«اینجا ایران است؛ دو قدم مانده به کره شمالی». این واکنش بسیاری از کاربران رسانه‌های اجتماعی به اخبار مربوط به لغو آزمون آیلتس در ایران است. به باور این گروه از کاربران، مسئولان جمهوری اسلامی ایران وقتی نتوانستند با افزایش چند برابری هزینه آزادسازی مدرک، مانع موج مهاجرت دانشجویان شوند، لغو آزمون آیلتس را در دستور‌کار قرار دادند.

خبر لغو آزمون آیلتس «از اسفند ۱۴۰۱ تا اطلاع ثانوی» ابتدا در فضای مجازی فراگیر شد. برخی داوطلبان این آزمون، از شامگاه چهارشنبه ۲۱ دی‌ماه، در رسانه‌های اجتماعی خبر دادند پیامکی با این مضمون دریافت کرده‌اند که «تمامی آزمون‌های آیلتس در سرتاسر کشور از اسفندماه تا اطلاع ثانوی برگزار نخواهد شد و فقط داوطلبانی که تا روز چهارشنبه ثبت‌نام کرده‌اند می‌توانند در آزمون‌هایی که تا اسفندماه برگزار می‌شود، شرکت کنند».

آزمون آیلتس در ایران زیر نظر سازمان سنجش آموزش کشور برگزار می‌شود. چنین به نظر می‌آید که این سازمان ابتدا قصد داشت لغو برگزاری آزمون‌های آیلتس را چراغ‌خاموش اجرا کند، اما وقتی ماجرا به فضای مجازی و سپس رسانه‌های رسمی کشیده شد، سازمان سنجش آموزش کشور هم، عصر روز پنجشنبه ۲۲ دی‌ماه، در اطلاعیه‌ای خبر لغو این آزمون‌ها را تایید کرد.

در این اطلاعیه به نقل از غلامرضا یادگارزاده، رئیس مرکز المپیاد دانشجویی و امور آزمون‌های بین‌الملل سازمان سنجش آموزش کشور، آمده است که توقف ثبت‌نام داوطلبان آزمون آیلتس «موقت» است.

این مقام سازمان سنجش آموزش کشور ادعا کرد که لغو برگزاری آزمون‌های آیلتس با هدف «رفع انحصار و تسهیل رقابت موسسه‌های متقاضی اجرای آزمون»، «صیانت از حقوق داوطلبان»، «تضمین سلامت آزمون»، «بازنگری مقررات، توسعه مراکز برگزاری و رفع مشکلات موجود آزمون آیلتس» و «پایان دادن به حواشی» این آزمون انجام شد.

سازمان سنجش آموزش کشور مدعی است که با «تمهیدات پیش‌بینی‌شده»، هیچ مشکلی برای شرکت داوطلبان در آزمون آیلتس وجود نخواهد داشت، اما داوطلبانی که برای پذیرش از دانشگاه‌های خارج از کشور برنامه‌ریزی‌ کرده‌ بودند و قصد داشتند در آزمون‌های آیلتس سال ۱۴۰۲ شرکت کنند، حالا با چالش جدی مواجه‌اند، زیرا دانشگاه‌های معتبر انگلیسی‌زبان در سراسر دنیا کسب نمره بالا در آزمون آیلتس را به‌عنوان پیش‌شرط پذیرش دانشجویان غیر انگلیسی‌زبان تعیین کرده‌اند و با لغو آزمون‌های آیلتس، روند مهاجرت دانشجویی افراد زیادی دچار اختلال می‌شود.

لغو آزمون‌های آیلتس در ایران، مسئله جدیدی نیست و پیش‌تر هم اتفاق افتاده بود، اما اکنون که موج مهاجرت‌های دانشجویی با شیب صعودی چشمگیری ادامه دارد، بسیاری بر این باورند که این اقدام برای ممانعت از خروج دانشجویان انجام شده است. گمان گروهی دیگر از داوطلبان این است که سازمان سنجش با لغو موقت آزمون‌های آیلتس برای دو برابر کردن هزینه آن خیز برمی‌دارد. هزینه برگزاری آزمون آیلتس در ایران در حال حاضر بین شش تا هفت میلیون تومان است.

لغو آزمون‌های آیلتس به هر دلیلی که باشد، برنامه‌ریزی تحصیلی بسیاری از افراد را به هم می‌ریزد. در چنین شرایطی برخی مجبورند برای شرکت در آزمون‌های آیلتس به کشورهای مجاور ایران سفر کنند و برخی هم که این امکان را ندارند، ممکن است از ادامه تحصیل در دانشگاه‌های معتبر دنیا محروم شوند.

شماری از این داوطلبان، به لغو آزمون آیلتس در فضای مجازی واکنش نشان داده‌اند و می‌گویند که جمهوری اسلامی قصد دارد ایران را به کره شمالی تبدیل کند، اما آنان «زندانی» و «گروگان» این حکومت نیستند.

سازمان امور دانشجویان وزارت علوم نیز، روز چهارشنبه ۹ آذرماه، ابلاغیه‌ای را بر اساس مصوبه شورای عالی فرهنگی منتشر کرد که چندین برابر شدن هزینه آزادسازی مدرک را نشان می‌داد.

دانشجویان دانشگاه‌های دولتی در ایران برای ادامه تحصیل یا کار در خارج از کشور باید مدرک تحصیلی خود را ترخیص، یا به‌اصطلاح «تعهد خدمت آموزش رایگان» خود را لغو کنند.

بر اساس ابلاغیه جدید، هزینه آزادسازی مدرک در مقطع کارشناسی گروه علوم انسانی نزدیک به شش میلیون تومان و در مقطع کارشناسی گروه هنر بیش از هشت میلیون تومان است. دانشجویان مقطع دکترا گروه هنر نیز برای آزادسازی مدرک خود باید بیش از ۲۴ میلیون تومان پرداخت کنند. هزینه آزادسازی مدرک در مقطع دکتری گروه علوم پایه نیز بالغ‌بر ۲۲ میلیون تومان است.

افزایش چند برابری هزینه آزادسازی مدرک و لغو آزمون‌های آیلتس، تنها اقدام‌های جمهوری اسلامی برای جلوگیری از موج مهاجرت‌ دانشگاهیان نیست. طبق احکام دادگاه‌های انقلاب تهران، برخی دانشجویان که در تجمع‌های اعتراضی خیزش سراسری حضور داشتند نیز از دو تا ۱۰ سال به ممنوعیت خروج از کشور محکوم شده‌اند.

پیش‌تر رصدخانه مهاجرت ایران اعلام کرده بود که بیش از ۴۰ درصد دانشگاهیان ایران مایل‌اند مهاجرت کنند. بررسی‌های این سازمان نشان می‌دهد که در حال حاضر ۳۷ درصد برندگان المپیادهای دانش‌آموزی، ۲۵ درصد اعضای بنیاد نخبگان و ۱۵ درصد رتبه‌های زیر هزار کنکور سراسری خارج از ایران زندگی می‌کنند.

علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، روز چهارشنبه ۲۷ مهر، بدون اشاره به دلیل مهاجرت نخبگان از ایران، گفت که آنان می‌روند و «پیچ و مهره‌ استکبار جهانی» می‌شوند. خامنه‌ای ضمن تکرار سخنان همیشگی‌ خود، اعتراض‌های دانشجویی را به «دشمنان» نسبت داد و نخبگان مهاجر را به «ناشکری» متهم کرد و مدعی شد: «این‌ها در اینجا رشد می‌کنند، وقتی نوبت ثمردهی می‌رسد، می‌روند میوه‌شان را به دیگری می‌دهند.»