مطالعه‌ای جدید نشان می‌دهد که نوشیدن الکل در ماه‌های پیش از بارداری چهره فرزندتان را تغییر می‌دهد.

هرچند تاثیر منفی مصرف مقادیر معتنابه الکل در دوران بارداری روی سلامت کودک کاملا محرز شده است، اطلاعات چندانی درباره آثار مصرف کم الکل – حتی پیش از بارداری – بر رشد صورت کودک وجود نداشت.

پروفسور گنادی روشچوپکین از مرکز پزشکی اراسموس در روتردام که هدایت این پژوهش را به عهده دارد، گفت که چهره به منزله «آینه سلامت» است که تندرستی کلی کودک را نمایان می‌کند.

پروفسور روشچوپکین گفت: «الکل بر رشد و سلامت کودکی که پیش از تولد در معرض آن قرار می‌گیرد، تاثیر نامطلوب معتنابهی می‌گذارد، و چنانچه مادری به طور منظم مقدار زیادی الکل بنوشد، این کار به ناهنجاری جنینی ناشی از الکل (FASD) منجر می‌شود که در چهره کودک بروز می‌کند.

دانشمندان برای انجام این پژوهش که در نشریه هیومن ریپروداکشن (Human Reproduction) منتشر شده است، از هوش مصنوعی (AI) برای تجزیه و تحلیل تصاویر سه بعدی حدود پنج هزار و ۶۰۰ کودک ۹ و ۱۳ ساله‌ای استفاده کردند که بخشی از مطالعه‌ جاری مبتنی بر جمعیت زنان باردار و فرزندان آن‌ها در هلند به ‌شمار می‌روند.

اطلاعات مربوط به مصرف الکل مادران این کودکان، از پرسشنامه‌هایی به دست آمد که این زنان اوایل، اواسط و اواخر دوران بارداری خود تکمیل کرده بودند.

سپس آن‌ها را به سه گروه تقسیم کردند: مادرانی که پیش از بارداری یا در طول دوران بارداری مشروب ننوشیدند، مادرانی که در طول سه ماه پیش از بارداری مشروب نوشیدند، اما به محض بارداری آن را کنار گذاشتند، و مادرانی که در دوران بارداری مشروب مصرف کردند؛ هرچند فقط در دوره سه ماهه نخست بارداری.

Human Reproduction journal

پروفسور روشچوپکین گفت:«چهره شکلی پیچیده است و تجزیه‌و‌تحلیل آن کاری دشوار محسوب می‌شود. تصویربرداری سه‌بعدی کمک زیادی می‌کند، اما انجام این کار به الگوریتم‌های پیشرفته‌تری نیاز دارد.»

«برای این کار یک الگوریتم مبتنی بر هوش مصنوعی درست کردیم که تصاویر سه‌بعدی با وضوح بالا از صورت می‌گیرد و ۲۰۰ سنجه یا «ویژگی» منحصر‌به‌فرد ایجاد می‌کند. در جست‌وجوی ارتباط بین قرار گرفتن در معرض الکل پیش از تولد [و تفییر احتمالی فرم صورت جنین]، این تصاویر را تجزیه و تحلیل کردیم و برای نمایش ویژگی‌های خاص چهره مرتبط با مصرف الکل مادران، نقشه‌های حرارتی درست کردیم.»

دانشمندان رابطه آماری معناداری بین مصرف الکل و شکل صورت در کودکان ۹ ساله پیدا کردند – حتی اگر مادران هفته‌ای کمتر از ۱۲ گرم الکل بنوشند، که معادل یک لیوان کوچک ۱۷۵ میلی‌لیتری شراب یا ۳۳۰ میلی‌لیتر آبجو است.

شیانجینگ لیو، نویسنده ارشد این مطالعه که الگوریتم هوش مصنوعی را ساخت، گفت:«هرقدر مادران الکل بیشتری مصرف ‌کرده بودند، تغییرات آماری مهم بیشتر بود.»

«در گروهی از مادرانی که در دوران بارداری مشروبات الکلی مصرف کردند، دریافتیم که حتی اگر در این دوران الکل بسیار کمی مصرف کرده بودند، یعنی کمتر از ۱۲ گرم در هفته، ارتباط آشکاری بین قرار گرفتن در معرض الکل و شکل صورت کودک دیده می‌شد. این نخستین بار است که با چنین میزان‌های پایینی از مصرف الکل ارتباطی [با بروز تغییراتی در فرم چهره کودک] دیده می‌شود.»

متداول‌ترین ویژگی‌ها عبارت بودند از: بینی خوکی [سربالا بودن زیاد بینی]، بینی کوتاه، چانه بیرون‌زده و برگشتگی پلک پایین به داخل.

هرچند ارتباط بین مصرف الکل و شکل صورت در کودکان بزرگ‌تر ضعیف‌تر است، و هیچ ارتباط چشمگیری در [فرم صورت] نوجوانان ۱۳ ساله [با مصرف الکل مادران آن‌ها در دوران بارداری] یافت نشد، پژوهشگران هشدار دادند که این بدان معنا نیست که تاثیرات منفی آن روی سلامتی بدن نیز از بین رفته است.

پروفسور روشچوپکین گفت:«ممکن است که با بالا رفتن سن کودک و بر اثر سایر عوامل محیطی، این تغییرات کاهش یابد یا با الگوهای رشد طبیعی پنهان شود. اما معنایش این نیست که اثر الکل بر سلامتی نیز از بین می رود.»

«بنابراین، مهم است که تاکید کنیم هیچ سطح مطمئنی برای مصرف الکل در دوران بارداری وجود ندارد و برای تضمین بالاترین میزان سلامتی، هم برای مادر و هم برای جنین در حال رشد، توصیه می‌کنیم که نوشیدن الکل را، حتی پیش از لقاح، کنار بگذارید.»

او گفت که برای درک کامل نحوه ارتباط [بین مصرف الکل مادر و سلامتی کودک] و سپس کم شدن آن با افزایش سن [کودک]، لازم است پژوهش‌های بیشتری درمورد سازوکار رابطه انجام شود.

به گفته پژوهشگران، مطالعه‌های پیشین درمورد رشد دوران کودکی پس از قرارگرفتن در معرض الکل پیش از تولد، نشان داده است که اختلال‌های متابولیک در مادران، مانند مشکلات سطح قند خون و بیماری کبد چرب، ممکن است عاملی باشد که احتمالا ارتباط با شکل صورت [چنین کودکانی] را نیز توضیح می‌دهد.

آن‌ها هشدار دادند که این مطالعه به دلیل آنکه اطلاعات مصرف الکل بیش از سه ماه پیش از بارداری در آن ثبت نشده، و اینکه مادران ممکن است پرسشنامه عادات نوشیدن خود را درست پر نکرده باشند، و احتمالا مصرفشان را ناچیز شمرده باشند، کامل نیست.

از آنجا که این مطالعه مشاهده‌ای بود، صرفا نشان می‌دهد که مصرف الکل با تغییرات شکل در صورت ارتباط دارد، نه اینکه باعث ایجاد آن می‌شود.