بر اساس تازه‌ترین گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، ۱۷ صندوق بازنشستگی در ایران که بیش از ۲۵ میلیون نفر را تحت پوشش دارند، به نوعی ورشکسته شدهاند و بدون کمک ۳۳۰ هزار میلیارد تومانی دولت امکان پرداخت مستمری اعضای خود را ندارند.
در این گزارش اعلام شده که در حال حاضر، اغلب اين صندوق‌ها قادر نیستند حقوق و مزايای بازنشستگان خود را از محل منابع داخلی بپردازند و این دولت است که به داد آن‌ها می‌رسد.
به این ترتیب، دولت که سال ۱۳۹۳ تنها ۳۰ هزار میلیارد تومان به این صندوق‌ها کمک می‌کرد تا بتوانند سرپا بمانند، در بودجه سال ۱۴۰۲ مجبور است ۳۳۱ هزار میلیارد تومان به آن‌ها کمک کند.
ارقام لایحه بودجه سال ۱۴۰۲ همچنین نشان می‌هد منابع اختصاص‌داده‌شده به صندوق بازنشستگی كشوری با ۵۶ درصد رشد به رقم ۲۳۰ هزار میلیارد تومان، سازمان تامین اجتماعی نیروهای مسلح با ۴۹ درصد رشد، به رقم ۱۱۲ هزار میلیارد تومان، كمک به صندوق فولاد با ۶۰ درصد رشد، به ۷.۹ هزار میلیارد تومان و کمک به صندوق وزارت اطلاعات با ۱۶ درصد، رشد به ۱.۶ هزار میلیارد تومان رسیده است.
مرکز پژوهش‌های مجلس هم به بهانه افزایش سهم صندوق‌های بازنشستگی به ۱۵ درصد از کل منابع عمومی، گزارشی از فلاکت صندوق‌های بازنشستگی و ریشه‌ها و زمینه‌های آن منتشر کرد.
این گزارش «تغییرات جمعیتی» را از مهم‌ترین عوامل بروز بحران در صندوق‌های بازنشستگی نام می‌برد و می‌نویسد کاهش عدد «نسبت پشتیبانی» در این بحران نقشی اساسی ایفا می‌کند؛ نسبت پشتیبانی شاخصی است كه نشان‌دهنده وضعیت جريان مالی ورودی به جريان خروجی صندوق‌ها و معادل نسبت تعداد بیمه‌شدگان به تعداد پرونده‌های مستمری‌بگیران است. در این میان هرچه اندازه اين نسبت بزرگ‌تر باشد، آن صندوق از نظر درآمد و هزينه در موقعیت مطلوب‌تری قرار دارد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
آمار‌های رسمی می‌گوید روند تغییرات اين شاخص در ۱۰ سال اخیر برای سازمان تامین اجتماعی که بیش از ۱۸ میلیون بازنشسته و ازکارافتاده را تحت پوشش دارد، نزولی بوده و مقدار آن تا سال ۱۳۹۹ به زير ۴.۲ رسیده است. این عدد نشان می‌دهد که در ۱۰ سال اخير نسبت درآمد حاصل از دريافت حق بيمه به هزينه پرداخت مستمری به صورت مستمر کاهش يافته است.
آمار‌ها همچنین نشان می‌دهد ساير صندوق‌ها نیز وضعیت مناسبی ندارند و درآمدهای حاصل از دريافت حق بیمه در اغلب آن‌ها كفاف پرداخت مستمريی‌ها را نمی‌دهد. در این میان، نسبت پشتیبانی صندوق بازنشستگی كشوری حدود ۰.۷، صندوق بازنشستگی نیروهای مسلح حدود ۰.۸۵ و صندوق بازنشستگی روستايیان و عشاير حدود ۱۲.۷ است.
مرکز پژوهش‌های مجلس همچنین از کاهش پنج ساله سن بازنشستگی و افزایش بازنشستگی‌های پيش از موعد در ایران به عنوان دو عامل دیگر بروز بحران در صندوق‌های بازنشستگی یاد کرد.
آمار‌های سازمان تامين اجتماعی در سال ۱۴۰۰ نشان می‌دهد که حدود ۵۱ درصد از بازنشستگی‌های اين سازمان پيش از موعد بوده‌اند.
این گزارش با بررسی داده‌های رسمی، می‌نویسد پايداری مالی صندوق‌های بازنشستگی در ایران با بحرانی جدی روبرو است و اغلب صندوق‌های بازنشستگی به بودجه عمومی وابسته‌تر شدهاند.
این گزارش رسمی هشدار می‌دهد افزايش فزاينده وابستگی صندوق‌ها به بودجه عمومی كه با پیری جمعیت تشديد خواهد شد، در سال‌های آينده بخش زيادی از بودجه را می‌بلعد.
صندوق‌های بازنشستگی با وجود افزایش دریافت کمک‌های دولتی همچنان نمی‌توانند بسیاری از تعهدات خود را انجام دهند که افزایش اعتراض بازنشستگان در سال‌های اخیر از مهم‌ترین نشانه‌های آن است. در سال‌های اخیر، موج این اعتراض‌ها به بازنشستگان پلیس و نیروهای مسلح هم کشیده شده و آن‌ها با تجمع مقابل ساختمان مجلس خواستار افزایش مستمری و دریافت سایر حق و حقوق قانونی خود شدهاند.
