مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی ایران می‌گوید در حال حاضر در بخش شرقی و مرکزی اقیانوس آرام دمای سطح آب در حوضه حاره‌ای آن بالاتر از محدوده نرمال قرار دارد که بیانگر رخداد ال‌نینو است.
اکنون گردش‌های جوی در این منطقه مطابق با شرایط ال‌نینو است و از این رو انتظار می‌رود که به احتمال بیش از ۹۵ درصد، شرایط ال‌نینو تا دی و بهمن ۱۴۰۲ رشد یابد و به ایران برسد. به عبارت دیگر، افزایش بی‌هنجاری دمای آب اقیانوس آرام متناسب با تضعیف بادهای تجارتی و تغییر گردش باد در سطوح زیرین و فوقانی اتمسفر زمین در منطقه حاره اقیانوس و مناطق مجاور متصور است.
ال‌نینو (به زبان اسپانیایی) یکی از چرخه‌های مشهور آب‌وهوایی در جهان است که هر دو تا هفت سال یک بار ناهنجاری‌های بزرگی در آبوهوای سراسر سیاره زمین ایجاد می‌کند. از جمله این ناهنجاری‌ها می‌توان به سیلاب‌های ناگهانی، خشکسالی، قحطی و همه‌گیری اشاره کرد. به زبان ساده‌تر، ال‌نینو عبارت است از یک رخداد اقلیمی کلان که در اثر رها شدن انرژی انباشته در بزرگ‌ترین حوزه اقیانوسی جهان، یعنی جنوب اقیانوس آرام، رخ می‌دهد؛ نشانه اولیه آن هم تغییر جهت جریان آب‌های سرد و گرم و همچنین بادهای این منطقه است.
سازمان هواشناسی ایران می‌گوید بر اساس آخرین داده‌های مشاهداتی از ابتدای سال جاری، ناهنجاری نوسان جنوبی (لانینا-ال‌نینو) به‌سرعت تغییر فاز داد و از فاز سرد (لانینا) وارد فاز گرم (ال‌نینو) شد که پیش‌بینی می‌شود تا زمستان آتی، یک رویداد ال‌نینو متوسط تا قوی تشکیل شود و آثار آن بر آبوهوای جهان، به‌خصوص در پاییز و زمستان ۱۴۰۲ گسترش یابد.
دانشمندان علوم جو و اقیانوس مدت‌ها است که کشف کرده‌اند ناهنجاری‌های فشار و دمای اقیانوسی (ال‌نینو و لانینا) در گردش‌های جوی و آب‌وهوا در مقیاس‌های کوچک و بزرگ نقش مهمی ایفا می‌کنند و این موضوع به‌ویژه در فصل سرد که سامانه‌های جوی پرفشار حاکم می‌شوند، صادق خواهد بود.
در شرایط لانینا، در جنوب‌شرق آسیا و کشورهایی مانند فیلیپین و اندونزی، بارش تجمعی بیشتر از حد نرمال می‌شود و ترسالی روی می‌دهد. در دوره ال‌نینو، این مناطق کم‌بارش می‌شوند.
مطالعات و بررسی آماری بلندمدت و ۵۰ ساله روی رویدادهای ال‌نینو و لانینا همراه با رخدادهای بارش در فصول سرد سال در ایران نشان می‌دهد رویداد ال‌نینو و لانینا در میزان بارش تجمعی و الگوی دمایی تاثیرگذار است اما تنها عامل تعیین‌کننده وضعیت هوای فصل سرد نیست و به عوامل دیگری مانند دورپیوند نوسان اطلس شمالی (NAO) که فاز و شدت یا دامنه نوسان آن تنها برای بازه زمانی دو هفته قابل پیش‌بینی است و بر آبوهوای ایران موثر است، هم می‌باید توجه شود. بنابراین با رخداد ال‌نینو و لانینا، نمی‌توان برای وضعیت آب‌وهوا در فصل پاییز و زمستان نتیجه مطلقی پیش‌بینی کرد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
از رویدادهای ال‌نینو‌ــ‌لانینا به عنوان یک شاخص برای پیش‌بینی فصلی و اقلیمی در هواشناسی و اقلیم شناسی استفاده می‌شود و پیش‌بینی می‌شود رویداد ال‌نینو در آبوهوای فصل پاییز و زمستان ۱۴۰۲ آثار مهمی به جا بگذارد؛ همچنان که با شروع ال‌نینو در تابستان ۱۴۰۲ در کنار سایر عوامل، با رویدادهای مختلفی مانند آتش‌سوزی جنگل‌ها و وقوع دوره‌های گرم بی‌سابقه در مناطق مختلف جهان، به‌خصوص در جنوب اروپا، جنوب‌شرق آسیا و آمریکای شمالی و جنوبی مواجه بودیم و تحت تاثیر آن قرار گرفتیم.
علاوه بر دمای اقیانوس یکی از تفاوت‌های اصلی بین فازهای گرم و سرد الگوهای فشاری مرتبط است که آن‌ها ایجاد می‌کنند و مناطق پرفشار و کم‌فشار در دو سوی اقیانوس آرام استوایی بین شرق و غرب آن جابه‌جا می‌شود.
این تغییر فشار در لایه‌های زیرین جو سبب تغییر جریان باد در راستای مداری (شرقی‌ــ‌غربی) روی اقیانوس و ترازهای فوقانی جو در مناطق استوایی می‌شود؛ تغییراتی که معمولا در اوج بی‌هنجاری دما و فشار یعنی در پاییز و زمستان، بر مناطق جنب حاره مانند ایران تاثیر بیشتری دارد. در نیمکره شمالی با رویداد ال‌نینو و لانینا به سبب تغییرات گردش‌های جوی در لایه‌های مختلف جو، مناطق با بارندگی بیش از حد نرمال و کمتر از حد نرمال جابه‌جا می‌شوند.
تحقیقات آماری نشان داده که معمولا با رویداد ال‌نینو بارش تجمعی پاییزی در ایران در شرایط مطلوب و بارش‌های تجمعی در حد عادی و فراتر از عادی بوده است. برعکس، در سال‌های وقوع شرایط لانینا، در اکثر استان‌های ایران بارش‌های تجمعی پاییزی به کمتر از نرمال گرایش داشته‌اند.
طی سه سال اخیر تا انتهای سال ۱۴۰۱، شرایط لانینای متوسط بر ایران حاکم بود. در این دوره، به‌خصوص بارش‌های پاییزی به طور استثنایی و شدیدا کمتر از نرمال بودند. گرچه همین مطالعات نشان می‌دهد در برخی سال‌ها به ترتیب با وجود ال‌نینو یا لانینا بارش‌های کمتر یا بیشتر از حد انتظار یا نرمال روی داده است.
با این تفاسیر، ایرانی‌ها برای پاییز و زمستان ۱۴۰۲ به احتمال زیاد با رویداد ال‌نینو متوسط تا قوی مواجه خواهند بود و انتظار می‌رود در کنار سایر عوامل تاثیرگذار و دورپیوندهای موثر، بارش تجمعی مناطق مختلف ایران در پاییز و نیمه اول زمستان ۱۴۰۲ و به‌خصوص در نیمه غربی، به حد نرمال و فراتر از نرمال برسد. خروجی مدل‌های عددی پیش‌بینی فصلی بیانگر نیز از احتمال بالا (۵۰ تا ۷۰ درصد) برای وقوع بارش‌های نرمال تا بیش از نرمال در فصل پاییز و زمستان ۱۴۰۲ خبر می‌دهد.
