طالبان در توره بوره «مراکز جهادی» ساخته‌ و به‌تازگی حیات‌الله مهاجر فراهی، معاون وزارت اطلاعات و فرهنگ، و لطف‌الله خیرخواه، معاون علمی وزارت تحصیلات عالی طالبان، از این مراکز در استان ننگرهار در شرق افغانستان بازدید کرده‌اند. البته در مورد این مراکز اطلاعات زیادی منتشر نشده است و رسانه‌های وابسته به طالبان تنها گزارش کرده‌اند که این مقام‌ها با بزرگان منطقه توره بوره هم دیدار کرده‌ و آنان برخی خاطراتشان از دوران جنگ‌ را روایت کرده‌اند.

بر اساس گزارش‌ها، حیات‌الله مهاجر فراهی از زمینه‌سازی برای نگارش تاریخچه مراکز جهادی افغانستان، از جمله توره بوره، خبر داده و اعلام کرده است: «توره بوره از دیرباز یک منطقه سیاحتی بوده است که آب‌وهوای معتدل و کوه‌های بلندی دارد. ما تلاش می‌کنیم علاوه بر تاریخچه این مرکز، تاریخچه دیگر مراکز جهادی مشهور را هم بنویسیم و به این ترتیب تاریخ را برای نسل‌های آینده کشور مستند کنیم.»

مهاجر فراهی پیش‌تر کتابی تحت عنوان «خاطرات جهادی ۲۰ سال در اشغال» نوشته که در آن، خاطراتش از جنگ با حکومت پیشین افغانستان و متحدان غربی آن را روایت کرده است. 

غارهای توره بوره برای گروه‌های جهادی اهمیتی راهبردی دارند و چهار دسته از نیروهای جهادی افغانستان در این غارها پناهگاه داشته‌اند: مجاهدین، طالبان، القاعده و داعش.  

توره بوره در سلسله‌ کوه‌های اسپین غر (سفید کوه) واقع شده است و در جنوب جلال‌آباد، مرکز استان ننگرهار، قرار دارد. اسپین غر دارای دره‌های زیبا و سرسبز است که پتانسیل تبدیل‌شدن به مراکز نظامی را دارد و وجود غارهای توره بوره اهمیت راهبردی و اقتصادی منطقه را بالا برده است.

گفته می‌شود نخستین‌بار اواخر دهه۷۰ میلادی بود که شماری از نیروهای مجاهدین تحت فرماندهی یونس خالص به منطقه توره بوره رفتند و در آنجا پایگاه نظامی ایجاد کردند تا خود را برای جنگ با حکومت کمونیستی وقت افغانستان آماده کنند. در دوره نخست حاکمیت طالبان در نیمه دوم دهه ۹۰ میلادی، طالبان هم توانستند غارهای توره بوره و پایگاه‌های نظامی‌ آن را در اختیار بگیرند. 

غارهای توره بوره در افغانستان پس از ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ و حمله شبکه القاعده به خاک آمریکا و فروریختن برج‌های دوقلوی تجارت جهانی در نیویورک بار دیگر سر زبان‌ها افتادند و مشهور شدند. شبکه القاعده هم در دوره نخست حاکمیت طالبان در توره بوره پایگاه‌های مستحکمی داشت.

 پس از اینکه ملا عمر، بنیان‌گذار گروه طالبان، از تحویل‌دادن اسامه بن لادن، رهبر شبکه القاعده، به آمریکا خودداری کرد، غارهای توره بوره زیر آتش بمباران ائتلاف جهانی به رهبری آمریکا قرار گرفت. هجوم نیروهای آمریکایی از زمین و هوا به توره بوره به کشته‌شدن شماری از نیروهای القاعده منجر شد و آن‌ها مجبور شدند این منطقه را ترک کنند.  

حدود یک ماه قبل، مولوی عبدالکبیر، معاون نخست‌وزیر طالبان، گفته بود که ملا عمر، بنیان‌گذار این گروه، نخواست اسامه‌ بن‌لادن را به آمریکا تحویل دهد. او گفته بود که ملا عمر «این ننگ را به جان نخرید که یک مسلمان را به کافران تحویل دهد». او ادعا کرده بود که اگر بن‌لادن از افغانستان خارج می‌شد هم آمریکا به این کشور حمله می‌کرد.   

با بالا گرفتن جنگ و شورش‌های طالبان در دوران جمهوریت، این گروه دوباره توانستند بر بخش‌های از توره بوره مسلط شوند و از آنجا جنگ علیه حکومت افغانستان در ننگرهار را پیش ببرند. رفته‌رفته با رشد افراطی‌گری دینی در افغانستان، شاخه خراسان دولت اسلامی (داعش) هم پس از سال ۲۰۱۶ توانست در استان‌های شرقی به‌ویژه ننگرهار جای پایی پیدا کند و نیروهای داعش موفق شدند کنترل توره بوره را به‌ دست بگیرند. حکومت افغانستان و متحدان غربی آن حملات مرگباری به داعش در ننگرهار انجام دادند و طالبان هم برای شکست‌دادن «دشمنشان» یعنی داعش با آ‌ن‌ها همکاری کردند و توره بوره از کنترل این گروه خارج شد.  

حکومت طالبان ادعا می‌کند پس از دو دهه جنگ تحت عنوان «جهاد» توانسته است افغانستان را از «اشغال» آمریکا و غرب آزاد و نظام جمهوری را سرنگون کند. با تسلط طالبان در اوت ۲۰۲۱ بر افغانستان، این گروه تلاش کرد در بخش‌هایی از افغانستان، از جمله توره بوره، مدارس دینی برپا کند. گمان می‌رود طالبان از پتانسیل این مدارس دینی استفاده می‌کنند تا نسل جدیدی از نیروهای جنگی‌ را با اندیشه‌های جهادی و اجرای شریعت اسلامی تربیت کنند.

مدارس دینی و مساجد در افغانستان و پاکستان از دیرباز خاستگاه اصلی سربازگیری طالبان بوده‌اند. در این مدارس تحت کنترل طالبان و پاکستان، آموزش‌های افراطی گنجانده شده است و افراد پس از سپری‌کردن دوره‌های آموزشی تهییج می‌شوند که سلاح بردارند و کشتار کنند. یکی از نیروهای خطرناک طالبان که در مساجد و مدارس دینی آموزشی دیده و زیر بمباران تبلیغاتی شدید قرار گرفته‌اند، اعضای واحد انتحاری طالبان‌اند. این نیروها حاضرند برای برآورده‌کردن اهداف طالبان خود را به کشتن دهند تا رویایشان برای شهادت و رفتن بهشت به حقیقت بپیوندد.

افراط‌گرایی دینی طی چهار دهه گذشته در ننگرهار به میزان قابل‌توجهی رشد کرده است و به همین دلیل، گروه‌های تروریستی برای سربازگیری به این استان چشم دارند. طالبان و داعش همواره از ساکنان شهرستان‌های مختلف استان ننگرهار سربازگیری کرده‌اند و اینک هم گروه‌های تروریستی دیگر، از جمله القاعده، خواهند توانست با داعیه «جهاد با کفار» و برقراری «حکومت اسلامی» نیرو جذب کنند.  

هدف از ایجاد و توسعه مراکز جهادی در توره بوره پیشبرد اهداف تبلیغاتی گروه طالبان است تا متقاضیان فراگیری علوم دینی را به این مراکز بکشانند و برای روز مبادا نیروی جنگی داشته باشند. به همین منظور است که مسئولان فرهنگی طالبان با «قهرمان سازی» از رهبرشان  و شبکه القاعده در توره بوره اندیشه‌های جهادی را تشویق و تقویت می‌کنند.  

افغانستان تحت حاکمیت طالبان به مکانی برای رشد تروریسم تبدیل شده است. شورای امنیت سازمان ملل متحد روز جمعه، سوم شهریور، از حضور حدود ۲۰ گروه تروریستی در افغانستان، از جمله القاعده و داعش، ابراز نگرانی کرد. گزارش پنجم مرداد این شورا نیز نشان می‌داد که شبکه القاعده با حمایت مقام‌های بلندپایه طالبان به نهادهای مجری قانون و مراکز حکومتی طالبان نفوذ کرده است تا امنیت هسته‌های این گروه در سراسر افغانستان را تضمین کند. در این گزارش تصریح شد که القاعده از افغانستان به‌عنوان یک مرکز ایدئولوژیک و لجستیک برای استخدام نیروهای جدید استفاده می‌کند و رابطه طالبان و القاعده «نزدیک و بر پایه همزیستی مشترک» باقی مانده است.    

تمرکز کنونی طالبان ساخت و توسعه مساجد و مدارس دینی و جذب طلبه‌های دینی در توره بوره است. باید آیا موفق خواهند شد پایگاه‌های نظامی و آموزشی خود در دل غارهای توره بوره را احیا کنند و آیا جنگجویان القاعده بار دیگر به پناهگاه رهبرشان، اسامه‌ بن لادن، که سال ۲۰۱۱ در ساختمانی در شهر ابیت‌آباد اسلام‌آباد پاکستان به دست نیروهای آمریکایی کشته شد، دست پیدا خواهند کرد یا نه؟