بر اساس اعلام کمیته نوبل در روز جمعه ۱۴ مهرماه، نرگس محمدی، فعال حقوق بشر زندانی در ایران، برنده جایزه جهانی صلح نوبل در سال ۲۰۲۳ میلادی شده است.

این کمیته در نروژ، طی بیانیه‌ای با شعار «زن، زندگی، آزادی»، اعلام کرده است که نرگس محمدی به دلیل مبارزات خود علیه جمهوری اسلامی، دفاع از حقوق زنان ایرانی و تلاش برای ارتقای حقوق بشر و آزادی برای شهروندان ایرانی، جایزه صلح نوبل را دریافت خواهد کرد.

کمیته نوبل اظهار امیدواری کرد که نرگس محمدی آزاد شود تا بتواند در مراسم دریافت جایزه خود حضور پیدا کند.

پیش از این، شیرین عبادی نیز به‌عنوان فعال حقوق‌بشر ایرانی در سال ۲۰۰۲ جایزه نوبل صلح را دریافت کرده بود.

نرگس محمدی طی دو دهه اخیر بارها به دلیل فعالیت‌های سیاسی و حقوق بشری با احکام حبس طولانی و آزار و اذیت‌های حکومتی در زندان‌های ایران مواجه شده است. این سخنگوی کانون مدافعان حقوق بشر ایران، آخرین‌بار در آبان‌ماه ۱۴۰۰ بازداشت شد و از آن‌ زمان تاکنون در زندان اوین محبوس است.

بریت ریس اندرسن، رئیس کمیته نوبل در اسلو، گفت: «شعار اعتراضات در ایران که زن، زندگی، آزادی است، به درستی بیانگر از خودگذشتگی نرگس محمدی خواهد بود. نرگس محمدی برای تبعیض و ظلم سیستماتیکی که علیه زنان است مبارزه می‌کند.»

مبلغ پاداش نقدی اهدایی به برندگان صلح نوبل نیز حدود یک میلیون دلار است که معمولا برنده یا برندگان نوبل، آن را صرف اهداف بشردوستانه می‌کنند.

نرگس محمدی در زمان تحمل احکام زندان نیز دست از فعالیت‌های حقوق‌بشری و سیاسی برنداشته است و بارها با انتشار نامه‌هایی از زندان، به عملکرد مسئولان جمهوری اسلامی، وضعیت وخیم زنان زندانی و شکنجه یا آزار زندانیان سیاسی و عقیدتی اعتراض کرد.

رسانه‌های وابسته به جمهوری اسلامی، پس از انتشار خبر اهدای جایزه صلح نوبل به نرگس محمدی، در خبرهایی مشابه او را «از چهره‌های فعال در اقدامات براندازانه علیه جمهوری اسلامی» معرفی کردند و با یادآوری اهدای جوایز نوبل در سال‌های اخیر به افرادی همچون شیمون پرز و آنگ‌سان سوچی، تلاش کردند تا تاجیزه صلح نوبل را بی‌ارزش توصیف کنند.

نرگس محمدی در آخرین اعتراض خود از زندان، با انتشار بیانیه‌ای از جامعه جهانی خواسته بود تا در برابر وضعیت آرمیتا گراوند، نوجوانی که گزارش‌هایی از حمله فیزیکی به او و به کما رفتنش به‌دلیل مخالفت با حجاب اجباری منتشر شده است، سکوت نکنند. 

محمدی حجاب اجباری را «دسیسه حکومت دینی و زن‌ستیز برای سلطه بر زنان و حذف آنان از عرصه عمومی» تعبیر می‌کند و می‌گوید: «اکنون جهان شاهد است که قدرت امتناع زنان، قدرت استبداد حکومت دینی را در هم شکسته و زنان به جایگاهی تاریخی دست یافته‌اند.»

نرگس محمدی که سال‌هاست حاضر به رعایت حجاب اجباری نیست، شهریورماه امسال به دلیل بر سر نداشتن روسری در حضور مقام‌های زندان اوین، از سوی ماموران سرکوبگر مورد ضرب و جرح قرار گرفته بود.

این فعال حقوق بشر همچنین در یکی از اعتراض‌های افشاگرانه خود در مدت حبس، آذرماه سال ۱۴۰۱، با ارسال نامه‌ای از زندان برای جاوید رحمان، گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل در امور ایران، «تعرض جنسی» را «بخشی از برنامه سرکوب حکومت ایران علیه زنان معترض» معرفی کرده بود.

نامه‌ای که همراه با چهار مورد دیگر، باعث شد تا پرونده‌ای جدید با اتهام «تبلیغ علیه نظام از طریق دادن بیانیه از داخل زندان» علیه نرگس محمدی باز شود، اواسط مردادماه بابت همین پرونده به تحمل یک سال حبس تعزیزی دیگر محکوم شد و مجموع مجازات‌های فعلی‌اش به ۱۰ سال و ۹ ماه حبس و ۱۵۴ ضربه شلاق رسید.

در نمونه‌ای دیگر، نرگس محمدی اواسط تیرماه امسال نیز با انتشار نامه‌ای به سرکوب و اعمال زور، خشونت و فشار بر دانشجویان ایرانی واکنش نشان داد و از نهادهای بین‌المللی خواست اجازه ندهند تا «جامعه رنج‌کشیده ایران» شاهد تکرار ۱۸ تیر دیگری در دانشگاه‌ها باشد.