از آغاز مطرح شدن بحث خودمختاری کردها در شمال کشور، سنی های عراق پیوسته مخالف اعطای خودمختاری به قومیت های مختلف کشور  بوده و با هر اقدامی که ممکن بود وحدت ملی را آسیب پذیر کند ابراز مخالفت می کردند. در سال 2005، اهل سنت عراق از رأی دادن به قانون اساسی که طبق برخی پیش شرط ها، حق تبدیل شدن چند استان را به یک اقلیم جدید می داد، امتناع ورزیدند، زیرا سنی ها نگرانی داشتند که این اقدام می تواند زمینه ای کم رنگ شدن دولت مرکزی را فراهم کند.

پس از مطرح شدن بحث فدرالیسم از سوی برخی گروه های شیعه مذهب در بصره، اهل سنت عراق ایده فدرالیسم را به شدت رد کردند. البته ادعای ساکنان شهر نفت خیز بصره این بود که بصره به رغم این که بخش عمده بودجه کشور را تأمین می کند، اما بودجه کافی از دولت مرکزی دریافت نمی کند، بنابر این بصره بایستی مانند اقلیم کردستان در عرصه سیاست و اقتصاد، آزادی بیشتری داشته باشد.

قابل تذکر است که در گذشته، سنی های عراق تحت هیچ شرایطی حاضر به پذیرش خودمختاری در کشور نبوده و همواره تأکید بر حمایت از دولت مرکزی داشتند.

اما پس شکست "داعش" در سال 2017، هنگامی که ساکنان مناطق آزاد شده، قصد بازگشت به خانه های خود را داشتند، شبه نظامیان وفادار به ایران، محدودیت های را برای بازگشت شهروندان عراقی به مناطق آزاد شده اعمال کرده و با ساکنان سنی مذهب به خشونت رفتار می کردند. شهروندان سنی مذهب ساکن های شهرهای انبار، صلاح الدین و نینوا، هرگز تصور نمی کردند که گروه های شیعه مذهب، چنین رفتاری با آن ها داشته باشند.

استقرار شبه نظامیان شیعه در مناطق سنی نشین و ایجاد مراکز نظامی در کنار خانه های ویران شده در جنگ، باعث ایجاد تصور جدیدی شد و سنی ها احساس کردند که حقوق آن ها بار دیگر در حال پایمال شدن است، زیرا از یک سو دولت مرکزی به سراغ آن ها نمی آید و از سوی دیگر، حس برتری جویی گروه های مسلح شیعه مذهب مستقر در مناطق سنی نشین به شدت افزایش می یابد.

البته شبه نظامیان وفادار به ایران که به هدف مقابله با سازمان تروریستی داعش، خود را به شمال و غرب کشور رسانده بودند، سعی داشتند آرزوی تهران را برای ایجاد گذرگاهی که ایران را از طریق عراق با سوریه پیوند دهد، برآورده سازند.

در واقع، دیدگاه شهروندان سنی مذهب عراق در مورد فدرالیسم، زمانی دگرگون شد که دولت مرکزی عراق و شبه نظامیان وفادار به ایران، آغاز به کنار زدن سنی ها کرده و حقوق آن ها را در هر گوشه و کنار پایمال کردند و این روند منجر به کاهش دلبستگی سنی های عراق به دولت مرکزی شد. هنگامی که شهروندان شیعه مذهب عراق دست به اعتراض علیه طبقه فاسد حاکم زده و به هدف سرنگون کردن دولت وفادار به تهران به خیابان ها ریختند، سنی های عراق سرگرم بازسازی خانه ها و زیر ساخت های مناطق خود بودند، این جا بود که تفاوت دیدگاه اهل سنت در مورد دولت مرکزی به صورت روشن تری هویدا شد. سپس اهل سنت عراق که دیدگاه آن ها نسبت به دولت مرکزی تغییر یافته بود، از پیوستن به معترضان شیعه خودداری کرده و مشغول سر و سامان دادن اوضاع داخلی خود شدند.

اما اهل سنت عراق زمانی مسئله ای فدرالیسم را به گونه ای مستقیم مطرح کردند که دولت ایران در واکنش به قتل قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه قدس، تصمیم گرفت تا با بهره برداری از وضعیت فراهم شده در عراق، آمریکا را وادار به ترک عراق کند. دخالت های روز افزون ایران در امور داخلی عراق و اوج گیری قدرت گروه های سیاسی شیعه مذهب و شبه نظامیان وابسته به ایران آن چنان افزایش یافت که سنی های عراقی نه تنها بحث فدرالیسم را مطرح کرده بلکه نسبت به حضور ایالات متحده در کشور نیز تجدید نظر کردند. در حالی که سنی های عراق تا سال 2014 به شدت مخالف حضور نیروهای آمریکایی در عراق بودند اما تحولات اخیر باعث شد تا اهل سنت عراق به متحدان آمریکا تبدیل شوند.

در این میان، فعالان شیعه عراقی خاطر نشان می کنند که تصمیم دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا برای قتل قاسم سلیمانی، لطمه ای بزرگی به جنبش اعتراضات مردمی در عراق زده و معترضان را وادار به عقب نشینی از بسیاری از اهداف و موضع گیری های آن ها کرده است. این فعالان تأکید دارند که پیامدهای کشته شدن قاسم سلیمانی، ملت عراق را بیشتر از پیش در عمق اختلافات فرو برده و زمینه را برای مطرح شدن مجدد مسئله ای تجزیه عراق فراهم کرده است.

https://www.independentarabia.com