اداره بازرس ویژه آمریکا در امور بازسازی افغانستان (سی‌گار)، در تازه‌ترین گزارش خود، مداخله گسترده طالبان در امور نهادها و سازمان‌های بین‌المللی در افغانستان را در فهرست «خطرات جدی» قرار داد و اعلام کرد که این گروه دخالت‌هایش در امور سازمان‌های غیردولتی را تشدید کرده است.

بر اساس گزارش سی‌گار، این دخالت‌های طالبان به صورت بازدیدهای بدون هماهنگی از دفتر نهادهای امدادرسان، درخواست اطلاعات در مورد فعالیت‌های این نهادها، درخواست اسناد و مدارک قراردادهای منعقدشده بین سازمان‌های بین‌المللی و پیمانکاران، تقاضای مشارکت برای تصمیم‌گیری در مورد اجرای پروژه‌ها و نوع استخدام افراد در این سازمان‌ها است که به طور گسترده‌ای ‌انجام می‌شود.

سی‌گار می‌افزاید که طالبان گروه‌های امدادی و سازمان‌های غیردولتی را به‌شدت تحت فشار قرار می‌دهند تا مشخصات و جزئیات اطلاعات شخصی کارمندان این نهادها را در اختیار آنان بگذارند.

بر اساس گزارش سی‌گار، طالبان حتی به پول‌های کمکی آمریکا و سازمان ملل متحد نیز دستبرد می‌زنند. در این گزارش آمده است که سازمان ملل این پول‌ها را به صورت نقد به افغانستان منتقل می‌کند و به یکی از بانک‌های خصوصی تحویل می‌دهد و سپس سازمان‌های امدادرسان این پول را از طریق بانک دریافت می‌کنند. تا اینجای کار به نظر می‌رسد طالبان به این پول‌ها دسترسی ندارند اما منابعی در سازمان‌های امدادرسان، به سی‌گار گفته‌اند که طالبان به اشکال مختلف این پول را به دست می‌آورند.

یکی از مسئولان یک سازمان غیردولتی به سی‌گار گفت: «طالبان برای بهره‌مندی از منابع مالی بین‌المللی به باج‌گیری مستقیم از سازمان‌های غیردولتی نیازی ندارند بلکه از طریق وضع مالیات بر محموله‌های کمکی، دریافت مالیات از فروشندگان، تامین‌کنندگان، شرکت‌های مخابراتی، شرکت‌های حمل‌ونقل و چندین گزینه دیگر، پول به دست می‌آورند.»

مداخله طالبان در استخدام افراد و توزیع کمک‌ها

گزارش سی‌گار نشان می‌دهد که طالبان علاوه بر اینکه به طور گسترده و به اشکال مختلف از پول‌های کمکی سود می‌برند، در استخدام افراد  در سازمان‌های کمک‌رسان نیز مستقیم دست دارند. سازمان‌های غیردولتی به سی‌گار گفتند که از سوی طالبان دستورالعمل‌های دریافت کرده‌اند که بر اساس آن، باید قبل از استخدام کارمند یا برنامه‌ریزی فعالیت‌ها با مقام‌های محلی طالبان مشورت کند.

پیش از این نیز کارکنان و مسئولان سازمان‌های غیردولتی ملی و بین‌المللی به برخی رسانه‌های خارجی گفته بودند که طالبان آنان را به استخدام افراد موردنظر این گروه وادار کرده‌اند.

گزارش سی‌گار به تهدید و ارعاب کارکنان نهادهای امدارسان نیز اشاره کرده است. در این گزارش آمده هر چند پس از به قدرت رسیدن طالبان، آمار حمله به کارکنان امدادرسانی کاهش یافته است، گزارش‌ها از فشار و تهدید کارمندان این نهادها همچنان ادامه دارد. در ژانویه ۲۰۲۳، دفتر هماهنگ‌کننده کمک‌های بشردوستانه سازمان ملل گزارش داد که ۲۷۲ برنامه به دلیل مداخله طالبان در ارائه کمک‌ها به‌ویژه در پاسخ به فرمان طالبان در دسامبر ۲۰۲۲ مبنی بر محدود کردن اشتغال زنان در سازمان‌های غیردولتی، موقتا به حالت تعلیق درآمده‌اند.

این در حالی است که سازمان ملل نیز دست‌کم ۳۰ حمله به کادر درمان و ۳۶۲ مورد خشونت و تهدید علیه کارمندان، دارایی‌ها و امکانات بشردوستانه را در سال ۲۰۲۲ گزارش کرده است. این موارد شامل ۳۹ مورد تهدید یا ارعاب کارمندان و ۵۷ مورد محدود کردن فعالیت امدادگران زن از سوی مقام‌های محلی طالبان است.

در همین حال، سی‌گار مواردی از تلاش طالبان برای انحراف مسیرهای کمک‌رسانی را نیز مستند کرده است. یک سازمان غیردولتی در استان فاریاب به سی‌گار گزارش داد که اعضای طالبان کمک‌های غذایی برای توزیع‌ میان خانواده‌ها را مصادره کرده‌اند.

پیش از این نیز گزارش‌هایی از دست داشتن طالبان در منحرف کردن مسیر کمک‌های بشردوستانه به مناطق هزاره‌نشین و ازبک‌نشین، به رسانه‌ها درز کرده بود.

سی‌گار همچنین به نقل از برخی کارشناسان نوشت: «وزارت بهداشت طالبان برخی دفاتر را بدون هیچ دلیلی سلب صلاحیت کرده تا کار دفاتر موردنظر خودشان را افزایش دهند و این گونه، مسیر کمک‌های بشردوستانه را تغییر داده‌اند.»

در ماه مارس ۲۰۲۳، سازمان ملل ۴۹۴ مورد مداخله طالبان بین ۱۶ نوامبر ۲۰۲۲ تا ۵ فوریه ۲۰۲۳ را گزارش کرد. اخیرا نیز رسانه ان‌پی‌آر در گزارشی به نقل از کارکنان امدادرسانی در پنج استان افغانستان، نوشت که طالبان کمک‌های بشردوستانه را بین اعضای خود توزیع می‌کنند و مانع رسیدن آن‌ها به دست نیازمندان می‌شوند.

این گزارش‌ها از مداخله و سوءاستفاده طالبان از کمک‌های بشردوستانه در حالی منتشر شده‌اند که سازمان ملل متحد و دیگر نهادهای کمک‌رسان در افغانستان از آغاز سال ۲۰۲۳ از کمبود شدید بودجه شاکی‌اند. به گزارش سازمان ملل متحد، بیش از ۲۸ میلیون نفر در افغانستان در حال حاضر به کمک نیاز دارد اما برای رساندن کمک به این افراد هنوز بودجه کافی تامین نشده است.