بیش از ۵۰۰ روز به انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا باقی مانده است. این کشور اما تنها کشور جهان است که در آن کارزار انتخاباتی از یک سال و اندی پیش آغاز می‌شود و با اینکه حدود شش ماه به آغاز انتخابات‌های مقدماتی دو حزب اصلی باقی مانده، کارزارهای انتخاباتی مدت‌ها است که آغاز شده‌ و شمار قابل‌توجهی وارد رینگ شده‌اند.

تا به حال در مجموع ۲۳ نفر اعلام نامزدی کرده‌اند: ۱۵ نفر برای کسب عنوان نامزدی حزب جمهوری‌خواه نبرد می‌کنند، چهار نفر برای دموکرات‌ها و چهار نفر هم برای سایر احزاب. البته برخی از این نامزدها را نمی‌توان جدی تلقی کرد؛ مثل جو آلن مالدونادو معروف به جو اگزاتیک یا «شاه ببرها»، چهره‌ای رسانه‌ای که به جرم دسیسه برای قتل در زندان است. او سال ۲۰۱۶ که ناشناخته بود هم به عنوان نامزد مستقل برای ریاست‌جمهوری ثبت‌نام کرد. اما در سال ۲۰۲۰ شبکه نتفلیکس مجموعه واقع‌نمایی در مورد او ساخت که باعث شهرت بسیارش شد. امسال جو برای انتخابات مقدماتی حزب دموکرات ثبت‌نام کرده است.

اما از چند مورد غیرجدی که بگذریم، نامزدهای دیگر چهره‌هایی شناخته‌شده‌اند. شش نفر فرماندار کنونی یا سابق‌اند، یکی شهردار میامی و دیگری سناتور است. چندین نفر نیز از چهره‌هایی شناخته‌شده‌اند که اگر هم نتوانند به نامزدی دست پیدا کنند، احتمالا بر روند انتخابات تاثیر خواهند گذاشت.

با این همه تمام نظرسنجی‌ها از این خبر می‌دهد که بالاترین احتمال این است که انتخابات سال آينده تکرار معکوس انتخابات ۲۰۲۰ باشد: مصاف جو بایدن و دونالد ترامپ. اما آیا امکان دارد بایدن یا ترامپ پیش از آنکه به انتخابات نهایی برسند، در انتخابات‌های مقدماتی دو حزب شکست بخورند؟ در اینجا به نامزدهایی که بایدن و ترامپ باید برای رسیدن به نوامبر ۲۰۲۴ از آن‌ها عبور کنند، نگاهی می‌اندازیم.

نامزدهای دموکرات

از سال ۱۹۵۱ به بعد، طبق قانون اساسی آمریکا هر رئیس‌جمهوری تنها دو بار حق انتخاب شدن دارد و روسای‌جمهور معمولا می‌خواهند از این حق خود کاملا استفاده کنند. البته استثناهایی هم وجود دارد. مثلا لیندون بی جانسون در سال ۱۹۶۸ نخواست برای دوره دوم نامزد شود و کنار رفت. اما وقتی رئیس‌جمهوری خواهان نامزدی دوباره باشد، حزب او تقریبا همیشه کنارش می‌ایستد و او را دوباره نامزد می‌کند. در تاریخ آمریکا تنها یک مورد داشتیم که چنین نبود و آن هم به قرن نوزدهم برمی‌گردد: فرانکلین پیرس دموکرات در سال ۱۸۵۲ به ریاست‌جمهوری آمریکا رسید. سیاست‌های او در حمایت از ایالات برده‌دار جنوب باعث خشم شمالی‌ها شد و در شکل‌گیری «حزب جمهوری‌خواه» به عنوان نیروی ضدبرده‌داری نقش داشت. اما پیرس جوری خراب کرده بود که حتی حزب خودش هم خواهان او نبود. در کنگره حزب دموکرات که ژوئن ۱۸۵۶ در سینسیناتی برگزار شد، دموکرات‌ها پس از ۱۷ بار رای‌گیری در نهایت جیمز بیوکنن را نامزد کردند و پیرس را کنار زدند.

آیا امکان دارد تاریخ دوباره تکرار شود و بایدن موفق نشود نامزد حزب دموکرات باشد؟ چند عامل وجود دارد که به ضرر او تمام می‌شود؛ اول اینکه ۸۰ سال سن دارد و تا زمان آغاز دوره بعدی ریاست‌جمهوری ۸۲ ساله می‌شود و بسیاری می‌گویند استقامت فیزیکی و روانی لازم را ندارد. نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که بسیاری از دموکرات‌ها دوست ندارند او دوباره نامزد شود. در ضمن جناح چپ حزب دموکرات در این سال‌ها رشد کرده و طبیعی است که بخواهد بایدن میانه‌گرا را به چالش بکشد.

با این حال شانس بایدن در این‌ است که درون حزب دموکرات در موردش اجماع وسیعی وجود دارد و ظاهرا هیچ کس از چهره‌های جدی این حزب اشتهای نامزد شدن مقابل او را ندارد. برنی سندرز، سناتور سوسیالیست و رهبر اصلی جناح چپ، از همان ابتدا اعلام کرد که از بایدن حمایت می‌کند و قصد ندارد مقابل او نامزد شود.

اما از جو اگزاتیک که بگذریم، دو نامزد دیگر مقابل بایدن مطرح شده‌اند که هر دو علی‌رغم اینکه از حاشیه سیاست می‌آیند، آنقدر جدی‌اند که توجه برخی را به خود جلب کرده‌اند. البته در نظرسنجی‌ها بایدن همچنان با ۵۰ تا ۶۰ درصد پیش است اما آن دو نامزد دیگر نیز آرایی دورقمی دارند.

اولی رابرت اف کندی جونیور است که بیش از هر چیز به خاطر نام‌خانوادگی‌اش شناخته می‌شود. او برادرزاده رئیس‌جمهوری سابق و پسر رابرت کندی، سناتور و وزیر دادگستری است که سال ۱۹۶۸ در اوج کارزار انتخاباتی خود برای ریاست‌جمهوری به دست پیکارجویی فلسطینی، کشته شد. کندی ۶۹ ساله وکیل عرصه محیط‌ زیست و نویسنده است اما در سال‌های اخیر بیش از هر چیز به خاطر طرح تئوری‌های توطئه و مخالفت با واکسن (حتی قبل از کرونا) شناخته می‌شود. او بزرگ‌شده واشنگتن و ایالت ماساچوست است. از دانشگاه هاروارد لیسانس دارد و از دانشگاه ویرجینیا مدرک حقوق گرفته است. در دهه ۸۰ در گروه‌های زیست‌ محیطی کار می‌کرد و در دانشگاه پیس در نیویورک قانون محیط‌ زیست درس می‌داد. در دولت اول اوباما حتی احتمال اینکه او به ریاست اداره حفاظت محیط‌ زیست منصوب شود هم مطرح شده بود اما برخی گفته‌های جنجالی او و در ضمن سابقه دستگیری‌اش در دهه ۱۹۸۰ به خاطر حمل هروئین باعث شد کنار گذاشته شود.

کندی در حدود ۱۵ سال اخیر نظریاتی جنجالی مطرح کرده و در شرایطی که بازار تئوری‌های توطئه داغ شده، او نیز برای خود مخاطبانی پیدا کرده است. مثلا او مدعی شده بود که واکسن باعث اوتیسم می‌شود و در سال ۲۰۱۱ سازمانی غیرانتفاعی به نام «پروژه جهانی جیوه» راه انداخت که بعدها «سازمان دفاع از بهداشت کودکان» نام گرفت و علاوه بر واکسن علیه امور دیگری مثل افزودن فلوراید به آب آشامیدنی فعالیت می‌کرد.

از آنجا که جامعه پزشکی بر سر واکسن اجماع دارد، متخصصان هرگز حرف‌های کندی را جدی نگرفتند اما با داغ شدن بحث‌ها راجع به واکسن در پی همه‌گیری ویروس کرونا، او نیز به یکی از چهره‌هایی بدل شد که در این مورد اطلاعات غلط پخش می‌کردند. او در سه سال اخیر دو کتاب با عناوین «آنتونی فائوچی واقعی» و «نامه به لیبرال‌ها» نوشته است که مخاطبانی گسترده داشته‌اند.

استفاده کندی از برخی گفتمان‌های چپ و نام‌خانوادگی‌اش باعث شده است توجه برخی از رای‌دهندگان دموکرات را به خود جذب کند. همین است که اخیرا در برنامه رادیویی‌ــ‌تلویزیونی جو روگان معروف نیز ظاهر شد. در نظرسنجی‌های مختلف می‌بینیم که چیزی بین ۱۵ تا ۱۸ درصد رای‌دهندگان دموکرات به او گرایش دارند که عددی قابل توجه است.

دیگر چهره دموکراتی که نامزد شده، ماریان ویلیانمسون است؛ نویسنده‌ای که به حرف‌های شاعرانه زدن راجع به سلامتی و بدن و عشق معروف است. او رهبر معنوی نهادی به نام «کلیسای امروز» در ایالت میشیگان است که به یکی از شاخه‌های جنبش معنوی «اندیشه نو» در مسیحیت تعلق دارد (با اینکه خودش در خانواده‌ای یهودی بزرگ شده). ویلیامسون تازه سال ۲۰۱۹ به دموکرات‌ها پیوست و در سال ۲۰۲۰ هم نامزد ریاست‌جمهوری بود و در مناظره‌ها حضور داشت اما در نهایت کنار رفت و از سندرز حمایت کرد.

این چهره ۷۰ ساله متولد ایالت تگزاس است اما سال‌ها است در کالیفرنیا زندگی می‌کند. فرق او با کندی این است که برنامه‌های خیلی مشخص‌تری با گرایش به چپ دارد؛ از جمله برقراری حداقل حقوق در سطح کشور، پرداخت غرامت به خاطر نابرابری‌های نژادی، رسیدگی به تغییرات اقلیمی، مقابله با وام بالای دانشجویان و ایجاد وزارتخانه صلح. برخی نشریات چپ مثل «ژاکوبن» به ویلیامسون اقبال نشان داده‌اند. این مجله که به‌شدت منتقد بایدن است، ماه پیش گفت‌وگویی با این نامزد منتشر کرد.

حالا باید دید در چند ماه آینده اوضاع بایدن و این دو نامزد چه می‌شود و آیا نامزدهای دیگری نیز پا پیش می‌گذارند؟ در این صورت آیا کمیته سراسری حزب دموکرات حاضر است مناظرات انتخاباتی برگزار کند؟ آیا مشکلات حقوقی احتمالی هانتر، پسر بایدن، یا بدتر شدن وضع سلامتی جو بایدن باعث می‌شود کنار زده شود یا حمایت برخی دموکرات‌ها را از دست دهد؟‌

پاسخ به این سوال‌ها هرچه باشد، در حال حاضر باید بایدن را نامزد تقریبا قطعی دموکرات‌ها در انتخابات ۲۰۲۴ دانست که کنار زدن او شاید تنها با معجزه‌ای سیاسی ممکن باشد.

نامزدهای جمهوری‌خواه

حزب جمهوری‌خواه پس از شکست دونالد ترامپ در انتخابات قبلی و در ضمن شکست در انتخابات مجلس سنای سال ۲۰۲۲، در وضعیت ناگواری قرار دارد. در چنین شرایطی بسیاری چهره‌‌های مختلف وارد میدان شده‌اند تا پرچمدار این حزب در انتخابات سال آینده باشند. بسیار نزدیک بودن آرای اردوهای سیاسی در آمریکا از یک سو و مشکلات عدیده بایدن از سوی دیگر باعث شده است که نامزد جمهوری‌خواهان هر کس که باشد، برای رئیس‌جمهوری شدن شانس بالایی داشته باشد. پس جای تعجب نیست که شمار بسیاری به میان آمده‌اند تا شاید بتوانند قوی‌ترین فرد جهان شوند. 

نکته بغرنج پیش روی این نامزدها این است که باید ترامپی را شکست دهند که به بسیاری از رقبای خود سرسختانه حمله می‌کند و در عین حال بین رای‌دهندگان حزبش آشکارا از همه محبوب‌تر است. چالش نامزدهای جمهوری‌خواه این است که از یک سو تفاوت خود را با ترامپ نشان دهند و از سوی دیگر بتوانند رای‌دهندگان او را جلب کنند. آن‌ها تا اینجای کار چندان موفق نبوده‌اند و ترامپ همچنان با اختلاف بسیار یکه‌تاز نظرسنجی‌های درون حزبی است. وب‌سایت ۵۸۳ هر روز متوسط کل نظرسنجی‌ها را منتشر می‌کند و طبق آمار روز شنبه ۱۷ ژوئن، ترامپ با ۵۳.۵ درصد پیش است و تنها یک نامزد دیگر رای دو رقمی دارد و آن ران دسنتیس، فرماندار ایالت فلوریدا با ۲۰.۹ درصد است.

دسنتیس ۴۴ ساله مدت‌ها است به عنوان نامزد اصلی مقابل ترامپ مطرح است. او در فلوریدا با گروه‌هایی مثل حامیان حقوق همجنس‌گرایان و آزادی بیان درگیر شده و خود را به عنوان پرچمدار مبارزه با آنچه «ایدئولوژی ووک» می‌نامد، مطرح کرده است.

چنانچه قبلا در گزارش جلسه آغازین کارزار دسنتیس نوشته بودم، ووک به معنای بیدار است و به برخی حساسیت‌های مربوط به عدالت اجتماعی و برابری نژادی اطلاق می‌شود که برخی لیبرال‌ها و چپ‌گرایان در آمریکا از آن‌ پشتیبانی می‌کنند و بسیاری محافظه‌کاران با آن‌ مخالف‌اند. برای نمونه، دسنتیس به سیاست‌های آموزشی خود اشاره کرد و گفت بر خلاف ادعای مخالفان، هیچ کتابی در فلوریدا ممنوع نشده و او تنها به والدین این اختیار را داده است که برخی کتاب‌ها را (مثلا کتاب‌هایی که مضامین جنسی دارند) از کتابخانه‌ مدارس خارج کنند. او گفت این طرفداران ووک‌اند که می‌خواهند برخی کتاب‌ها را ممنوع کنند و او چنین قصدی ندارد.

دسنتیس متولد و بزرگ‌شده فلوریدا است. او از خانواده‌ای معمولی می‌آید که چند نسل قبل از ایتالیا آمده‌اند اما درس‌خوانده دانشگاه‌های معروف ییل و هاروارد است. سال‌ها در نیروی دریایی آمریکا بوده و چون تحصیلات حقوقی داشته، در سمت‌های این بخش ارتش هم خدمت کرده است. هم سابقه حضور در گوانتانامو را دارد و هم عراق. او در سال ۲۰۱۹ با حمایت ترامپ به فرمانداری فلوریدا رسید و در دوران کرونا به عنوان فرمانداری که حاضر نبود به بسیاری از مقررات همچون اجباری کردن ماسک و واکسن عمل کند، معروف شد. در دوران همه‌گیری وضع اقتصادی فلوریدا بهتر از بسیاری سایر ایالات بود و توجه‌ها بیش از پیش به او جلب شد.

اما آیا دسنتیس توان ایستادگی و پیروزی مقابل ترامپ را خواهد داشت؟ تا اینجای کار او کاریزمای ترامپ را از خود نشان نداده و این‌قدر قالبی و قابل پیش‌بینی حرف می‌زند که بعید است بتواند آرای قابل‌توجهی از حامیان ترامپ را جذب کند. در ضمن حملات مکررش به ووک باعث شده است دافعه بسیاری داشته باشد و همین سبب می‌شود خیلی از جمهوری‌خواهان مخالف ترامپ هم سمت او نروند.

از میان سایر چهره‌ها، مایک پنس در آخرین نظرسنجی‌ها با حدود پنج درصد سوم است. معاون رئیس‌جمهوری در دوران ترامپ به خصوص به این خاطر که حاضر نشد در انتخابات قبلی از ادعای او درباره تقلب پشتیبانی کند، هدف خشم هواداران ترامپ است.

این فرماندار سابق ایالت ایندیانا متولد و بزرگ‌شده شهر کلمبوس در همین ایالت است و لیسانس و مدرک حقوقش را هم از دانشگاه‌های همین ایالت گرفته و سپس به وکالت خصوصی روی آورده است. او کاتولیک است و به دفاع سرسختانه از سیاست‌‌‌های محافظه‌کاری اجتماعی معروف است. پنس را می‌توان از مذهبی‌ترین چهره‌های مطرح سال‌های اخیر سیاست آمریکا دانست. همین هم برای او محدودیت‌هایی به وجود آورده است. به نظر می‌رسد او نیز فاقد کاریزمای لازم برای رقابت با چهره‌ای مثل ترامپ است و بعید است در جایگاه او در نظرسنجی‌ها تغییری قابل‌توجه را شاهد باشیم.

نیکی هیلی، سفیر آمریکا در سازمان ملل در دوران ترامپ و فرماندار سابق ایالت کارولینای جنوبی، تیم اسکات، سناتور همین ایالت و از مطرح‌ترین چهره‌‌های سیاه‌پوست جمهوری‌خواه، و ویوک راماسوآمی، چهره اقتصادی ۳۷ ساله، سه نامزد دیگری‌اند که در میانگینی از آخرین نظرسنجی‌ها بالای یک درصد رای دارند. رای هیلی، اسکات و راماسوآمی به ترتیب ۴.۲، ۲.۹ و ۲.۸ درصد است. آیا هیچ یک از این چهره‌ها قادر خواهند بود در مناظرات و انتخابات‌های مقدماتی همگان را غافلگیر کنند و بالا بیایند؟ باید دید.

جایگاه بعدی متعلق به آسا هاچینسون، فرماندار ۷۲ ساله ایالت آرکانزاس با ۰.۸ درصد است. از دیگر نامزدهای مطرح باید به کریس کریستی، فرماندار سابق نیوجرسی که به حملات شدید خود به ترامپ معروف است، داگ بورگوم، فرماندار ایالت کم‌جمعیت داکوتای شمالی که تا چند وقت پیش کمتر کسی اسمش را شنیده بود، لری الدر، مجری تلویزیونی و نامزد ناکام انتخابات دو سال پیش فرمانداری کالیفرنیا، پری جانسون، نویسنده و چهره اقتصادی ۷۵ ساله، و فرانسیس سوآرز، شهردار میامی و دیگر منتقد ترامپ، اشاره کرد.

این چهره‌‌ها اگر هم در انتخابات مقدماتی نقشی کلیدی داشته باشند، احتمالا این به علت حمایتشان از یکی از سایر نامزدها خواهد بود. مثلا برخی امیدوارند کریستی در مناظرات به‌اصطلاح نقش «سگ حمله» را ایفا کند و با حمله به ترامپ کار را برای نامزد دیگری که بتواند رئیس‌جمهوری سابق را شکست دهد، راحت کند.

دیگر نکته تعیین‌کننده قوه قضاییه است که در حال حاضر چندین پرونده علیه ترامپ در دست بررسی دارد. البته طبق قوانین آمریکا، ترامپ حتی اگر زندانی شود هم می‌تواند از داخل زندان نامزد ریاست‌جمهوری باشد. اما به هرحال باید دید پرونده‌های قضایی بر کارزار او چه تاثیری خواهند گذاشت.

چنانکه بالاتر گفتم، برخی پرونده‌ها علیه پسر بایدن نیز می‌توانند بر نتیجه انتخابات تاثیر بگذارند.

نامزدهای حزب سومی

بسیاری از مردم آمریکا نه از ترامپ دل خوشی دارند و نه از بایدن. همین باعث شده است خیلی‌ها خواهان تکرار رویارویی سال ۲۰۲۰ نباشند و نامزدهای حزب سومی هم امسال جایگاه مهمی بیابند. البته کسی انتظار ندارد این نامزدها پیروز شوند و به ریاست‌جمهوری برسند اما حتی کسب یک درصد آرا هم می‌تواند بر نتیجه تاثیری چشمگیر بگذارد. این به‌خصوص برای بایدن خطرناک است؛ چرا که تا همین حالا زمزمه‌هایی در مورد حضور نامزدهایی با گرایش چپ شنیده‌ایم. هرگونه توفیق نامزدهای چپ‌گرا در ایالات چرخشی و مناطقی مثل غرب میانه و جنوب می‌تواند به معنی ناقوس مرگ برای کارزار بایدن باشد.

مهم‌ترین نامزد حزب سومی که تاکنون به میدان آمده، کورنل وست، فیلسوف و کنشگر ۷۰ ساله سوسیالیست، است. وست از محبو‌ب‌ترین و مورداحترام‌ترین چهره‌های روشنفکری چپ در آمریکا محسوب می‌شود. او از سنت مسیحیت سیاه‌پوستان می‌آید و نوعی سوسیالیسم مذهبی رادیکال این گروه از جامعه آمریکا را نمایندگی می‌کند که به او جذابیتی ویژه بخشیده است. یک نکته جالب دیگر برای خوانندگان ما نیز شاید این باشد که وست دو سال پیش با آناهیتا مهدوی، شاعر ایرانی، ازدواج کرد و این شاید اولین بار باشد که نامزدی در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا مطرح می‌شود که همسری ایرانی دارد.

وست نامزدی خود را ابتدا در قالب «حزب مردم» اعلام کرد که در سال ۲۰۱۷ با هدف نامزد کردن برنی سندرز در انتخابات بعدی تشکیل شد (سندرز هرگز چنین چیزی را نپذیرفت). این حزب به دلایل مختلف نزد چپ جنجالی بوده است و وست ظاهرا به‌سرعت متوجه این شد و با تغییر رویه اعلام کرد که نامزد حزب سبز می‌شود که در سال‌های اخیر همواره به همراه حزب لیبرتارین یکی از جدی‌ترین احزاب سوم در آمریکا بوده است (حزب سبز در دو انتخابات قبلی پس از لیبرتارین‌ها چهارم شد).

اگر کارزار وست موفق شود شماری از چپ‌گرایان را جذب کند، می‌تواند خطری جدی برای بایدن باشد. همین است که بسیاری چپ‌گرایان فی‌الحال از وست خواسته‌اند کنار رود اما مجله ژاکوبن در مقاله‌ای از او خواست در انتخابات مقدماتی حزب دموکرات شرکت کند.

سازمان سیاسی «نو لیبلز» (بی‌ برچسب) که در سال ۲۰۱۰ با گرایش میانه‌گرایی بنیان گذاشته شد، هم اعلام کرده است که احتمالا چهره‌ای را نامزد خواهد کرد. با توجه به اینکه بایدن سعی کرده است خود را نامزد میانه‌گراها نشان دهد، انتظار می‌رود این تصمیم نیز به ضرر بایدن تمام شود؛ گرچه همه‌چیز به نامزدی بستگی خواهد داشت که در نهایت اعلام شود. مسئولان این جریان گفته‌اند که کنگره خود را آوریل ۲۰۲۴ در دالاس تگزاس برگزار می‌کنند و پیش از آن به این تصمیم خواهند رسید که کسی را نامزد کنند یا خیر. این یکی از تحولات بی‌شماری است که باید در ۵۰۵ روز آینده منتظرشان باشیم و ببینیم در نهایت بر مهم‌ترین رقابت انتخاباتی جهان چه تاثیری خواهند گذاشت.