پس از نبردی طولانی، فنلاند از سهشنبه، ۴ آوریل ۲۰۲۳ (۱۵ فروردین ۱۴۰۲)، رسما به عضویت پیمان دفاعی آتلانتیک شمالی درمیآید. رئیس جمهوری فنلاند و ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو، با تایید این موضوع، تاکید کردند که این رویداد تاریخی فنلاند را در برابر تهدیدهای خارجی «ایمنتر» میکند.
دبیرکل ناتو در بروکسل به خبرنگاران گفت: «برای نخستین بار پرچم فنلاند را اینجا در مقر ناتو به اهتزاز درمیآوریم.» او با مهم خواندن عضویت هلسینکی در ناتو، آن را برای امنیت فنلاند، کشورهای شمال اروپا و ناتو مفید ارزیابی کرد.
در پی حمله نظامی روسیه به اوکراین در سال گذشته میلادی و با اوج گرفتن تهدیدهای مسکو، فنلاند و سوئد خواستار پیوستن به ناتو شدند، اما تایید این درخواست به موافقت تمامی اعضای پیمان آتلانتیک شمالی نیاز داشت. با وجود موافقت ۲۸ عضو دیگر ناتو، سرنوشت این درخواست در هالهای از ابهام قرار داشت، و به تصمیم ترکیه و مجارستان گره خورده بود.
پارلمان ترکیه، آخرین پارلمانی بود که جمعه گذشته با پیوستن فنلاند به ناتو موافقت کرد تا سیویکمین کشور نیز به این نهاد نظامی عظیم راه یابد. به این ترتیب، مسیر هلسینکی در حمایت از اوکراین در نبردش با روسیه، عملا هموار خواهد شد.
اما وضعیت سوئد همچنان ناروشن است. ترکیه به دلیل حمایت سوئد از گروههایی که آنکارا آنها را «تروریست» میخواند، با پیوستن این کشور به ناتو موافقت نمیکند. پارلمان مجارستان هم چندان رغبت و شتابی در بررسی درخواست سوئد ندارد و هنوز تاریخی برای آن اعلام نکرده است. این در حالی است که دبیرکل ناتو، پیشتر از ترکیه و مجارستان خواسته بود که با درخواست هر دو کشور موافقت کنند.
عضویت فنلاند با ۱۳۴۰ کیلومتر مرز مشترک با روسیه در پیمان آتلانتیک شمالی، گستره مرزهای ناتو را با روسیه به بیش از دو برابر افزایش خواهد داد. روسیه این وضعیت را تهدیدی جدی برای منافع خود قلمداد میکند.
روسیه که مایل نیست ناتو گسترش یابد، تهدید کرده است که در صورت پیوستن سوئد و فنلاند به ناتو، این دو کشور به «اهدافی مشروع» برای اقدامات «تلافیجویانه» تبدیل خواهند شد. سفیر روسیه در استکهلم اخیرا گفت که با عضویت سوئد و فنلاند در ناتو، مرز روسیه با این سازمان نظامی به «تقریبا دو برابر» افزایش خواهد یافت. او به سوئد هشدار داد که راهی که این کشور میرود، به «پرتگاه» منتهی میشود.
در همین حال، ترکیه، فنلاند و سوئد سال گذشته پیمانی به امضا رساندند که هدف آن، اقدامهایی عملی برای «تامین امنیت» سه کشور بیان شده است.
رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه، اواسط مارس (اواخر اسفند)، با تمجید «گامهای مشخص» هلسینکی در آزاد کردن صادرات دفاعی و «سرکوب» گروههایی که آنکارا آنها را «تروریست» میخواند، با درخواست فنلاند برای پیوستن به ناتو موافقت کرد.
اما آنکارا از عملکرد سوئد در این زمینه چندان رضایتی نداشته است. از این رو، در این مدت بارها یادآور شده است که استکهلم باید گامهای بیشتری علیه گروههای مغضوب آنکارا در سوئد بردارد. اشاره آنکارا به حامیان حزب «کارگران کردستان» (پکک) و اعضای شبکهای است که «تدارک» کودتای نافرجام ۲۰۱۶ به آنها نسبت داده میشود. خواست صریح آنکارا از استکهلم، تحویل دهها تن از فعالان کرد ساکن سوئد به ترکیه است. سوئد این شرط را ناپذیرفتنی میداند و تاکنون حاضر به پذیرش خواست آنکارا نشده است.
از سوی دیگر، وزارت امور خارجه آمریکا با استقبال از موافقت ترکیه با عضویت فنلاند در ناتو، اظهار امیدواری کرد که تصمیم مشابهی نیز در مورد سوئد گرفته شود. فنلاند نیز با حمایت از پیوستن سوئد به ناتو، امیدوار است که آخرین مانع موجود در این زمینه برداشته شود.