هم‌زمان با بروز اختلاف‌های داخلی میان سران طالبان، ملا هبت‌الله آخندزاده، رهبر این گروه، مولوی عبدالاحد طالب، یک نظامی قدرتمند را که پیش از این استاندار هلمند و فرمانده محافظان او بود، به سمت فرمانده پلیس قندهار منصوب کرد.
قندهار که زادگاه و محل اقامت ملا هبت‌الله آخندزاده است، به پایتخت سیاسی رژیم طالبان معروف است و آخندزاده هرازگاه اعضای کابینه رژیم را برای صدور و ابلاغ فرمان‌های مهم به این استان فرا می‌خواند. ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی طالبان که دفتر او هم دو سال پیش از کابل به قندهار منتقل شد، روز چهارشنبه ۲۴ بهمن‌ماه، در اطلاعیه‌ای اعلام کرد که بر اساس فرمان جدید ملا هبت‌الله، مولوی عبدالاحد طالب مسئولیت فرماندهی پلیس این گروه در قندهار را برعهده می‌گیرد و این منصبی کلید در تامین امنیت محل اقامت رهبر طالبان را عهده‌دار خواهد شد.
مولوی عبدالاحد طالب کیست؟
مولوی عبدالاحد طالب که در میان طالبان به «طالب مولوی» مشهور است، از چهره‌های کلیدی طالبان در جنوب افغانستان و از نزدیک‌ترین اشخاص به ملا هبت‌الله آخندزاده، رهبر این گروه، محسوب می‌شود. او تا پیش از بازگشت طالبان به قدرت، در تشکیلات در سایه که طالبان برای افغانستان ایجاد کرده بود، معاون استاندار این گروه بود و اوایل سال ۲۰۲۰ فرماندهی نیروهای این گروه را در جنگ با دولت پیشین افغانستان بر عهده گرفت.
مولوی عبدالاحد در نبرد مستقیم با نیروهای ارتش افغانستان به فرماندهی سمیع سادات در شهر لشکرگاه مرکز هلمند هم حضور داشت و این شهر در نتیجه تهاجم گسترده نیروهای طالبان تحت هدایت او، سقوط کرد. او سپتامبر ۲۰۲۱ در مصاحبه با گاردین گفت که ۲۰ سال در جنگ با نیروهای بریتانیایی در هلمند حضور داشته و جنگجویان طالبان را در مهم‌ترین مناطق از جمله موسی قلعه، سنگین و لشکرگاه فرماندهی کرده است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
هلمند که محل استقرار نیروهای بریتانیایی بود، صحنه درگیری‌های سنگین و پرتلفاتی بوده است. نیروهای بریتانیایی در جریان ۲۰ سال حضور در این استان، سعی کردند روستاهایی محل نفوذ طالبان را در شهرستان‌های سنگین و موسی‌قلعه را از وجود اعضای طالبان پاکسازی کنند، اما موفق نشدند.
مولوی عبدالاحد طالب زمانی که پس از سال‌ها جنگ، استاندار هلمند شد، در مصاحبه با گاردین گفت که بریتانیا و دیگر دولت‌های غربی باید رژیم طالبان را به رسمیت بشناسد، چون طالبان به آن‌ها اجازه دادند که بدون مشکل و در امنیت و صلح از افغانستان خارج شوند. این چهره کلیدی طالبان در جنوب افغانستان از دولت‌های آمریکا و بریتانیا خواست که به افغانستان برگردند، اما نه با اسلحه، بلکه با پول.
یک واحد عملیاتی امنیت ملی افغانستان در آوریل ۲۰۲۰ طالب مولوی را در حومه شهر لشکرگاه بازداشت و زندانی کرد، اما او چند ماه بعد و در نتیجه توافق صلح دولت آمریکا و طالبان، همراه با پنج هزار عضو طالبان از زندان آزاد شد و به صفوف جنگ برگشت.
مولوی عبدالاحد طالب در بازداشت نیروهای امنیتی دولت پیشین افغانستان-خبرگزاری باختر، ۲۰۲۰
حضور دوباره مولوی عبدالاحد در صفوف طالبان در هلمند، باعث پیشروی این گروه به سمت مراکز شهرستان‌ها و همچنین محاصره شهر لشکرگاه، مرکز هلمند، شد.
مولوی عبدالاحد طالب اکتبر ۲۰۲۳ از مسند استانداری هلمند کنار رفت و فرمانده محافظان رهبر طالبان شد. بر اساس اطلاعات منابع امنیتی، رهبر طالبان از اوایل ۲۰۲۳ در حال تشکیل یک واحد بزرگ و قدرتمند نظامی است که اعضای آن حدودا ۴۰ هزار نفر و عمدتا از قبیله نورزی و از نیروهای انتحاری‌اند. انتصاب مولوی عبدالاحد طالب به فرماندهی این واحد نظامی قدرتمند نیز با هدف جذب افراد مورداعتماد و استحکام جایگاه این واحد نظامی در بدنه طالبان انجام شد.
ملا هبت‌الله سپتامبر ۲۰۲۴ در جریان سفر به شمال افغانستان، بخشی از نیروهای این واحد را که به جنگ‌افزارهای سنگین مجهزند و صدها تانک زرهی، خودروه نظامی و دیگر تجهیزات را در اختیار دارند، در جاده‌ها به نمایش گذاشت. بسیاری از کارشناسان گفتند این قدرت‌نمایی رهبر طالبان نوعی خط‌‌و‌نشان کشیدن برای افرادی است که قصد مخالفت با او را دارند.
واحد محافظت از رهبر طالبان نه‌تنها به صورت مستقل و تنها به دستور هبت‌الله آخندزاده عمل می‌کند، بلکه اختیار دور زدن دیگر نهادهای امنیتی و غیرنظامی طالبان را دارد و در تصمیم‌گیری هم دارای اختیاراتی ویژه است.
مولوی عبدالاحد طالب در حالی فرمانده پلیس طالبان می‌شود که برای سمت پیشین او به‌عنوان فرمانده واحد محافظت از رهبر طالبان، جایگزینی مشخص نشده است. در صورتی که کسی این سمت را در اختیار نگیرد، مولوی عبدالاحد هم واحد قدرتمند محافظت از رهبر طالبان و هم مهم‌ترین نهاد امنیتی قندهار را رهبری خواهد کرد.
ملا هبت‌الله آخندزاده پیش از این، شخص دیگری به نام ملا شیرین را که در حاکمیت دور نخست طالبان، فرمانده محافظان ملا عمر بود، استاندار طالبان در قندهار کرده بود. ملا شیرین هم از چهره‌های ارشد و تاثیرگذار در صفوف نظامی طالبان و جزو حلقه وفاداران رهبر طالبان است.
اقدام رهبر طالبان برای استحکام بخشیدن به صفوف امنیتی در قندهار در حالی صورت می‌گیرد که ملا یعقوب، وزیر دفاع این گروه و فرزند ملا عمر، بنیان‌گذار طالبان، اوایل فوریه که از کابل به قندهار رفت، هنوز به کابل بازنگشته است. یک منبع امنیتی در کابل، به ایندیپندنت فارسی گفت که سفر ملا یعقوب به قندهار، هم‌زمان با سفر سراج‌الدین حقانی به امارات متحده عربی و خروج عباس استانکزی، معاون وزارت خارجه طالبان از افغانستان، صورت گرفته است.
به گفته این منبع، ملا هبت‌الله آخندزاده تا زمانی که از برطرف شدن اختلاف‌های داخلی و خودداری مقام‌های کابل‌نشین از سرکشی در مقابل فرمان‌هایش اطمینان حاصل نکند، به ملا یعقوب اجازه بازگشت به کابل را نمی‌دهد. در یک هفته‌ای که از سفر ملا یعقوب به قندهار می‌گذرد، هیچ خبری از ملاقات‌های او منتشر نشده است.
عباس استانکزی، معاون وزارت خارجه طالبان، هم که پس از انتقاد از فرمان‌های رهبر این گروه و در پی صدور دستور بازداشتش به امارات متحده عربی رفت، در هیچ ملاقات رسمی دیده نشده است. استانکزی در این مدت، چندین سخنرانی تند علیه فرمان‌های رهبر طالبان انجام داد که بخش‌هایی از آن‌ها در شبکه‌های اجتماعی هم بازتاب یافتند.
هم‌زمان، حاجی بشیر نورزی، قاچاقچی بزرگ مواد مخدر، نیز به امارات متحده عربی سفر کرده است. نورزی از حامیان مالی طالبان است که سال ۲۰۰۵ در نیویورک به جرم قاچاق مواد مخدر و تامین مالی طالبان بازداشت و به حبس ابد محکوم شد. نورزی سال ۲۰۲۲ با یک کهنه‌ساز آمریکایی که طالبان به گروگان گرفته بودند، مبادله شد و به قندهار برگشت. این نخستین سفر بشیر نورزی به خارج از افغانستان پس از آزادی از زندان در آمریکا و بازگشت به قندهار، است.
هرچند طالبان وجود اختلاف‌ها میان رهبرانشان را رد می‌کنند، موضع‌گیری اخیر عباس استانکزی، انتقادهای پی‌درپی سراج‌الدین حقانی از عملکرد ملا هبت‌الله به‌ویژه در زمینه انحصار قدرت و مهره‌چینی رهبر طالبان در نهادهای کلیدی امنیتی که می‌توانند از قدرت و جایگاه او دفاع کنند، نشان‌دهنده نگرانی‌ها از عمیق‌تر شدن این اختلاف‌ها است.
