ابراهیم رئیسی در کارزارهای انتخاباتی‌اش وعده داده بود هزینه‌های بهداشت و درمان از جیب مردم را کاهش دهد و به نصف برساند اما طی دو سال ریاست او بر دولت سیزدهم جمهوری اسلامی ایران، نه‌تنها هزینه‌های درمان چندین برابر شد که بحران کمبود پزشک متخصص نیز روزبه‌روز افزایش یافت. فعالان کادر درمان طی سال‌های اخیر بارها درباره مهاجرت پزشکان و انصراف دانشجویان پزشکی از ادامه تحصیل هشدار دادند و اکنون رضا لاری‌پور، سخنگوی سازمان نظام پزشکی، می‌گوید ممکن است کار به‌ جایی برسد که حکومت مجبور شود پزشک «گدایی» کند.

سخنگوی سازمان نظام پزشکی، در توییتی نوشت: «از همین الان یادتون باشه تعداد انصرافی‌های امسال رزیدنتی را بشمریم. فقط سال‌یکی و تازه‌وارد. می‌خواهم بفهمانم که وقتی می‌گوییم سه سال دیگه باید گدایی پزشک بکنید، حرف بی‌ربطی نزده‌ایم.» لاری‌پور در ادامه توییتش، به روش «مردم‌داری و مملکت‌داری» حاکمان جمهوری اسلامی ایران نیز کنایه زد.

توییت این مقام سازمان نظام پزشکی در میان کاربران رسانه‌های اجتماعی بازتاب وسیعی داشت و بار دیگر زنگ خطر کمبود پزشک متخصص در ایران را به‌ صدا درآورد. پیش از او، یاسر صالحی‌نجف‌آبادی، دبیر شورای هماهنگی نظام پزشکی‌های استان اصفهان هم گفته بود: «در مهرماه ۱۴۰۰ ظرفیت پذیرش دستیار جراحی عمومی در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان ۱۰ نفر بود که تنها هفت نفر برای این رشته ثبت‌نام کردند. کمتر از یک سال بعد، چهار نفر از آن‌ها انصراف دادند و حالا فقط سه دانشجوی دستیاری رشته جراحی عمومی در این دانشگاه مشغول‌اند.»

در پیوند با همین موضوع، محمد رئیس‌زاده، رئیس سازمان نظام پزشکی ایران، نیز درباره کمبود پزشک متخصص به‌خصوص در بخش جراحی قلب هشدار داد. به‌ گفته رئیس‌زاده، رشته جراحی قلب در سال ۱۴۰۱ متقاضی نداشت و برای جراحی کودکان هم تنها یک نفر شرکت کرد؛ درحالی‌ که همان سال دست‌کم ۶۳ مورد جراحی پیوند قلب کودکان در ایران انجام شد. او هم گفته بود که ممکن است تا چند سال دیگر مجبور شوند پزشک متخصص قلب و جراح اطفال وارد کنند.

بحران کمبود پزشک در ایران تنها به این دلیل نیست که رشته‌های فوق‌تخصص بدون متقاضی مانده‌اند؛ درصد بسیاری از پزشکان متخصص زندگی در مهاجرت را ترجیح داده‌اند و شمار زیادی از پزشکان عمومی نیز برای ادامه تحصیل به خارج از کشور می‌روند و همان‌جا ماندگار می‌شوند.

آمار رصدخانه مهاجرت ایران و سازمان نظام پزشکی از مهاجرت پزشکان نیز این موضوع را اثبات می‌کند؛ بر مبنای گزارش سازمان پزشکی قانونی طی یک سال منتهی به شهریور ۱۴۰۱، دست‌کم ۱۶۰ متخصص قلب از ایران مهاجرت کرده و در همین بازه زمانی، ۳۰ هزار نفر از کادر درمان برای درخواست‌ «گوداستندینگ» یا نداشتن سوءپیشینه از دانشکده‌های علوم پزشکی اقدام کرده‌اند که مقصد بسیاری از آنان کشور عمان بود. در چهار سال اخیر، بیش از ۱۶ هزار پزشک عمومی هم از ایران مهاجرت کردند.

از آنجا که پزشکان متخصص در ایران با انواع مشکلات مواجه‌اند، متقاضیان دوره تخصص احساس می‌کنند در صورت ماندن در ایران آتیه‌ای ندارند؛ در حالی که در جاهای دیگر دنیا فرصت‌‌های تحصیلی و شغلی مناسبی برای پزشکان ایرانی فراهم است.

پیش‌تر محمدعلی محسنی‌بندپی، عضو فراکسیون مستقلین ولایی مجلس، گفته بود: «هنگ‌کنگ به دانشجویان ایرانی پذیرش دکتری می‌دهد و حاضر است تمام امکانات زندگی و تحصیل آن‌ها را تامین کند تا دوران تحصیل خود را در این کشور بگذرانند.»

مسعود پزشکیان، دیگر عضو کمیسیون بهداشت و درمان، نیز گفته بود که کشورهایی مانند امارت متحده عربی برای نخبگان ایرانی «دام» پهن کرده‌اند. شاهین آخوندزاده، استادتمام گروه روانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران و رئیس بیمارستان روزبه، نیز با تایید تلاش کشورهای دیگر برای جذب پزشکان ایرانی گفته بود که عمان «مثل جاروبرقی» در حال جذب پزشکان ما در رشته‌های مختلف است.

نتایج یک نظرسنجی در رصدخانه مهاجرت ایران نشان می‌دهد که ۵۳ درصد کادر درمان در ایران مایل‌اند مهاجرت کنند. بر اساس این نظرسنجی، «بی‌ثباتی اقتصادی، شیوه حکمرانی و مملکت‌داری، ناامیدی از آینده، امید به زندگی بهتر در خارج از کشور، وضعیت آزادی‌های فردی و اجتماعی و کیفیت بهتر زندگی در خارج از کشور» از مهم‌ترین عوامل موثر بر میل به مهاجرت در میان پزشکان و پرستاران است.

به‌رغم اینکه مهاجرت پزشکان از ایران به شکل فزاینده‌ای ادامه دارد، مقام‌های جمهوری اسلامی ایران این موضوع را انکار می‌کنند. بهرام عین‌اللهی، وزیر بهداشت، دی‌ماه گذشته در واکنش به موضوع مهاجرت کادر درمان، ادعا کرد پزشکان ایرانی در آمریکا، کانادا، بریتانیا و اروپا بیکار می‌مانند.

این مقام دولتی جمهوری اسلامی ایران در حالی چنین ادعایی را مطرح کرد که بررسی‌های رصدخانه مهاجرت ایران نشان می‌دهد ۲۹ هزار ایرانی در بخش بهداشت و درمان آمریکا کار می‌کنند که ۲۴ هزار نفر آنان مشاغل تخصصی دارند.