هیئتی که سازمان ملل متحد برای کمک به عراق در تحقیق درباره نسل‌کشی و جنایات جنگی داعش تشکیل داده بود، به دلیل تیرگی روابط با دولت عراق، مجبور شد پیش از پایان تحقیقات و زودهنگام تعطیل شود.
به گزارش رویترز، ماموریت سازمان ملل متحد به نام «یونیتاد» (UNITAD) که سال ۲۰۱۷ آغاز شد، تقریبا یک دهه پس از حمله این گروه افراطی به سراسر سوریه و عراق و در زمانی متوقف می‌شود که بسیاری از قربانیان داعش هنوز در اردوگاه‌ها آواره و در آرزوی عدالت‌اند.
یونیتاد فعالیت‌های میدانی‌اش را از پنج سال پیش آغاز کرد و تلاش داشت داعشی‌های جهادی را به دست عدالت بسپارد. این گروه در ماه ژوئن (خرداد) اعلام کرد برای نگهداری میلیون‌ها سند دیجیتال حاوی جنایت‌های داعش در عراق یک آرشیو مرکزی راه‌اندازی خواهد کرد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
کریستین ریچر، رئیس گروه تحقیقاتی سازمان ملل برای تحقیق در مورد جنایات داعش، درباره اینکه آیا ماموریت آن‌ها به نتیجه رسیده است یا خیر، گفت: «واضح است که این‌طور نیست. ما به زمان بیشتری نیاز داریم. تعطیلی ماموریت ما باعث می‌شود که تحقیقات کامل نشود و نتوانیم پروژه‌های دیگری مانند ایجاد آرشیو مرکزی برای میلیون‌ها مدرک را اجرا کنیم.»
بنا بر تصمیم شورای امنیت سازمان ملل و به درخواست دولت عراق، ماموریت یونیتاد سپتامبر ۲۰۲۴ پایان خواهد یافت؛ در حالی که اهداکنندگان کمک و حامیان بین‌المللی یونیتاد انتظار داشتند فعالیت این گروه تا چندین سال دیگر ادامه یابد.
منتقدان تصمیم عراق برای پایان دادن به این ماموریت می‌گویند چنین اتفاقی تلاش‌ها برای پاسخگو کردن بیشتر اعضای داعش را مختل می‌کند و در خصوص تعهد عراق به پاسخگو کردن اعضای داعش بابت جنایاتشان در این کشور شبهه ایجاد می‌کند. آن‌ها تاکید می‌کنند که در حال حاضر بیشتر اعضای داعش در عراق تنها به اتهام عضویت در یک سازمان تروریستی محکوم می‌شوند و به جرائم خاص آنان مانند سوءاستفاده جنسی یا برده‌داری رسیدگی نمی‌شود.
با این حال فرهاد علاءالدین، مشاور امور خارجه نخست‌وزیر عراق، به رویترز گفت که از دید این کشور، دیگر به یونیتاد نیاز نیست و همکاری آن‌ها با مقام‌های عراقی موفقیت‌آمیز نبود.
این اظهارات در حالی بیان می‌شوند که رئیس گروه یونیتاد می‌گوید آن‌ها به عراق در پاسخگو کردن اعضای داعش در قبال جنایات بین‌المللی از جمله نسل‌کشی، جنایات جنگی و جنایات علیه بشریت کمک کرده‌اند، اما عراق قانونی را که لازم است تا این موارد به نتیجه برسد، تصویب نکرده و ماموران سازمان ملل را «در موقعیت انتظار» قرار داده است.
افزون بر این، به گفته شش نفر که با فعالیت‌های یونیتاد آشنایی دارند، این سازمان به دلیل استفاده عراق از مجازات اعدام که با خط‌‌مشی سازمان ملل مغایر است، برای به اشتراک گذاشتن شواهد جمع‌آوری‌شده با مقام‌های عراقی تمایلی نداشته‌اند.
ریچر گفت که در مورد مجازات اعدام می‌شد تدابیری اتخاذ کرد و تضمین‌هایی گرفت، اما این موضوع هنوز با مقام‌های عراقی به بحث گذاشته نشده است زیرا بحث اولیه درباره نیاز به قانون‌گذاری برای مجازات جنایات بین‌المللی بود.
ماموریت یونیتاد در شرایطی به پایان خواهد رسید که برای بسیاری از قربانیان داعش که به دولت عراق بی‌اعتمادند و حضور سازمان ملل را نشانه‌ای اطمینان‌بخش از حمایت جامعه بین‌المللی می‌دانستند، یک ضربه است. از جمله این افراد ایزدی‌های عراق‌اند که یک اقلیت مذهبی محسوب می‌شوند که در حمله داعش در معرض کشتار گروهی، خشونت جنسی و بردگی قرار گرفتند.
پس از ظهور یکباره داعش در عراق در سال ۲۰۱۴ ، جهادی‌های وابسته به این گروه توانستند در مدت کوتاهی یک‌سوم خاک عراق تصرف کنند. عراق در دسامبر ۲۰۱۷، مدعی پیروزی بر داعش شد، اما این گروه افراطی جهادی در واقع مارس ۲۰۱۹ سقوط کرد و آخرین پایگاهش را در سوریه، کشور همسایه عراق، از دست داد.
با اعلام پایان ماموریت یونیتاد تا اواسط سپتامبر، آنچه بین عراق و سازمان جهانی درباره آن مذاکره می‌شود این است که سرنوشت انبوه شواهد جمع‌آوری‌شده از جنایت‌های داعش چه می‌شود. برخی دیپلمات‌ها، فعالان حقوق بشر و قربانیان از یک سو نگران‌اند که عراق از این مدارک سوءاستفاده کند و سوی دیگر، احتمالا بسیاری از این مدارک برای پاسخگو کردن اعضای داعش در قبال جنایات بین‌المللی آن‌ها حیاتی‌اند.
