «نه شورش نه بلوا؛ فقط حق فقرا»
همانطور که نگرانیهای مقامات جمهوری اسلامی از شدت گرفتن اعتراضات بیشتر میشود برخوردهای خشونتآمیز نیروهای انتظامی با مردم نیز بیشتر میشود. گزارشهای تایید نشدهای از کشته شدن یکی دیگر از شهروندان سیرجانی مخابره شده است. همچنین فیلمی از کشته شدن یک نفر در «زینبیه» شهر اصفهان منتشر شده است. فیلم دیگری نیز در شبکههای اجتماعی دست به دست میشود که در آن شهروندی در کرمانشاه کشته میشود. گزارشهایی درباره کشته شدن یک نفر از معترضان در شهر بهبهان خوزستان هم منتشر شده است.
ابعاد گسترده شدن اعتراضات گویی ثانیه به ثانیه بیشتر میشود و انگار تلاش دولت و مجلس برای جلوگیری از این اتفاق آهسته و بیرمق به پیش میرود و بعید نیست که سیل خروشان اعتراضات مردمی روزهای سختی را برای حاکمیت در آستانه زمستان ۱۳۹۸ بسازد.