برای تاج بر سر گذاشتن لازم نیست حتما مقامی در حد شاهزاده‌های سلطنتی داشته باشید یا لباس شاهدخت‌های دیزنی را تن کنید. امروز تاج‌ها و نیم‌تاج‌های جواهرنشان به‌آرامی جای خود را بار دیگر در مد باز کرده‌اند؛ چه با نقش‌های کلاسیک و چه با طراحی‌های مدرن و سبک‌ جدید.

ضیافت شام و جشن عروسی ولیعهد اردن در اول ژوئن به یک نمایش تمام عیار از نمایش تاج‌های سلطنتی تبدیل شد که اغلب آنها چندین نسل در میان اعضای خانواده دست‌به‌دست شده‌اند. شاهدخت ولز، کاترین، در این شب تاج «گره عشق» را بر سر گذاشت. عروس، امیره رجوه و مادرشوهرش ملکه رانیا هر دو آرایش موهایشان را با تاج‌هایی که عبارات  عربی برخود داشت آراستند.

در میان خانه‌جواهرهای مشهور، شومی با تاریخچه‌ای غنی از طراحی مشهورترین تاج‌های تاریخ معاصر اروپا، یکی از پیشگامان طراحی و ساخت تاج است. 

این خانه جواهر فرانسوی در سال ۱۷۸۰ تاسیس شد. مارى اتيان نيتوت قبل از راه‌اندازی این جواهرسازی که بعدها به شومی تبدیل شد، نزد اوبرت، جواهرساز دربار ماری آنتوانت، شاگردی کرده بود.

در سال ۱۸۰۲، ناپلئون بناپارت او را به سمت جواهرساز دربار منصوب کرد و تعدادی از بهترین قطعات جواهر از جمله تاج ناپلئون و ژوزفین ساخته او است. از آن زمان تا امروز این خانه جواهر همچنان با تاج‌های جواهرنشان خود شناخته می‌شود.

اولین بار چه کسانی تاج بر سر گذاشتند؟

تاریخ استفاده  تاج به دوران باستان می‌رسد. برای یونانیان، تاج که به نام «دیادم» هم شناخته می‌شد، ابتدا سربند پارچه‌ای ساده‌ای بود که بیشتر برندگان بازی‌های المپیک از آن استفاده می‌کردند. در واقع کلمه یونانی دیادما  (diadema به معنای «سربند» است.

دیادم‌ها بر سر شاهان ایرانی، فراعنه مصر هم دیده شدند و برای پادشاهان هلنیستی هم نمادی از اقتدار بودند. در قرن سوم میلادی، دیادم در امپراتوری روم نیز باب شد؛ اگرچه همسرانشان دو قرن جلوتر از آن‌ها بودند و زنان اشراف و ثروتمندان روم از اوایل قرن نخست پس از میلاد سرهای خود را با سربندهایی که مانند هلال ماه در موهایشان قرار می‌گرفت، می‌آراستند.

تاج‌ها در امپراتوری روم شرقی (بیزانس) نیز استفاده می‌شدند تا اینکه در قرون‌وسطی، زمانی که زنان بیشتر موهای خود را زیر شال می‌پوشاندند، از مد افتادند. به این ترتیب سنت بر سر گذاشتن تاج (به جز موارد خاص مانند تاج‌گذاری) تا چند قرن به فراموشی سپرده شد تا در اواخر قرن هجدهم که بار دیگر احیا شد.

در آن سال‌ها، زنان پیراهن‌هایی بلند با کمربند می‌پوشیدند که یادآور لباس‌های رومی بود و تاج را هم به‌عنوان بخشی از این ترکیب کلاسیک روی موهایشان می‌گذاشتند.

ژوزفین، همسر ناپلئون بناپارت، یکی از طرفداران تاج بود و تاج پای ثابت جواهرات باشکوهی بود که ناپلئون به او هدیه می‌داد. ژوزفین همان‌طور که هدایایی سخاوتمندانه دریافت می‌کرد، خود نیز به دیگران هدیه می‌داد. او به نوه‌اش که ملکه سوئد شد، تعدادی از جواهرات خود را هدیه داد؛ از جمله تاجی که ولیعهد سوئد شاهدخت ویکتوریا در مراسم عروسی‌اش بر سر گذاشته بود.

از آن‌ پس تاج‌ها بخشی ضروری از جواهرات زنان اشرافی و مکمل لباس‌های رقص و مراسم دولتی شدند و گذاشتن تاج بر سر یکی از نشانه‌های ثروت، تشخص و رتبه اجتماعی شد.

نحوه بر سر گذاشتن تاج در آغاز قرن بیستم تغییر کرد و با سبک‌های جدید مد سازگار شد. هم‌زمان، سربندهای باریک هم دوباره باب شدند و موی دخترانی را که برای اولین بار به باشگاه‌های رقص و اجتماع‌های قبلا مردانه پا می‌گذاشتند، تزیین کردند.

ملکه الیزابت دوم که به‌ظاهر کلاسیک «ملکه» یک معنای مدرن داد، هم یکی از پروپیمان ترین مجموعه‌های تاج را داشت که با استفاده از آن‌ها و پخش تصاویرش در رسانه‌های نوظهوری مانند تلویزیون، باعث رونق دوباره تاج شد. عروس‌های خانواده سلطنتی بخت این را دارند که تاج‌های ملکه را قرض بگیرند. 

علاقه فعلی به این جواهرات سطح بالا و فاخر در حراج‌های بزرگ نیز منعکس ‌شده است و برای تاج‌های الماس مبالغ هنگفتی پرداخت می‌شود؛ به‌خصوص اگر داستان جالب‌توجهی پشتشان باشد. مثلا تاجی که سال ۱۹۰۴ برای شاهدخت الکساندرا از هانوفر به مناسبت جشن ازدواج او با گرنددوک مکلنبورگ-شورین، فردریک فرانتس چهارم، طراحی شده بود، سال ۲۰۱۹ در حراج کریستی به قیمت نزدیک به یک میلیون دلار فروخته شد.

با ‌وجود این،‌ گران‌ترین تاج در تاریخ حراج تا امروز سال ۲۰۱۱ در ساتبی ژنو به قیمت ۱۲.۷ میلیون دلار به حراج گذاشته شد. سفارش‌دهنده این قطعه شاهزاده هنکل فون دونرزمارک بود که آن را به همسر دومش، شاهدخت کاترینا هنکل فون دونرزمارک، هدیه داد. ۱۱ زمردی که در این قطعه گنجانده شده بودند، زمانی به ملکه ژوزفین تعلق داشتند.