سازمان آب و فاضلاب تهران اعلام کرده است که به‌منظور تامین آب تهران، ۵۰ تا ۷۰ چاه عمیق ۲۵۰ متری حفر کند. کارشناسان هشدار داده‌اند که حفر این چاه‌ها نه‌تنها مشکل کمبود آب تهران را حل نمی‌کند، بلکه خطر فرونشست زمین را در پایتخت به‌طور فزاینده‌ای افزایش می‌دهد.

بر اساس اعلام محمد جوان‌بخت، معاون وزیر نیرو در امور آب، در حال حاضر سد کرج کمتر از ۸ درصد ذخیره دارد. وضعیت دیگر سدها از جمله لار، لتیان و ماملو هم که هر یک بخشی از آب تهران را تامین می‌کنند، مناسب نیست و میزان ذخیره آن‌ها به‌شدت پایین است، به‌ طوری‌ که سد لار تنها ۱ درصد و سدهای لتیان و ماملو نیز ۱۲ درصد پرشدگی دارند.

محسن اردکانی، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب تهران، نیز می‌گوید که وضعیت خشکسالی در تهران طی ۵۷ سال اخیر بی‌سابقه بوده و برای عبور از این بحران، صرفه‌جویی ۲۰ درصدی ضروری است.

او مدعی است که ۶۰ درصد مشترکان تهرانی تا دو برابر الگوی تعیین‌شده و ۵ درصد بیش از دو برابر الگو آب مصرف می‌کنند. سرانه مصرف هر شهروند تهرانی ۲۵۰ لیتر در شبانه‌روز است. این رقم در مقایسه با الگوی ۱۳۰ لیتری سرانه مصرف، بسیار بالا است.

از مجموع سخنان مقام‌های وزارت نیرو چنین برمی‌آید که آن‌ها با گرفتن انگشت اتهام به‌سوی مصرف‌کنندگان، بحران کمبود آب و ناکارآمدی مدیریتی را توجیه می‌کنند و راهکاری که برای عبور از این بحران در نظر دارند، نیز حفر چاه‌های عمیق است؛ تصمیمی که اعتراض اعضای شورای شهر تهران را نیز برانگیخته است.

مهدی چمران، رئیس شورای شهر، خبر داده که اعضای شورای شهر نامه‌ای به سران قوا نوشته است و «استدلال» کرده‌اند که این اقدام، دیگر چاه‌های تهران را نیز خشک خواهد کرد و منابع آبی آن‌ها تا سه سال دیگر از بین خواهد رفت.

کارشناسان تاکید دارند که برای حل بحران کمبود آب، حفر چاه ساده‌ترین اما خطرناک‌ترین راهکار است؛ به‌ویژه که در بیش از چهار دهه گذشته، جمهوری اسلامی برای سرمایه‌گذاری در بخش آبخیزداری اقدام موثری انجام نداده است. مدیریت نادرست منابع آب و هدررفت آن از اصلی‌ترین عوامل به‌ وجود آمدن وضعیت کنونی محسوب می‌شود. علت دیگر را نیز باید در هدررفت آب ناشی از فرسودگی زیرساخت‌ها جستجو کرد. پیش‌تر، محمد درویش، کارشناس حوزه آب، گفته بود که دست‌کم ۳۰ درصد از آبی که در تهران وارد چرخه مصرف می‌شود، به دلیل فرسودگی لوله‌ها از بین می‌رود.

اکنون در شرایطی که مدیریت نادرست، تنش آبی در تهران را به مرحله بحران رسانده است، مسئولان به فکر بهره‌برداری بیشتر از منابع آب زیرزمینی افتاده‌اند؛ یعنی تکرار رویه‌ای که پدیده فرونشست زمین در پایتخت را به همراه داشته است.

در تابستان ۱۴۰۰، موسسه پژوهشی «اینتل لب» با انتشار تصاویر ماهواره‌ای، پدیده فرونشست زمین در تهران را به «بمب ساعتی» تشبیه کرد که خطری بالقوه‌ برای جمعیت میلیونی استان تهران محسوب می‌شود. در همان محدوده زمانی، سازمان زمین‌شناسی نیز در گزارشی اعلام کرد که فرونشست زمین در برخی نقاط اطراف تهران به ۲۵ سانتی‌متر در سال هم می‌رسد؛ اما محمد حقانی، کارشناس مدیریت شهری و عضو سابق شورای شهر تهران، گفت که نرخ فرونشست در برخی از مناطق تهران به ۳۳ سانتی‌متر هم رسیده است.

محمد حقانی با بیان اینکه در تهران بیشتر از توجه به محیط‌‌زیست، به ساخت بزرگراه و اتوبان پرداخته شده است، گفت: «حدود ۴۰۰ یا ۵۰۰ رشته قنات در تهران وجود داشت که به دلیل مدیریت غلط در عملیات متروسازی، نابود شدند. علاوه بر این، تهران هفت رود‌ــ‌دره داشت که باز هم به دلیل ساخت‌وسازهای بی‌رویه و مدیریت نادرست، از حالت طبیعی خود خارج شده‌اند.»

در تابستان سال ۱۳۸۸، پس از اینکه تونل توحید در فاصله کوتاهی پس از بهره‌برداری ریزش کرد و موج انتقادها به سمت محمدباقر قالیباف، شهردار وقت تهران، روانه شد، او در توجیه عملکرد خود گفت که علت اصلی حادثه تونل مترو در خیابان نواب، وجود قنات‌های متعدد در این محدوده بوده است؛ قنات‌هایی که حالا دیگر از بین رفته‌اند.

قالیباف در زمان تصدی شهرداری تهران، برای افتتاح پروژه‌های عمرانی عطشی سیری‌ناپذیر داشت. او همواره از توسعه مترو تهران تا ۲۰۰ کیلومتر، ساخت اتوبان صدر، منطقه ۲۲ و برخی دیگر از پروژه‌های عمرانی، به‌عنوان نقاط افتخار دوران مدیریت خود یاد می‌کند؛ در حالی‌ که اغلب این طرح‌ها بدون در نظر گرفتن اولویت‌های زیست‌محیطی اجرا شدند. ساخت اتوبان دوطبقه صدر بار ترافیکی منطقه را افزایش داد، از بین بردن چنارها و باغ‌های تهران و ساخت‌وسازهای بی‌رویه در منطقه ۲۲ آلودگی هوای این شهر را دوچندان کرد و حفاری غیراصولی تونل‌های مترو، قنات‌های تهران را از بین برد. همین رویه در دوران تصدی علیرضا زاکانی در شهرداری تهران ادامه یافت.

طی روزهای اخیر، خبرهایی منتشر شد مبنی بر اینکه شهردار تهران دستور داده است برای املاکی که بخشی از عوارض خود را پرداخت کرده‌اند، پروانه برج‌باغ صادر شود. این اقدام ادامه همان روند تخریب باغ‌های تهران است که در دوران قالیباف، جای خود را به برج‌های بلندمرتبه دادند و به این ترتیب، تنفس‌گاه‌های تهران از بین رفتند.

بر اساس منابع تاریخی و تایید جواد صفی‌نژاد در کتاب «کاریز در ایران»، تهران ۵۷۲ رشته قنات و ۲۰ چشمه داشته که امروز دیگر اثری از آن‌ها باقی نمانده است. ناصر حدادی، تهران‌شناس، مهم‌ترین عامل کور شدن مسیر قنات‌ها و از بین رفتن چشمه‌ها را ساخت‌وسازهای بی‌رویه و حفر تونل‌های متعدد مترو دانسته است.