ترکیه به عنوان بخشی از توافق امنیتی با مقامات دولت طرابلس لیبی که از طرف سازمان ملل به رسمیت شناخته می‌شود، به لیبی نیروی نظامی خواهد فرستاد. این آغاز فصلی نوین در تنش های جاری در منطقه شرق خاورمیانه است.

رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه، گفته نیروهای این کشور تنها پس از تقاضای دولت طرابلس به رهبری فایز سراج در لیبی مستقر خواهند شد. منابع مطلع هم اکنون گفته اند آقای سراج احتمالا تقاضا خواهد کرد که تعداد دو هزار نفر سرباز ترک برای دفاع از پایتخت در مقابل نیروهای خلیفه حفتر و حامیان خارجیش، در قلمرو تحت کنترلش مستقر شوند.

حرکت جنجال برانگیز اعزام سربازان ارتش ترکیه به لیبی روز پنجشنبه با رای ۳۲۵ موافق در مقابل ۱۸۴ مخالف مخالفان دولت، از تصویب پارلمان ترکیه گذشت.

گفته می شود ترکیه هم اکنون نیز گروه های کثیری از جنگجویان سوری را برای دفاع از طرابلس، پایتخت، استخدام کرده است. این اقدام موجب اعتراض آقای حفتر و حامیان او از جمله امارات متحده عربی و مصر شده است. دراین ارتباط، در هفته ای که گذشت، سران جامعه عرب به دعوت مصر  برای یک اجلاس فوق العاده در مورد لیبی گردهم آمدند. 

پیمان امنیتی و دریایی میان ترکیه و لیبی نیز موجب اعتراض یونان و قبرس شده است که از بابت گسترش حضور ترکیه در شرق مدیترانه نگرانند. هم یونان و هم قبرس به مصر شکایت برده و در جبهه طرفدار خلیفه حفتر در کنار فرانسه و روسیه قرار گرفته اند. در أواخر ماه گذشته، نیکلائوس دندیاس، وزیر خارجه یونان، برای دیدار و گفتگو با خلیفه حفتر به شرق لیبی عزیمت کرد. 

در این میان، الجزایر، همسایه لیبی ونیزایتالیا استعمارگر سابق لیبی کمابیش از دولت طرابلس حمایت می کردند، از بابت دخالت قریب الوقوع ترکیه در أمور لیبی راضی بنظر می رسند. 

آنچه مطرح است آینده لیبی است که نه ماه  در چنگال جنگ داخلی میان نیروهای وفادار به آقای حفتر علیه دولت طرابلس بوده است که به دولت «وفاق ملی» لیبی شناخته می شود.

اما ورود ترکیه به صحنه سیاسی لیبی همراه با پیمان های امنیتی و دریائیش، مسابقه دست اندازی به صدها میلیارد ذخاير نفتی بالقوه لیبی در آب های ساحلی این کشور را میان ممالکی که ادعای مالکیت آن را دارند، تشدید کرده است.  یونان و قبرس نگران آنند که مرزهای دریایی که در پیمان میان ترکیه و دولت وفاق ملی امضاء شده، دست آنکارا را برای  استخراج نفت و گازاین منطقه باز بگذارد.

آقای اردوغان در نطقش به مناسبت سال نوی مسیحی گفت این توافق ها «حاوی منافع استراتژیک بسیار مهمی برای کشور ماست. به این ترتیب، برنامه هایی که هدفشان کنار گذاشتن کامل ترکیه از خاورمیانه بود، با گام های اخیر ما، خنثی شده است.»

ترکیه هم اکنون نیز پهبادهای نظامی و خودروهای زره پوش در اختیار متحدانش در لیبی گذاشته است و این در حالی است که به گزارش سازمان ملل، مصر و امارات متحده عربی، همچنان در حال مسلح کردن ژنرال حفتر هستند. این حرکات تخطی از تحریم های نظامی سازمان ملل است. کارشناسان می گویند ترکیه مدت هاست در پی توافقی در جهت گسترش خطه دریایی اش بوده که به این کشور توان می دهد قدرتش را در سراسر مدیترانه توسعه دهد. از آن گذشته، سیطره ترکیه، یونان را تحت فشار خواهد گذاشت مذاکرات در مورد کنترل جزایر مورد اختلاف دریای اژه و آبراه های آن را که مدت های مدید در بن بست بوده، احیاء کند. 

یوسف اریم، تحلیلگر در موسسه «تی آر تی ورلد» رسانه دولتی ترکیه، می گوید:«گاز و نفت تنها یک پاداش است. در درجه نخست منافع مربوط به امنیت ملی است که به (ترکیه) توانایی می دهد راهش را به  منطقه شرق مدیترانه باز کند.»

مقامات دولت طرابلس، در ابتدا، از امضای این توافق خودداری کردند زیرا نگران آن بودند که این اقدام متحدان بالقوه اش در اروپا را ناخشنود کند، اما با نزدیک شدن نیروهای ژنرال حفتر به پایتخت در ماه نوامبر، تسلیم تقاضای ترکیه شد.

جلال هرشاوی، تحلیلگر امور آفریقای شمالی در انستیتوی «کلینگلدال»، اتاق فکر هلندی، می گوید:«آن ها (دولت طرابلس) خود را از نظر دیپلماتیک قربانی کرد تا بتواند خود را از جهت نظامی نجات دهد.» 

توافق با طرابلس به ترکیه سهم بسیار بزرگتری در تحولات لیبی میدهد که با آناتولی رشته های تاریخی محکمی دارد. کمک های جدید ترکیه به لیبی احتمالا شامل تسلیحات ضد موشکی و فناوری هایی خواهد بود که تسلیحات امارات متحده عربی و پهبادهای جاسوسی آن را خنثی می کند.

هرشاوی می گوید:«اولویت با اجتناب از سقوط دولت وفاق ملی در طرابلس و حصول اطمینان از آن است که ژنرال حفتر و امارات متحده عربی دولت وفاق ملی را سرنگون نکنند.» 

حمایت علنی از دولت طرابلس همچنین نمایانگر تشدید چالش هایی است که امارات، روسیه و مصر در مقابل خود دارند که با ارسال تسلیحات به حفتر، دستیابی به بخش غربی لیبی را دشوارتر می کند. 

آقای هرشاوی افزود:«اردوغان می داند که فضای حرکات مخفیانه (در مورد لیبی) با حضور بازیگران بسیار، محدود است، و به این نتیجه رسید که باید در میان نخستین مهره هایی باشد که با تهاجم به فضای رسمی  از آن سود ببرد.» 

آقای اریم هم تایید می کند که اعزام سرباز به شمال آفریقا محدودیت های موجود برای نیروهای ارتش ر ابه آزمایش خواهد گذاشت. به دنبال استقرار نیروهای خارجی در سوریه و قطر، برخی از مقامات ترکیه با این توافق به مخالفت برخاسته اند. 

در مقاله ای که در نشریه مخالف دولت «جمهوریه» منتشر شده آمده است:«ترکیه نهایتا با ژنرال حفتر، فرانسه و مصر روبرو خواهد شد. عربستان سعودی نیز در پشت پرده مشغول است، و تردیدی نیست که روسیه به عنوان بزرگترین قدرت در صحنه است. این روندی بس خطرناک است.»