اضطراب مسعود پزشکیان، اشتباهات مکرر در سخنرانی، تشکر چندباره از رهبر جمهوری اسلامی و تاکید بر حرکت در چارچوب رهنمودهای او در مراسم تنفیذ رئیس دولت چهاردهم بسیار به چشم آمدند.
مراسم تنفیذ پزشکیان با حضور مقام‌های رسمی جمهوری اسلامی برگزار شد و مطابق قانون اساسی، دوره چهارساله ریاست‌جمهوری او از روز هشتم مرداد ۱۴۰۳ آغاز می‌شود.
در شرایطی که از روز شنبه شایعاتی مبنی بر حضور بعضی افراد در مراسم تنفیذ منتشر شد و برخی این اتفاق را نشانه تغییر رویکرد علی خامنهای در شرایط سیاسی فعلی تعبیر کردند، با شروع مراسم آشکار شد نگاه کلی رهبر جمهوری اسلامی ایران به مسائل و شخصیت‌های سیاسی تغییری نکرده است. چنانچه بر اساس تصاویر تلویزیونی، علاوه بر محمد خاتمی، محمود احمدی‌نژاد نیز غایب مطرح مراسم تنفیذ و با در نظر گرفتن قرار داشتن علی خامنهای در مسند رهبری و مرگ ابراهیم رئیسی و تعدادی دیگر، از میان روسای‌جمهور پیشین زنده جمهوری اسلامی تنها حسن روحانی در این مراسم حاضر بوده است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
موحدی کرمانی، رئیس مجلس خبرگان، احمد جنتی، دبیر شورای نگهبان، صادق آملی لاریجانی، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، و محمد مخبر، سرپرست نهاد ریاست‌جمهوری، همراه با مسعود پزشکیان، محمدباقر قالیباف و غلامحسین محسنی اژه‌ای، به‌عنوان روسای سه قوه، چهره‌هایی بودند که کنار علی خامنهای در این مراسم قرار داشتند.
مراسم تنفیذ پزشکیان با گزارش احمد وحیدی، وزیر کشور دولت سیزدهم، از روند برگزاری چهاردهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری آغاز شد. پس از وحیدی، محمد محمدی گلپایگانی، ریاست دفتر رهبر جمهوری اسلامی، متن حکم تنفیذ را برای حاضران قرائت کرد.
در این حکم انتخابات ریاست‌جمهوری «آزمونی سرنوشت‌ساز» عنوان شده و به نقل از رهبر جمهوری اسلامی ایران آمده است: «اینجانب با تشکر از همه کسانی که در خلق این افتخار نقش آفریدند، به پیروی از ملت بزرگ، رای آنان به شخصیت فرزانه، صادق، مردمی و دانشمند، جناب آقای دکتر مسعود پزشکیان، را تنفیذ و ایشان را به ریاست‌جمهوری اسلامی ایران منصوب می‌کنم.»
استفاده از القابی مانند «دانشمند» و «فرزانه» برای مسعود پزشکیان نشان می‌دهد که علی خامنهای مطابق نظر تحلیلگران سیاسی، ظاهرا تلاش دارد خود را حامی او معرفی کند.
در غیاب ابراهیم رئیسی، حکم تنفیذ را محمد مخبر به علی خامنهای تحویل داد و به این ترتیب مسعود پزشکیان تنفیذ شد.
مسعود پزشکیان در سخنرانی‌اش، تشکر ویژه از علی خامنهای را در اولویت قرار داد و رایش را حاصل «لطف و حمایت» رهبر جمهوری اسلامی دانست و مدعی شد که رای‌دهندگان خواستار تحول شده‌اند.
پزشکیان وظیفه دولتش را حرکت در مسیر توسعه مطابق برنامه، سیاست‌گذاری و چارچوب علی خامنهای دانست و مجددا یادآور شد که بنا است مجری اوامر رهبر جمهوری اسلامی باشد.
مهم‌ترین حاشیه سخنرانی مسعود پزشکیان مشهود بودن اضطراب او بود که بارها موجب شد حتی از روی متن هم نتواند جملات را درست بخواند. این لرزش صدا در بخش‌هایی از سخنرانی احتمالا نشان می‌دهد که خود او هم هنوز باور ندارد که با رای مردم ایران به جایگاه ریاست‌جمهوری رسیده است.
پزشکیان در سخنرانی‌اش همه را به همگرایی و وفاق دعوت و درخواست کرد همه در مسیر اجرای برنامه‌های رهبر جمهوری اسلامی وحدت داشته باشند.
نکته مهم این سخنرانی که حامیان پزشکیان بر آن تاکید کرده‌اند، اشاره به جمله‌ای منسوب به امام اول شیعیان بود که می‌گوید حاکمیت نباید برابر مردم بایستد؛ هرچند پزشکیان زمانی که خواست این تعهد را بیان کند، هم اعلام کرد که «به مقام معظم رهبری قول می‌دهیم به مردم خدمت کنیم».
پزشکیان در بخشی از سخنانش، بار دیگر به طور تلویحی نقش رهبر جمهوری اسلامی را در نتیجه انتخابات تایید کرد و گفت: «موفقیت دولت پاسخ مناسب به انتظارات مردم و ضرورت تحول و توفیق کشور نشانه دوراندیشی رهبر معظم انقلاب است.»
رئیس دولت چهاردهم در پایان سخنانش از علی خامنهای خواست حمایتش را از دولت ادامه دهد؛ این میزان اعلام تبعیت و سرسپردگی به رهبر جمهوری اسلامی باعث شد لبخند رضایت بر چهره علی خامنهای نقش ببندد.
بخش پایانی مراسم هم به سخنرانی علی خامنهای اختصاص داشت. رهبر جمهوری اسلامی در شروع، روز مراسم تنفیذ را «آخرین برگ از کتاب انتخابات» دانست. این تعبیر از آن جهت قابل‌توجه است که طبق قانون اساسی، مراسم تحلیف رئیس‌جمهوری در مجلس که او سوگند می‌خورد به قانون اساسی پایبند باشد، نقطه اصلی و پایانی روند انتخابات محسوب می‌شود.
خامنهای در سخنانش انتخابات را آزمونی برای ملت دانست که «با موفقیت انجام شد». او از محمد مخبر هم تشکر ویژه کرد و گفت که در دو ماه اخیر «کشور به‌خوبی اداره شد».
بخش دیگری از سخنرانی خامنهای به نقد دوران پهلوی و به‌ویژه حمله به رضاشاه و محمدرضا شاه پهلوی اختصاص یافت و کینه نظام از خاندان پهلوی را بار دیگر روشن کرد.
خامنهای سپس با تحسین مجدد از پزشکیان، او را معتقد به مبانی مردم‌سالاری دینی نامید و چند توصیه به دولت کرد. او «کار جهادی» و «خستگی‌ناپذیر بودن» را ملاک موفقیت دانست و رئیسی را نمونه موفق این الگو نامید که دنبال گرفتن تحسین نبود.
رهبر جمهوری اسلامی از مجلس خواست به دولت کمک کند و از دولت نیز خواست حساسیت‌های مجلس را در نظر داشته باشد.
توصیه به جدی گرفتن جلسات روسای سه قوه بخش دیگر سخنان خامنهای بود.
او سپس با اشاره به فضای انتخابات، ادامه پیدا کردن احساسات ایام انتخابات را مضر دانست و خواستار پرهیز از تداوم دوقطبی‌سازی انتخاباتی شد و هشدار داد: «این اختلاف‌ها نباید موجب شکاف و دلخوری شود.»
تکیه به توان داخلی و قدر دانستن این ظرفیت توصیه دیگر رهبر جمهوری اسلامی بود و او تاکید کرد: «ما می‌توانیم شعاری همیشگی است.» و تصریح کرد: «هیچ عاقلی نمی‌گوید از توان خارجی بهره نبرد؛ ولی از توان داخلی غفلت نشود.»
علی خامنهای در بحث سیاست خارجی، از دولت خواست در مباحث و تحولات منطقه‌ای موضعی فعال و روشن داشته باشد.
تکیه بر روابط با همسایگان و توجه به کشورهای آفریقایی که توان گسترش میدان دیپلماسی را دارند، در کنار توجه به کشورهایی که به‌زعم علی خامنهای در عرصه بین‌المللی حامیان حاکمیت در روزهای سخت بوده‌اند، دیگر توصیه او بود که می‌تواند به معنای تداوم نگاه به شرق باشد.
خامنهای دلیل قرار ندادن کشورهای اروپایی را در میان اولویت‌هایش، عملکرد این کشورها در موضوع‌هایی مانند تحریم‌ها و حقوق بشر دانست و خاطرنشان کرد که «عملکرد برخی از این کشورها را فراموش نمی‌کنیم».
چهاردهمین مراسم تنفیذ ریاست‌جمهوری در تاریخ حکومت اسلامی ایران آغاز فعالیت رسمی مسعود پزشکیان به‌عنوان نهمین رئیس‌جمهوری است، مقامی که به‌دلیل سرنوشت پیشینیان او، از تبعید تا ترور گرفته تا حبس خانگی و طرد شدن در کارنامه روسای‌جمهور و نخست‌وزیرهای سابق، جایگاهی پرخطر به نظر می‌رسد.
با پایان مراسم واکنش‌ها و بازخوردهای رسانه‌ای نشانگر آن است که طیف‌های سیاسی مختلف تلاش دارند از جزئیاتی مانند اعلام مکرر تبعیت مسعود پزشکیان از رهبر جمهوری اسلامی به نشانه‌هایی دست یابند تا بتوانند آینده دولت و نحوه تعامل دولت با رهبر نظام را ارزیابی کنند.
تاکید پزشکیان بر موضوع تعامل با جهان در حضور علی خامنهای اگر در نگاه تحلیلگران نشانه‌ای از تصمیم حاکمیت برای مذاکره با غرب باشد، باید در نظر داشت علی خامنهای در همین مراسم به‌صراحت اعلام کرد ارتباط با کشورهای اروپایی و غربی نباید در اولویت دولت قرار بگیرد. همچنین اگر از سخنان خامنهای این تصور مطرح شود که از مجلس خواستار همکاری با دولت شده است، باید اشاره کرد که تذکر به رعایت حساسیت‌های مجلس هم می‌تواند توصیه‌ای در راستای معرفی کابینه‌ای بدون حاشیه قلمداد شود.
برخی تحلیلگران یادآور شده‌اند با پایان مراسم تنفیذ و در فاصله دو روز تا مراسم تحلیف این احتمال مطرح است که پزشکیان با معرفی معاون اولش تا حد زیادی رویکرد خود در انتخاب وزرا را ارائه دهد. هرچند این فرضیه نیز مطرح شده که معرفی معاون اول دولت به زمان معرفی کابینه به مجلس موکول شود که مهلت قانونی آن از زمان مراسم تحلیف تا مدتی دوهفته‌ای خواهد بود.
معرفی کابینه دولت چهاردهم روشنگر خواهد بود، آیا اعلام تبعیت مکرر پزشکیان از علی خامنهای و حمایت کلامی رهبر جمهوری اسلامی از او در واقع مقدمه تشکیل دولت رهبری حکومت ایران، با نخست‌وزیری پزشکیان است یا موضوع به شکل دیگری رقم خواهد خورد.
