رسانه بلومبرگ روز سه‌شنبه ۴ مارس (۱۴ اسفند) گزارشی منتشر کرد و نوشت که روسیه توافق کرده است که به دولت دونالد ترامپ در برقراری ارتباط و مذاکره با ایران، به‌ویژه در مسائل مربوط به برنامه هسته‌ای و فعالیت گروه‌های نیابتی ضدآمریکایی جمهوری اسلامی در خاورمیانه، کمک کند. این توافق پس از تماس تلفنی ترامپ با ولادیمیر پوتین در ماه فوریه و مذاکرات مقامات ارشد دو کشور در ریاض، پایتخت عربستان سعودی انجام شده است.
در واکنش به این گزارش بلومبرگ، دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، تأکید کرد که «روسیه معتقد است که آمریکا و ایران باید تمامی مشکلات خود را از طریق مذاکره حل کنند» و مسکو «آماده است تا هر کاری که در توان دارد برای تحقق این هدف انجام دهد».
منابع آگاه در مسکو اعلام کرده‌اند که مقامات آمریکایی و روسی در جریان نشست ۱۸ فوریه در عربستان سعودی، تمایل واشنگتن را برای همکاری مسکو در مسائل مرتبط با ایران مطرح کرده‌اند. در این نشست، مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا و سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه حضور داشتند.
پس از این دیدار، لاوروف در سفری به تهران، جزئیات این مذاکرات را با عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران در میان گذاشت. عراقچی در یک نشست خبری تأیید کرد که این گفت‌وگوها انجام شده است، اما به جزئیات بیشتری اشاره نکرد.
در روزهای گذشته، اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، با اشاره به احتمال میانجی‌گری روسیه، گفت: «طبیعی است که کشورهای مختلف پیشنهاد کمک در چنین مسائل مهمی را ارائه دهند.» اما او تأیید نکرد که ایران این پیشنهاد را پذیرفته است یا خیر.
دونالد ترامپ که پس از پیروزی در انتخابات ۲۰۲۴ بار دیگر به کاخ سفید بازگشته است، ماه گذشته سیاست «فشار حداکثری» علیه ایران را احیا کرد. این سیاست شامل کاهش صادرات نفت ایران به صفر با هدف جلوگیری از دستیابی تهران به سلاح هسته‌ای است. ایران بارها این اتهام را رد کرده و تأکید کرده که برنامه هسته‌ای‌اش صرفاً برای مقاصد صلح‌آمیز است.
موضع ایران: مذاکره نمی‌کنیم
علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، در سخنرانی روز ۱۹ بهمن خود اعلام کرد که دولت ترامپ غیرقابل اعتماد است و تأکید کرد که ایران تحت فشار، وارد هیچ مذاکره‌ای نخواهد شد.
در همین حال، مسعود پزشکیان هم که از احیای برجام حمایت می‌کند، روز یکشنبه در جلسه استیضاح عبدالناصر همتی اعلام کرد که به رغم تمایل شخصی‌اش به مذاکره با آمریکا، از موضع خامنه‌ای پیروی خواهد کرد و تا زمانی که تحریم‌های واشنگتن پابرجاست، وارد مذاکرات نخواهد شد. سخنگوی دولت جمهوری اسلامی هم روز سه‌شنبه مجددا بر همین موضع تاکید کرد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
با این حال روسیه و ایران در سال‌های اخیر همکاری‌های تجاری، انرژی و امنیتی خود را به‌شدت افزایش داده‌اند. روسیه از پهپادهای ایرانی در جنگ اوکراین استفاده کرده و تحریم‌های غرب علیه هر دو کشور، آن‌ها را به سمت روابط استراتژیک نزدیک‌تر سوق داده است.
مشخص نیست که تهران تا چه حد از پیشنهاد واشنگتن، که از طریق مسکو ارائه می‌شود، استقبال خواهد کرد. گروه‌های قدرتمند در ایران، به‌ویژه سپاه پاسداران و دستگاه قضایی، به‌طور علنی مخالفت خود را با هرگونه تعامل با واشنگتن اعلام کرده‌اند.
نگرانی‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و افزایش ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران
همزمان با این تحولات، طبق گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA)، ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران به سطح ۶۰ درصد، یعنی نزدیک به سطح مورد نیاز برای ساخت سلاح هسته‌ای، بیش از ۵۰ درصد افزایش یافته است.
روز دوشنبه، آژانس اعلام کرد که واشنگتن و تهران باید هرچه سریع‌تر مذاکرات خود را آغاز کنند و تأیید کرد که در حال برگزاری گفت‌وگوهای سطح بالا با کاخ سفید در این زمینه است.
در داخل هم مقامات ایرانی تحت فشار شدید افکار عمومی برای بهبود اوضاع اقتصادی کشور هستند. تحریم‌های آمریکا طی سال‌های گذشته بحران معیشتی شدیدی را برای مردم ایران به همراه داشته است. مجموع این شرایط سبب شده که برخی تحلیلگران پیش‌بینی کنند که این فشارها ممکن است حکومت ایران را به سمت پذیرش مذاکرات غیرمستقیم با واشنگتن از طریق روسیه سوق دهد.
