مهم‌ترین چالشی که ترکیه امروز در سطح منطقه‌‌ای و جهانی با آن رو‌برو است، بحران سوریه است. ترکیه افزون بر این‌که فشار سنگین پناهندگان سوری را تحمل می‌کند، درباره تهدیدهای امنیتی ناشی از این بحران نیز نگران است.

رجب طیب اردوغان که با پیروزی در انتخابات اخیر ریاست‌جمهوری، نیرومندتر شده است، اکنون می‌تواند نقش فعال‌تر و تاثیرگذار‌تری در منطقه داشته باشد. ازاین‌رو انتظار می‌رود که درباره بحران سوریه سیاست خردمندانه و حکیمانه‌ای در پیش گیرد.

برخی بر این باورند ترکیه با قدرت زیادی که اخیرا در منطقه به دست آورده است، می‌تواند به آسانی و در کمترین زمان، منافعش را برآورده کند، اما این باور نادرست است، زیرا بحران سوریه چالش‌های اجتناب‌ناپذیری را برای ترکیه ایجاد کرده که بدون حل این چالش‌ها، ترکیه نمی‌تواند به همه اهداف خود برسد. ازاین‌جهت لازم است که آنکارا با دقت و موشکافی بیشتری این چالش‌ها را بررسی کند و تصمیم‌های مفید و حکیمانه در برابر آن‌ها اتخاذ کند.

درگذشته موضع‌گیری‌های ترکیه در قبال بحران سوریه، باعث شد روابط برخی از کشورهای عربی ازجمله عربستان سعودی و امارات متحده عربی با آنکارا بحرانی شود‌، زیرا ترکیه علاوه بر این‌که بخشی از شمال سوریه را اشغال کرده بود، برای براندازی دولت سوریه نیز تلاش می‌کرد و به گروه‌های مسلح مخالف دولت سوریه کمک می‌کرد. 

این یک واقعیت است که بحران سوریه کماکان چالش‌ بزرگی برای ترکیه محسوب می‌شود. ازاین‌رو، اردوغان باید با درک عمیق از واقعیت‌ها گام بردارد و برای غلبه بر چالش‌ها و حل بحران سوریه، تصمیم‌های درست و حکیمانه اتخاذ کند. ترکیه برای پایان دادن به بحران سوریه و آوردن صلح و ثبات در این کشور، باید گام‌های سودمندی بردارد که ازجمله به برخی از آن‌ها اشاره می‌شود:

۱- کمک به گفت‌وگو: ترکیه باید طرف‌های سوری درگیر را برای گفت‌وگو و جست‌وجوی راه‌حل مسالمت‌آمیز تشویق کند، به‌ویژه این‌که بسیاری از گروه‌های سیاسی مسلح سوری، از کمک و پشتیبانی ترکیه برخوردارند. ازاین‌رو ترکیه می‌تواند با استفاده از نفوذش در میان این گروه‌ها، به میانجیگری بپردازد و آن‌ها را به تفاهم و گفت‌وگوهای سازنده و به توافق بر سر یک راه‌حل سیاسی مسالمت‌آمیز وادار کند.

۲- تلاش برای ایجاد یک راه‌حل سیاسی: ترکیه باید در همکاری با جامعه بین‌المللی برای ایجاد یک را‌ه‌حل سیاسی که مشتمل بر آتش‌بس، آشتی و تاسیس نهادهای دموکراتیک در سوریه باشد، تلاش کند. البته این به معنای آن نیست که ترکیه در امور داخلی سوریه مداخله کند، بلکه به معنی این است که به طرف‌های درگیر مشاوره دهد و با استفاده از تجاربی که دارد، آن‌ها را در این مسیر کمک کند.

۳- همکاری با کشورهای منطقه: ترکیه می‌تواند برای حل بحران سوریه با کشورهای منطقه ازجمله عربستان سعودی و امارات متحده عربی همکاری کند و همه به‌‌طور مشترک برای رسیدن به یک راه‌حل سیاسی همیشگی و مسالمت‌آمیز تلاش کنند. ارتقای روابط میان مصر و ترکیه در سطح تبادل سفرا که اخیرا صورت گرفت، گام مهمی در این مسیر به شمار می‌رود و می‌تواند راه را برای همکاری این دو کشور در‌خصوص حل بحران سوریه هموار کند.

۴- ارائه کمک‌های بشر‌دوستانه: ترکیه باید به سوری‌های نیازمند ازجمله پناهندگان سوری در ترکیه کمک‌های بشر‌دوستانه از قبیل غذا، دارو و سرپناه ارائه کند. همچنین ترکیه باید برای ارسال کمک‌های بشر‌دوستانه بین‌المللی به سوریه همکاری کند.

۵- مشارکت در بازسازی سوریه: ترکیه می‌تواند نقش مهمی در بازسازی سوریه و احیای نهادهای دولتی این کشور ایفا کند. همچنین می‌تواند در تقویت آرامش و ثبات و کاستن از فشارهای اقتصادی و اجتماعی بر مردم سوریه سهم داشته باشد.

۶- ایجاد توازن میان منافع ملی خودش و منافع ملی سوریه: هرچند ایجاد این توازن کار دشواری است، اما ترکیه باید هم به‌عنوان یک حق مشروع و هم به‌عنوان یک مسئولیت آن را انجام دهد. در این راستا لازم است دولت ترکیه به حاکمیت ملی و تمامیت ارضی سوریه احترام بگذارد، از مداخله در امور داخلی سوریه اجتناب کند و روابطش را با دولت سوریه بر اساس احترام و همکاری متقابل استوار کند.

بحران سوریه چالش بزرگی برای ترکیه و منطقه به شمار می‌رود. ازاین‌رو، لازم است که اردوغان از تدبیر، خردورزی و مدارا استفاده کند و برای حل سیاسی و مسالمت‌آمیز و دائمی بحران سوریه، جدی و پیگیر باشد، زیرا تنها در این صورت است که ترکیه می‌تواند نقش خود را در منطقه تقویت کند و منافع ملی و منطقه‌ای‌اش را بهتر و آسان‌تر برآورده کند.