پس از آنکه ویدیویی از ملاقات حسین امیرعبداللهیان و مولوی امیر خان متقی در حاشیه نشست سمرقند در فضای مجازی بازتاب گسترده پیدا کرد، دیپلماتهای طالبان و جمهوری اسلامی ایران در توییتر به جدال در این مورد پرداختند. در این ویدیو، امیرعبداللهیان حین احوالپرسی با امیر خان، با صدای بلندی میگوید: «آقای ملا متقی ما ۲۱ ماه است که منتظر دولت فراگیر هستیم.» ویدیو با ختم سخنان امیرعبداللهیان قطع میشود و مشخص نیست که امیر خان چه پاسخی به وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران داده است. این ویدیو در فضای مجازی میان افغانها بازتاب گستردهای داشت و بسیاری از کاربران لحن صحبت امیرعبداللهیان را «آمرانه» توصیف کردند.
سید ذاکر جلالی، از دیپلماتهای طالبان که در سفر با امیر خان متقی در سمرقند حضور داشت، جمعهشب، ۲۵ فروردین، در توییتی نوشت که امیر خان متقی در پاسخ به عبداللهیان گفت: «چگونه حکومت فراگیر؟»
جلالی ادعا میکند که متقی سپس به عبداللهیان گفت: «شما یک مدل دولت فراگیر را در منطقه یا جهان برای ما بیاورید تا آن را ما هم در نظر بگیریم. بهخصوص از دولتهایی که نمایندگانشان اینجا [در نشست سمرقند] هستند، نمونهای از دولت فراگیر واقعی بیاورید.»
دیپلمات طالبان مدعی شد که پس از این استدلال امیر خان متقی، وزیر امور خارجه ایران دیگر در این مورد حرفی نزد.
رسول موسوی، دستیار وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران که در نشست سمرقند حضور داشت و در ویدیوی ملاقات عبداللهیان و متقی نیز دیده میشود، در پاسخ به ذاکر جلالی نوشت: «در جهان امروز دهها نمونه دولت فراگیر را میتوان نام برد که نسبتا فراگیر هستند. ولی نمونه اعلای حکومت فراگیر حكومت نبوی در مدینهالنبی است که در آن همه اقوام از سیاه حبشی تا سید قریشی، حقوقی برابر داشتند.»
در جهان امروز دهها نمونه #حکومت_فراگیر را می توان نام برد که نسبتا فراگیر هستند ولی نمونه اعلای حکومت فراگیر حكومت نبوی در #مدینه_النبی است که در آن همه اقوام از سیاه حبشی تا سید قریشی حقوقی برابر داشتند.
— Seyed Rasoul Mousavi سید رسول موسوی (@rasmou) April 15, 2023
حکومت فراگیر محدود به یک شکل و یک شیوه حکومتداری نیست و انواع مختلف دارد. https://t.co/jGp9J1eDGU
موسوی افزود که دولت فراگیر محدود به یک شکل و یک شیوه حکومتداری نیست و انواع مختلف دارد. او در توییت دیگری تصریح کرد که دولت فراگیر بیشتر مبحثی در جامعهشناسی است تا ساختاربندی قدرت سیاسی.
دستیار وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران همچنین اشاره کرد که در دولت فراگیر، نوع و شکل حکومت مهم نیست، بلکه دلبستگی ملت به حکومت اصل است که چگونه حکومت را از آن خود و برای خود بدانند و زیر چتر آن احساس آرامش کنند و همچنین حکومت را پاسخگو بدانند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
ذاکر جلالی در پاسخ به رسول موسوی نوشت که «در حکومت کنونی افغانستان [رژیم طالبان] نیز حقوق همه مردم بهشمول اقوام و مذاهب تامین است و در بدنه حکومت نیز سهم خوبی دارند.»
دیپلمات طالبان مدعی شد که عملکرد رژیم طالبان در مقایسه با روش دولتهای منطقه با اقلیتهای مذهبی و قومی، بهمراتب بهتر است.
دیپلمات طالبان از دیپلمات ایرانی پرسید که «میشود نمونه بهتر از این در منطقه داشت؟» اما رسول موسوی پاسخی به این پرسش نداده است.
دیپلماتهای طالبان و جمهوری اسلامی درحالی درباره دولت فراگیر بحث میکنند که رژیم جمهوری اسلامی ایران منتقدان و مخالفان سیاسی خود را به زندان انداخته است و طالبان نیز یک دولت یکدست گروهی و قومی تشکیل دادهاند.
رژیم طالبان به رهبری ملاهبتالله آخوندزاده، بارها ازسوی رهبران و دیپلماتهای کشورهای منطقه «دولتی بناشده از قوم پشتون» توصیف شده است. مقامهای سازمان ملل متحد، دولتهای منطقه و وزیر خارجه ایالات متحده آمریکا بارها بر ضرورت تشکیل دولت فراگیر در افغانستان تاکید کردهاند تا زمینه صلح و ثبات در افغانستان تامین شود، اما طالبان با ادعای فراگیربودن رژیم حاکم در کابل، از دولتهای جهان میخواهند که آنان را بهعنوان حکومت افغانستان به رسمیت بشناسند.
در جایگاههای کلیدی رژیم طالبان هیچ فردی بیرون از ساختار این گروه حضور ندارد و همچنین اقوام تاجیک، هزاره و ازبک از دسترسی به نهادهای کلیدی رژیم محروماند.
در نزدیک به ۲۰ ماه سلطه طالبان بر افغانستان، بسیاری از ادارههای دولتی نیز از حضور کارکنان دولت پیشین پاکسازی و اعضای طالبان با درنظرگرفتن «سابقه جهادی» در این ادارهها جذب شدهاند.