ایران و ژاپن، تیم‌های اول و دوم آسیا در رنکینگ (رتبه‌بندی) فیفا، روز شنبه ۱۴ بهمن در مرحله یک‌چهارم نهایی جام ملت‌های آسیا، از ساعت ۱۵ به وقت ایران در ورزشگاه اجوکیشن‌سیتی (Education City Stadium) قطر رودرروی هم قرار خواهند گرفت؛ دیداری سخت و سرنوشت‌ساز برای امیر قلعه‌نویی و شاگردانش که پیروزی در آن می‌تواند مسیر شکستن طلسم ۴۸ ساله صعود تیم ملی فوتبال ایران به فینال جام ملت‌های آسیا را هموار کند.

آخرین حضور تیم فوتبال ایران در فینال این دوره از رقابت‌ها، به دوران حکومت محمدرضاشاه پهلوی بازمی‌گردد که ملی‌پوشان ایرانی در مسابقاتی که به میزبانی مشترک تهران و تبریز برگزار می‌شد، در فینال جام ملت‌های ۱۹۷۶ توانستند با تک‌گل زیبای علی پروین از روی ضربه ایستگاهی، کویت را در ورزشگاه آریامهر شکست دهند و بدون دریافت حتی یک گل در طول مسابقات، مقتدرانه جام قهرمانی را بالای سر ببرند.

تیم ملی ایران دو دوره قبل از این جام را در سال‌های ۱۹۷۲ و ۱۹۶۸ که به ترتیب به میزبانی بانکوک و تهران برگزار شد، با کسب عنوان قهرمانی آسیا به پایان رسانده بود تا همچنان رکورد سه قهرمانی پیاپی در جام ملت‌های آسیا و سه کاپیتانی منجر به قهرمانی در آسیا، در اختیار تیم ملی ایران و پرویز قلیچ‌خانی باشد.

اما پس از وقوع انقلاب اسلامی ایران و دخالت روحانیون و مقامات سیاسی‌ در ورزش، صعود به فینال جام ملت‌های آسیا برای ایرانی‌ها به آرزویی دست‌نیافتنی تبدیل شد و تیم ملی فوتبال ایران دیگر هیچ‌گاه نتوانست جایگاه قبلی‌اش به‌عنوان قدرتمندترین تیم آسیا را پس بگیرد. علاوه بر ناکامی‌‌های پیاپی در رسیدن به فینال جام ملت‌های آسیا، تیم ملی ایران پس از انقلاب اسلامی ۱۳۵۷، پنج بار هم از حضور در جام جهانی فوتبال بازماند.

این درحالی است که تیم ملی ایران در مرحله انتخابی آخرین جام جهانی که پیش از وقوع انقلاب اسلامی برگزار شد، توانسته بود تنها سهمیه قاره‌های آسیا و اقیانوسیه را کسب کند و به‌عنوان قهرمان این دو قاره، راهی مسابقات جام جهانی ۱۶ تیمه آرژانتین در سال ۱۹۷۸ شود.

اکنون امیر قلعه‌نویی درحالی مهیای مسابقه‌ای سخت با ژاپن خواهد شد که مهدی طارمی، تاثیرگذارترین مهره تیمش را به‌دلیل محرومیت ناشی از اخراج مقابل سوریه، در اختیار ندارد و همین اتفاق می‌تواند به اصلی‌ترین پاشنه آشیل ایران مقابل سامورایی‌ها تبدیل شود.

مهدی طارمی، آماده‌ترین بازیکن سال‌های اخیر فوتبال ایران و مهاجم گلزن پورتوی پرتغال، در دوره قبلی جام ملت‌های آسیا نیز به‌دلیل دریافت کارت زرد دوم مقابل چین، دیدار با ژاپن را در مرحله نیمه‌نهایی جام ملت‌های ۲۰۱۹ از دست داده بود؛‌ دیداری که در پایان با نتیجه ۳ بر صفر به سود ژاپنی‌ها به پایان رسید و به گواه بسیاری از کارشناسان ازجمله کارلوس کی‌روش، سرمربی ایران، در صورت حضور طارمی ایران می‌توانست پیروز شود.

اما اکنون به نظر می‌رسد که ژاپنی‌ها از تیم دوره قبلی خود نیز آماده‌تر شده‌اند و حضور ۱۸ ستاره در فهرست این تیم که اکثرشان در باشگاه‌های معتبر اروپایی فوتبال بازی می‌کنند، می‌تواند برگ برنده هاجیمه موری‌یاسو در این مسابقه باشد.

از طرفی تیم ملی فوتبال ایران هرگز در هیچ دوره‌ای از جام ملت‌های آسیا موفق به شکست دادن ژاپن نشده است و حتی گلی هم وارد دروازه پرافتخارترین تیم ادوار آسیا در جام ملت‌ها نکرده است، تا بدین شکل، سنگینی این طلسم نیز روی دوش قلعه‌نویی و شاگردانش باشد. ایران و ژاپن تاکنون در جام ملت‌های آسیا چهار بار با هم رودررو شده‌اند که دو بار در مرحله گروهی به تساوی بدون گل رسیدند و دو بار هم ژاپن در مراحل حذفی برنده شده است.

انتظار می‌رود که ژاپن برای این مسابقه با همان ترکیب بازی برابر بحرین به میدان برود و تنها رئو هاتاته که به‌دلیل مصدومیت این مسابقات را از دست داده است، از جمع نفرات اصلی خارج شود و هیده ماسا موریتا که در بازی با بحرین به‌عنوان بازیکن تعویضی به میدان رفت، جایگزین او شود.

مدافعان ایران در این مسابقه مقابل تاکفوسا کوبو، هافبک تهاجمی رئال سوسیداد، ریتسو دوان، وینگر فرایبورگ، کیتو ناکامورا، وینگر رنس فرانسه و آیاسه یوئدا، مهاجم سرعتی فاینورد، کار بسیار دشواری خواهند داشت.

اما در ایران نیز انتظار می‌رود با توجه به محرومیت مهدی طارمی، مصدومیت مجید حسینی و عملکرد ضعیف روزبه چشمی در بازی قبل، امیر قلعه‌نویی از ترکیب علیرضا بیرانوند، محمدحسین کنعانی‌زادگان، شجاع خلیل‌زاده، رامین رضاییان، احسان حاج‌صفی، امید ابراهیمی، سعید عزت‌اللهی، سامان قدوس، علیرضا جهانبخش، مهدی قایدی و سردار آزمون استفاده کند.

هردو تیم ایران و ژاپن در صورت برد در این دیدار، کار چندان سختی برای صعود به فینال مسابقات نخواهند داشت، زیرا در مرحله نیمه‌نهایی با برنده دیدار تیم‌های نه‌چندان قدرتمند قطر و ازبکستان روبرو خواهند شد.

شاگردان قلعه‌نویی در دیدار قبلی در مرحله یک‌هشتم نهایی جام ملت‌ها مقابل سوریه، نمایشی متزلزل و دور از انتظار ارائه دادند تا اکنون در فاصله چندساعت تا شروع دیدار ایران و ژاپن، هواداران فوتبال در بسیاری از وب‌سایت‌های پیش‌بینی و شرط‌بندی، شانسی بیش از ۷۰ درصد را برای برد ژاپنی‌ها قائل باشند.