آنتونی بلینکن، وزیر خارجه ایالات متحده، روز چهارشنبه با اشاره به انزوای بین‌المللی رژیم طالبان در افغانستان و به رسمیت شناخته نشدن این رژیم گفت که هیئت تحریر شام در سوریه باید از انزوای طالبان درس بگیرد و به وعده‌هایش در زمینه تشکیل دولت فراگیر عمل کند.

طالبان که اوت ۲۰۲۱ و پس از امضای توافقنامه صلح دوحه با ایالات متحده و در جریان خروج نظامیان ائتلاف ناتو به رهبری آمریکا، به قدرت بازگشتند، متعهد شده بودند که دولتی فراگیر در افغانستان تشکیل دهند و تحصیل زنان و دختران را محدود نکنند. با این حال پس از معرفی کابینه رژیم طالبان در اوایل سپتامبر ۲۰۲۱، مشخص شد که این گروه به هیچ فردی خارج از ساختار خود اجازه نداده است مسندهای کلیدی در دولت را در اختیار داشته باشد و بسیاری از افرادی که در دور نخست حاکمیت این گروه بر افغانستان (۲۰۰۱ تا ۱۹۹۶) در ساختار این گروه کار می‌کردند، به سمت‌های مهم منصوب شده‌اند و اگر مانند ملا عمر، جلال‌الدین حقانی یا اختر منصور در جریان ۲۰ سال جنگ در افغانستان کشته شده یا فوت کرد‌ه‌اند، هم پسرانشان جانشین آن‌ها شدند.

خبرگزاری فرانسه به نقل از آنتونی بلینکن نوشت: «طالبان در زمان تصرف افغانستان دست‌کم در ظاهر، چهر‌ه‌ای معتدل‌تر به نمایش گذاشت اما بعد، چهره واقعی خود را نشان داد.»

وزیر خارجه آمریکا با تاکید بر اینکه هیئت تحریر شام که اکنون بر سوریه مسلط است می‌تواند از تجربه طالبان درس بگیرد، گفت نتیجه عملکرد طالبان این شد که «در سطح جهان به‌شدت منزوی بمانند».

هم‌زمان با این سخنان بلینکن، احمد الشرع (ابومحمد الجولانی)، رهبر هیئت تحریر شام، در مصاحبه با سرویس جهانی بی‌بی‌سی گفت که قصد ندارد سوریه را افغانستان دیگری تبدیل کند. او افزود: «این دو کشور بسیار متفاوت‌‌اند و سنت متفاوتی هم دارند. افغانستان جامعه‌ای قبیله‌ای است، اما رویکرد سوریه متفاوت است. من به تحصیل زنان اعتقاد دارم.»

رهبر هیئت تحریر شام  در همین مصاحبه تاکید کرد که سوریه دیگر تهدیدی برای غرب نیست و تحریم‌های وضع‌شده باید لغو شوند.

 ایالات متحده و شماری از کشورها هیئت تحریر شام را گروهی تروریستی می‌شناسند و تحریم‌هایی را علیه این گروه وضع کرده‌اند. این گروه اسلام‌گرا که ریشه در القاعده دارد و از حمایت ترکیه برخوردار است، پس از حمله‌ای سریع که به سرنگونی بشار اسد، رهبر مستبد سوریه، انجامید، وعده داد که به حقوق اقلیت‌ها احترام بگذارد.

نحوه عملکرد طالبان به‌عنوان یک گروه مسلح جهادی باعث شده است که بسیاری‌ امروز، به وعده‌های هیئت تحریر شام در سوریه نیز به دیده شک و تردید بنگرند. سه سال و نیم پس از سلطه طالبان بر افغانستان، هیچ دولتی در دنیا رژیم این گروه را به رسمیت نشناخته است و افغانستان در یکی بی‌سابقه‌ترین دوران انزوا در تاریخ این کشور قرار دارد. 

رژیم طالبان که اعضای آن افرادی تحت‌ تحریم و ثبت‌شده در فهرست تروریست‌های بین‌المللی‌اند، از اوت ۲۰۲۱ تاکنون به هیچ یک از قوانین بین‌المللی که افغانستان در آن‌ها عضویت دارد، پایبندی نشان نداده و این رویکرد باعث شده است که دولت‌های جهان از تعامل علنی و مستقیم با این گروه خودداری کنند. 

آنتونی بلینکن با اشاره به این عملکرد طالبان گفت: «طالبان پس از برخی اقدام‌های اولیه برای تعامل با غرب، بار دیگر تفسیری سختگیرانه‌ از شریعت اسلامی را تحمیل کردند. از جمله ممنوع کردن تحصیل دختران و زنان در مدارس متوسطه و دانشگاه‌ها.» او خطاب به هیئت تحریر شام افزود: «بنابراین، اگر شما گروهی نوظهور در سوریه‌اید، اگر نمی‌خواهید منزوی شوید، باید گام‌هایی بردارید که این کشور را به جلو ببرد.»

 بلینکن خواستار تشکیل یک دولت غیرفرقه‌ای در سوریه شد که از اقلیت‌ها محافظت کند و به نگرانی‌های امنیتی، از جمله ادامه مبارزه با گروه داعش و حذف ذخایر باقی‌مانده سلاح‌های شیمیایی، متعهد باشد. او همچنین تاکید کرد که هیئت تحریر شام می‌تواند از تجربه اسد درس بگیرد و به اهمیت رسیدن به یک توافق سیاسی با سایر گروه‌ها توجه کند. بلینکن خاطرنشان کرد: «امتناع کامل اسد از پذیرش هر نوع فرایند سیاسی یکی از عواملی بود که به سقوط او منجر شد.»

در حالی که رهبر هیئت تحریر شام اعلام کرده است که با تحصیل زنان مشکلی ندارد و شهروندان سوری آزادند خود در مورد آینده این کشور تصمیم بگیرند، طالبان در بیانیه‌ای، سقوط رژیم بشار اسد را به هیئت تحریر شام تبریک گفت و ابراز امیدواری کرد که انتقال قدرت به صورت مسالمت‌آمیز انجام شود و دولت موردنظر مردم سوریه در این کشور شکل بگیرد.

هم‌زمان با پیشروی نیروهای مخالف رژیم بشار اسد به سمت دمشق، بسیاری از اعضای طالبان در شبکه‌های اجتماعی با ابراز خرسندی نوشتند که «پرچم توحید» در دمشق برافراشته خواهد شد. شباهت پرچم‌ طالبان و هیئت تحریر شام با پس‌زمینه سفید و عبارات شهادتین (لا اله الا الله، محمد رسول‌الله) نیز باعث شد که بسیاری از اعضای طالبان به افراختن این پرچم در دمشق واکنش نشان دهند و آن را به نحوی ادامه پیروزی خود در افغانستان بدانند.

این در حالی است که در بیش از ۱۰ روزی که فروپاشی رژیم بشار اسد می‌گذرد، هیئت تحریر شام و گروه‌های متحد آن عملکردی متفاوت از آنچه در افغانستان جریان دارد، نشان دادند. بر خلاف افغانستان، در دمشق تحت سلطه هیئت تحریر شام، میخانه‌ها دوباره باز شده‌ و زنان و دختران نیز بدون محدودیت در نحوه پوشش، سر درس و کارشان بازگشته‌اند. همچنین تا این لحظه، از آزار و اذیت شیعیان، مسیحیان و دیگر گروه‌های قومی‌مذهبی در سوریه خبری منتشر نشده است.