حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران، می‌گوید به دستور رهبر جمهوری اسلامی ایران «اینترنت ملی» راه‌اندازی خواهد شد تا «از خارج بی‌نیاز شویم.»

حسن روحانی درحالی از دستور آیت‌الله خامنه‌ای برای راه‌اندازی «اینترنت ملی» سخن می‌گفت که در هفته‌های گذشته و پس از قطع شدن گسترده اینترنت در کشور در خلال اعتراضات گسترده مردمی، بحث راه‌اندازی «اینترنت ملی» دوباره و بیش از هر زمان دیگری بالا گرفت. 

حسن روحانی که برای ارائه « بودجه سال ۱۳۹۹» در مجلس شورای اسلامی حاضر شده بود، با اشاره  به این که بودجه سال آینده به نحوی آماده شده است که بتوان پیشبرد پروژه «اینترنت ملی» را تسریع بخشید، گفت: «در زمینه این که بتوانیم شبکه ملی اطلاعات داخلی را آنچنان تقویت کنیم که مردم بتوانند برای نیازمندی‌های خود، نیازی به خارج نداشته باشند و اخیرا هم رهبرمعظم انقلاب در این زمینه دستوری دادند که در شورای عالی فضای مجازی آن را دنبال می‌کنیم، مردم شرایط بهتری را لمس خواهند کرد.»

کمی پس از واکنش‌ها به سخنان کوتاه اما تامل ‌برانگیز روحانی درباره راه‌اندازی و تسریع در امکان استفاده از «اینترنت ملی» علیرضا معزی، معاون ارتباطات دفتر رئیس‌ جمهوری، در صفحه توییتر خود نوشت: «صحبت از توسعه‌ شبکه‌ ملی اطلاعات و استقلال در فضای مجازی، هرگز و هرگز به معنای قطع اینترنت و زیستن در عصر حجر نیست؛ این دو مکمل یکدیگرند.»

پس از شدت گرفتن اعتراضات مردمی، بسیاری از چهره‌های حکومتی از ضرورت راه‌اندازی هرچه سریع‌تر شبکه اینترنت ملی سخن گفتند و از قطع شدن «شبکه جهانی اینترنت» در ایران استقبال کردند. یک هفته پس از شروع اعتراضات گسترده آبان ۹۸، احمد خاتمی، عضو هیئت رئیسه مجلس خبرگان رهبری و امام جمعه موقت تهران، در تائید قطع گسترده اینترنت، ضمن اشاره به انتقادهای بین‌المللی، گفته بود: «ببیند دشمن و شبکه‌های خارجی چقدر ناراحتند از این اتفاق.» و بعد هم به مسئولان امر کرده بود که‌ «به جای وصل کردن دوباره ارتباط‌های اینترنتی با شبکه جهانی، پیام‌رسان‌های داخلی را تقویت کنند و هر چه زودتر اینترنت بومی را راه‌اندازی کنند.» نماینده رهبر جمهوری اسلامی، به مسئولان هشدار داده بود: «اگر در این کار کوتاهی کنید در پیشگاه خدا جوابی نخواهید داشت.»

ماجرای قطعی گسترده اینترنت در ایران، و به تبع آن، آشکار شدن هرچه بیشتر ابعاد پروژه «اینترنت ملی» توسط اهل فن، بیش از هرچیز این نگرانی را در میان کاربران بی‌شمار اینترنت در ایران ایجاد کرده است که نزدیک‌تر از هر زمان دیگری، کنترل فضای مجازی کاملا در اختیار مقامات حکومتی قرار خواهد گرفت و به تعبیری، «فضای آزاد» و «حریم خصوصی» افراد در جهان مجازی بی‌معنی خواهد شد، و از سوی دیگر، امکان ارتباط با شبکه اینترنت جهانی محدودتر و دشوار‌تر خواهد شد. پروژه «اینترنت ملی» می‌کوشد تا زیرساخت‌های اساسی را در داخل ایران راه‌اندازی کند تا شبکه «بانکی» «موسسات مالی» و «نهادهای دولتی» بدون نیاز به شبکه جهانی اینترنت، بتوانند به کار خود ادامه دهند. در زمان قطع شدن سراسری اینترنت در ایران، شبکه بانکی کشور فعال بود و ارائه خدمات می‌کرد.

اواسط دهه هشتاد شمسی بود که ایده ابتدایی راه‌اندازی «اینترنت ملی» در سطح عالی نظام مطرح شد. در سال‌های گذشته اما شکل و روند توسعه این شبکه اینترنتی داخلی، که پیش‌تر به نام «اینترنت حلال» هم از آن یاد می‌شد، شدت و حدت بیشتری گرفته است. بسیاری معتقدند که مدل سرمایه‌گذاری و توسعه شبکه داخلی اینترنت یا به قول فرمانده بسیج، «اینترنت پاک»، بسیار برگرفته از مدل‌های کنترلی اینترنت در کشورهایی چون «چین» و «کره شمالی» ا‌ست.  به گفته «سعید رضا عاملی»، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی و عضو «شورای عالی فضای مجازی»، تا ابتدای سال ۱۳۹۸ درحدود «۱۹هزار میلیارد تومان» برای توسعه این طرح  هزینه شده است. 

در سال‌های اخیر و با مهم‌ترشدن «اینترنت داخلی» و البته شدت گرفتن اعتراضات مردمی به وضع موجود و علیه حکومت جمهوری اسلامی، اختیارات و منابع مالی بسیار بیشتری در اختیار «شورای عالی فضای مجازی»، به عنوان یکی از اصلی‌ترین متولیان توسعه پروژه اینترنت ملی، گذاشته شده است. چندی پیش، «سعید رضا عاملی» گفته بود: «شورای عالی فضای مجازی طبق اختياراتی كه رهبرمعظم انقلاب به اين شورا داده است، فراقوه است و قدرت تقنين و تصميم‌سازی درعرصه مالی دارد كه بايد اين قدرت اعمال شود.»

«شورای عالی فضای مجازی» که در سال ۱۳۹۰ تشکیل شد. اعضای آن شورا را که آیت‌الله علی خامنه‌ای خود بنیان گذاشت، نمایندگان سه قوه و برخی از اعضای هیات دولت، نظیر وزیر اطلاعات٬ وزیر ارشاد و وزیر علوم، تشکیل می‌دهند. همچنین، برخی از نمایندگان مجلس، فرمانده سپاه پاسداران، و فرمانده نیروی انتظامی نیز در آن شورا عضویت دارند. آن شورا همچنین چندین عضو حقیقی دارد که از سوی رهبر تعیین می‌شوند.

تقریبا پنج سال پیش بود که آیت‌الله خامنه‌ای طی حکمی تمامی «شوراهای مربوط به فضای مجازی» را منحل کرد و وظایف آنها را به «شورای عالی فضای مجازی» منتقل کرد. رهبر جمهوری اسلامی از اعضای جدید این شورا خواسته بود که راه‌اندازی «شبکه اینترنت ملی» را تسریع بخشند. 

حال به‌نظر می‌رسد که پس از دستور دوباره رهبر جمهوری اسلامی، که البته جزئیات آن منتشر نشده است، سرعت بخشیدن به توسعه و تکمیل پروژه «اینترنت ملی» چنان اهمیت یافته است که رئیس جمهوری ایران در جلسه بودجه سال آینده، از این طرح سخن می‌گوید.