ملاله یوسف‌زی، فعال عرصه آموزش و برنده جایزه صلح نوبل، می‌گوید ظلم و ستمی که در حال حاضر علیه زنان در افغانستان صورت می‌گیرد، بی‌سابقه است و طالبان به‌نوعی زن بودن را هم غیرقانونی کرده‌اند.

او که در بیست‌ویکمین نشست سالانه نلسون ماندلا و در دهمین سالگرد درگذشت او سخنرانی می‌کرد، خاطرنشان کرد که طالبان بیش از ۸۰ فرمان ضدزن در افغانستان صادر کرده‌اند تا زنان و دختران را کاملا محدود کنند. ملاله از جهان خواست آپارتاید جنسیتی در افغانستان را به عنوان جنایت علیه بشریت به رسمیت بشناسد و به این ترتیب در کنار زنان و دختران افغان که همه روزه تحت ستم طالبان قرار دارند، بایستد.

ملاله یوسف‌زی افزود: «گلوله‌ای به سرم خورد تا جهان کنار من ایستاد. چه چیزی دیگری لازم است تا جهان کنار دختران و زنان افغان هم بایستد؟ آیا گاهی به این فکر کرده‌اید که وقتی اجازه داده می‌شود اعمال غیرانسانی علیه زنان به یک مسئله عادی تبدیل شود، چه بی‌عدالتی در جهان نادیده گرفته می‌شود؟»

گروه طالبان پس از اینکه از اوت ۲۰۲۱ قدرت را در افغانستان به دست گرفتند، حداکثر تلاششان را برای محدود کردن زنان و دختران به کار بستند و آنان را از تمامی حقوق اساسی‌شان محروم کردند. ملاله یوسف‌زی در اظهاراتش با مقایسه شرایط زنان در حال حاضر و در دولت پیشین افغانستان یادآور شد: «تا همین دو سال پیش زنان در افغانستان کار می‌کردند، در رده‌های مدیریتی دولت حضور داشتند، آزادانه به سفر می‌رفتند، دختران در هر سنی می‌توانستند ورزش کنند و به مدرسه بروند. اما هنگامی که طالبان برای بار دوم قدرت را به دست گرفتند، همان‌طور که اولین بار در دهه ۱۹۹۰ انجام دادند، سرکوب سازماندهی‌شده دختران و زنان را به‌سرعت آغاز کردند.»

او گفت: «این موضوع ابتدا برای مدتی کوتاه خبرساز شد اما جهان بعد از آن به مردم افغانستان به‌خصوص زنان و دختران افغان پشت کرد.»

به باور ملاله یوسف‌زی، آنچه در افغانستان علیه زنان جریان دارد، آپارتاید جنسیتی است. او تاکید کرد که تبعیض جنسیتی همه‌جا وجود دارد و آزار جنسی را در کشورهای دیگر هم می‌توان دید اما آپارتاید جنسیتی چیزی کاملا متفاوت و غیرانسانی است که طالبان در افغانستان علیه زنان روا داشته‌اند.

پیش از این نیز، تعدادی از فعالان حقوق زنان از جامعه جهانی خواسته بودند ستمی را که بر زنان و دختران در افغانستان روا داشته می‌شود، به عنوان آپارتاید جنسیتی به رسمیت بشناسند.

ملاله افزود: «آپارتاید سیستمی است که صاحبان قدرت یعنی همان افرادی که قرار است از شهروندان محافظت کنند، آن را تحمیل و اجرا می‌کنند. در آفریقای جنوبی، مدافعان چنین سیستمی اصرار داشتند که جداسازی سفیدپوست‌ها از غیرسفیدپوست‌ها یک نظم طبیعی است. حالا در افغانستان هم طالبان می‌گویند ظلم به زنان یک امر دینی است. این فقط یک بهانه است و درست نیست. بسیاری از دانشمندان مسلمان به‌صراحت گفته‌اند که اسلام از محرومیت دختران از تحصیل و کار حمایت نمی‌کند.»

ملاله از کشورهای جهان خواست آپارتاید جنسیتی را معادل جنایت علیه بشریت بدانند. او گفت: «سازمان ملل اکنون در حال تدوین و بحث در مورد یک معاهده جدید جنایات علیه بشریت است. قانون بین‌المللی یک چیز انتزاعی نیست، بلکه ابزاری عملی است که می‌تواند برای محافظت از مظلومان و پاسخگو کردن طالبان به کار گرفته شود.»

او از فعالان حقوق بشر، گروه‌های دانشجویی و رهبران مذهبی دعوت کرد یک جنبش جهانی علیه آپارتاید جنسیتی به راه بیندازند تا رژیم‌هایی را که آپارتاید جنسیتی را اعمال می‌کنند، تحت فشار بگذارند.

در کنار ملاله یوسف‌زی، میترا مهران، شهروند افغانستان و از فعالان حقوق زنان، نیز مهمان بیست‌ویکمین سخنرانی سالانه نلسون ماندلا بود. مهران با تایید وجود آپارتاید جنسیتی در افغانستان خاطرنشان کرد که وقتی کنوانسیون آپارتاید وجود دارد، نیازی نیست قانون بین‌المللی دیگری ایجاد شود و از آنجا که طالبان در افغانستان در حال ارتکاب آپارتاید جنسیتی‌اند، کافی است کنار کلمه آپارتاید، صفت جنسیتی هم اضافه شود تا به چالش افغانستان هم قابل تعمیم باشد.

در حالی که آپارتاید جنسیتی در جهان به مبحث پیچیده تبدیل شده است، از محرومیت دختران افغان از تحصیل ۸۸۶ روز می‌گذرد. آن‌ها همچنین از تحصیلات دانشگاهی، کار در دولت و نهاد‌های غیردولتی و حتی حضور در پارک‌ها و مناطق تفریحی نیز محروم‌اند. تعداد زیادی از فعالان حقوق زنان نیز تنها به دلیل ابراز عقیده در زندان‌اند و دائم شکنجه می‌شوند اما به باور فعالان حقوق زنان، اکثر کشورها بنا به مصلحت‌های سیاسی، بر تمام این ستم‌ها چشم بسته‌اند.