طالبان سرانجام به معامله پایاپای آزادی در مقابل آزادی پایبند ماندند و دو تن از استادان دانشگاه آمریکایی افغانستان را که در سال ۲۰۱۶ از کابل ربوده بودند در قبال آزادی سه تن از فرماندهان خود، آزاد کردند. هرچند بسیاری فکر می‌کردند که این دو استاد دانشگاه آمریکایی به پاکستان انتقال داده شده بودند، ولی طالبان آنان را در شهرستان نوبهار مربوط استان زابل در جنوب شرق افغانستان و هم مرز با پاکستان به نیروهای بین‌المللی تسلیم کردند. آزادی دو استاد دانشگاه آمریکایی در مقابل سه تن از فرماندهان مطرح طالبان، حرف و حدیث‌های فراوانی را در شبکه‌های اجتماعی به وجود آورد.

عده‌ای این عمل را سر آغاز حسن نیت هر دو طرف برای گفتگوهای صلح دانسته و آن را تاثیرگذار بر روند مذاکرات صلح عنوان کردند و عده‌ای نیز آن را بیهوده و حتی فاجعه بار دانستند. زیرا به عقیده این گروه، آزادی انس حقانی که خطرناک‌ترین چهره از گروه طالبان برای دولت و مردم افغانستان بوده، بار دیگر می‌تواند تنور حملات پرتلفات انتحاری را در افغانستان روشن‌تر کند.

انس حقانی طراح پرتلفات‌ترین حملات انتحاری در افغانستان بوده است. هرچند شبکه حقانی پس از او نیز حملات مرگباری را که تلفاتی بالا داشته صورت داده است. مانند حمله بر پایگاه ارتش ۲۰۹ شاهین در استان بلخ که نزدیک به ۴۰۰ کشته و زخمی به جا گذاشت، یا حمله انتحاری با استفاده از یک تانکر فاضلاب در منطقه سبز کابل که بیش از ۴۰۰ کشته و زخمی بر جای گذاشت. با این‌حال در کنار دولت افغانستان که آزادی سه فرمانده طالب را بر روند مذاکرات صلح اثر گذار می‌داند، تعدادی از کشورهای خارجی نیز از این معامله استقبال کرده‌اند.

مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا پس از تسلیم دو استاد دانشگاه آمریکایی به نیروهای بین‌المللی در استان زابل، در خبرنامه‌ای گفته است که این حرکت طالبان می‌تواند نشانه حسن نیت این گروه برای آغاز گفتگوهای صلح باشد. طالبان نیز همین دیدگاه را در مورد این معامله دارند. گروه طالبان با نشر خبرنامه‌ای گفته است که آزادی دو استاد دانشگاه آمریکایی نشان حسن نیت این گروه بوده و آمریکا نیز از این عمل آنان استقبال می‌کند.

طالبان از قبل نیز بر آزادی انس تاکید داشتند. آنان بارها درخواست آزادی انس را کرده بودند و استدلال‌شان این بود که انس یکی از مهره‌های کلیدی برای گفتگو‌های صلح است. طالبان انس را نیز عضو تیم مذاکره کننده با دولت افغانستان عنوان کرده بودند. به این ترتیب دولت افغانستان در یک ناگزیری قرار داشت که اگر می‌خواهد مذاکرات را آغاز کند باید در مورد سرنوشت انس تصمیم بگیرد.

با این‌حال عده‌ای از سیاستمداران افغان که منتقد سیاست‌های اشرف غنی رئیس جمهور افغانستان در قبال طالبان هستند، با نگرانی نسبت به آزادی انس واکنش نشان داده‌اند. به عقیده آنان انس توان فوق‌العاده‌ای برای مجاب کردن کشورهایی که به نحوی با طالبان در ارتباط هستند، برای کمک کردن به طالبان دارد. او در گذشته نیز در حال جمع آوری کمک به گروه طالبان بود. در کنار آن طراحی حملات تروریستی پیچیده علیه دولت افغانستان که تلفات بالایی نیز داشته را برعهده داشته است و می‌تواند بار دیگر تبدیل به کابوس برای دولت افغانستان شود.

اما هم دولت افغانستان و هم مقام‌های آمریکایی گفته‌اند، انس با آزادی مشروط، زیر کنترل شدید آمریکایی‌ها قرار دارد و نمی‌تواند بدون مجوز دولت افغانستان و یا آمریکایی‌ها قطر را ترک کند.

اگر به نیمه پر لیوان نظر بیاندازیم، آزادی انس نمی‌تواند به تنهایی برای طالبان قدرتی را به وجود بیاورد که بار دیگر کابوس دولت افغانستان شود. طالبان در یک سال گذشته ضربات مهلکی را از سوی دولت افغانستان با حمایت جامعه جهانی متحمل شده است. قدرت مانور دهی طالبان به گفته فرماندهان خودشان به دلیل بالا رفتن ظرفیت کمی و کیفی حملات هوایی نیروهای افغان، به شدت پایین آمده است. دولت افغانستان توانسته است در چند ماه گذشته، چند فرمانده زبده طالبان را توسط حملات هوایی به قتل برساند. بنابراین به نظر نمی‌رسد که آزادی انس به تنهایی بتواند دوباره برای دولت افغانستان خطر ساز باشد. حالا باید منتظر بود تا مشخص شود که او در مذاکرات صلح میان طالبان و دولت افغانستان چه رویکردی را در پیش می‌گیرد.