دو مقام ارشد آمریکایی روز جمعه ۱۷ شهریور (۸ سپتامبر) ادعا کردند که بعید به نظر می‌رسد شبکه القاعده در افغانستان و پاکستان دوباره احیا شود. 

سی‌ان‌ان به‌نقل از این دو مقام نوشت که عملیات‌ طالبان علیه شاخه خراسان دولت اسلامی (داعش) باعث کاهش حضور آن گروه شده است، اما تهدید داعش همچنان پابرجا است.

اما پیش‌تر شورای امنیت سازمان ملل متحد از حضور القاعده و داعش در افغانستان ابراز نگرانی کرده بود. 

این دو مقام آمریکایی در گفت‌وگو با خبرنگاران ارزیابی خوش‌بینانه‌ای از وضعیت تروریسم در افغانستان ارائه و ادعا کردند که با پایان یافتن ماموریت نظامی آمریکا در افغانستان در اوت ۲۰۲۱، حضور گروه‌های تروریستی رو به کاهش است.

آمریکا پس از خروج آشفته از افغانستان، منابع اطلاعاتی‌اش را بر چین و روسیه متمرکز کرده است، اما در عین حال کوشیده است با استفاده از نظارت هوایی، تهدیدهای تروریسم در افغانستان را ردیابی کند. پیش‌تر، برخی از مقام‌هایی آمریکا هشدار داده بودند که پایان یافتن ماموریت نظامی آن کشور در افغانستان حکومت جو بایدن را در ردیابی تهدید داعش دچار مشکل خواهد کرد. اما پنتاگون با اطمینان از توانایی‌های اطلاعاتی برای سرکوب داعش صحبت کرده است. 

در دوره حکومت طالبان، داعش حمله‌های متعددی به مقام‌های طالبان و غیرنظامیان کرده است. طالبان در عمل داعش را تهدیدی جدی برای حکومتشان تلقی کرده‌اند و به همین علت، بخشی از امکاناتشان را برای مقابله با داعش بسیج کرده‌اند. اما استراتژی طالبان برای مقابله با داعش یا مهار تهدید داعش روشن نیست. مشخص نیست که این گروه چگونه با داعش مقابله می‌کند. 

داعش مسئولیت بمب‌گذاری اوت ۲۰۲۱ در یکی از دروازه‌های فرودگاه کابل را در زمان تخلیه آمریکا از افغانستان بر عهده گرفت. در آن حمله ۱۳ نظامی آمریکایی کشته شدند. پس از آن، داعش به سفارت‌های پاکستان و روسیه حمله کرد و اقامتگاه شهروندان چینی در کابل را نیز هدف قرار داد.

یکی از این مقام‌ها گفت که داعش تهدید است و آمریکا از منظر عملیات خارجی نگران آن است.

این دو مقام آمریکایی ادعا کردند که داعش زیر فشار طالبان است و به همین علت بسیاری از رهبران کلیدی این گروه در ماه‌های اخیر از افغانستان گریخته‌اند. 

اما این دو مقام مشخص نکردند که این رهبران داعش به کدام مناطق فرار کرده‌اند. 

بخشی از نقاط مرزی افغانستان و پاکستان مسیری برای رفت‌وآمد گروه‌های تروریستی است و حکومت پاکستان و طالبان کنترل آن‌چنانی بر این نقاط ندارند.  

یکی از این مقام‌ها گفت که اعضای داعش در رسانه‌ها و فعالیت‌های تبلیغاتی‌شان برای جذب نیرو و حمایت از عملیات‌هایشان تلاش می‌کنند و بیش از پیش به کشورهای همسایه افغانستان می‌روند تا از عملیات طالبان فرار کنند.

این دو مقام ادعا کردند که تهدید شبکه القاعده به کمترین حد در دهه‌های اخیر رسیده است.

یکی از این مقام‌ها گفت: «احیای القاعده در کمترین امکان در چند دهه اخیر قرار دارد و بعید به نظر می‌رسد که در افغانستان و پاکستان احیا شود.» 

این مقام با اشاره به حمله هواپیمای بی‌سرنشین (پهپاد) آمریکایی در اوت ۲۰۲۲ که به کشته شدن ایمن‌الظواهری، رهبر شبکه القاعده در کابل، منجر شد، ادعا کرد که القاعده بدون هدایت استراتژیک مانده است.  

اما طالبان ادعا کرده بودند که ایمن‌الظواهری در افغانستان حضور نداشته است.  

در گزارش ۲۷ ژوییه سازمان ملل متحد آمده بود که شبکه القاعده با حمایت مقام‌های بلندپایه طالبان به نهادهای مجری قانون و اداره‌های حکومتی طالبان نفوذ می‌کند تا امنیت هسته‌های این گروه را در سراسر افغانستان تضمین کند. در آن گزارش آمده بود که شبکه القاعده از افغانستان به‌عنوان مرکز ایدئولوژیک و لجستیکی برای استخدام نیروهای جدید استفاده می‌کند. 

در آن گزارش ذکر شده بود که القاعده مخفیانه توانایی عملیات خارجی‌اش را بازسازی می‌کند و مراکز آموزشی جدید در استان‌های کنر و نورستان در شرق افغانستان ایجاد کرده است. 

یک هفته قبل از نشر آن گزارش شورای امنیت، مولوی عبدالکبیر، معاون نخست‌وزیر طالبان، گفته بود که ملا عمر، بنیان‌گذار این گروه، نخواست که اسامه‌ بن‌لادن، رهبر شبکه القاعده، را به آمریکا تحویل دهد. او گفته بود که ملا عمر «این ننگ را بر جای نگذاشت که یک مسلمان را به کافران بسپارد.» او ادعا کرده بود که اگر بن‌لادن از افغانستان خارج هم می‌شد، آمریکا به افغانستان حمله می‌کرد.

سازمان ملل متحد چند بار اعلام کرد که در افغانستان زیر حکومت طالبان حدود ۲۰ گروه تروریستی شامل داعش و القاعده حضور دارند که تهدید شمرده می‌شوند.

به‌دلیل خروج آشفته نیروهای آمریکایی از افغانستان و سرنگون شدن حکومت افغانستان، دولت جو بایدن زیر فشار افکار عمومی آن کشور قرار دارد. شماری از تحلیگران معتقدند که برخی از مقام‌های آمریکایی با کم‌خطر نشان دادن تهدید القاعده می‌خواهند این فشار را کم کنند.