حامیان مسعود پزشکیان تاکید دارند او با ادعای تشکیل دولتی که به مردم دروغ نخواهد گفت، اکثریت آرا را در انتخابات ریاست‌جمهوری چهاردهم به دست آورد.

با این حال به استناد سخنان ایام تبلیغات انتخابات، پزشکیان برخلاف ادعای حامیانش، مجموعه‌ای از وعده‌ها در حوزه‌های اجتماعی، اقتصاد و سیاسی را طرح کرده که به باور منتقدان، بخشی از آن‌ها خارج از توان و‌ اختیارات رئیس‌جمهوری است و بخشی هم با واقعیت‌های سیاسی حاکم بر ساختار حکومت هم‌خوانی ندارد. در این‌ بین، مهم‌ترین وعده پزشکیان به مردم ایران «دروغ‌ نگفتن و صادق‌ بودن» است.

مسعود پزشکیان در سومین مستند تلویزیونی خود که آخرین روز تبلیغات پخش شد، به‌صراحت اعلام کرد اگر توان‌ انجام‌دادن آنچه را که «بهبود وضعیت زندگی مردم و تحقق مطالبات جامعه» نامید، نداشت برای همیشه از فعالیت سیاسی کناره‌گیری می‌کند و مردم حق دارند رایشان را از او پس بگیرند. هرچند مشخص نیست این وعده‌ کناره‌گیری از قدرت در صورت محقق‌ نشدن مطالبات مردم چگونه انجام‌شدنی است.

در حوزه سیاست داخلی، قابل‌توجه‌ترین وعده‌ مسعود پزشکیان ادعای تشکیل دولتی تخصص‌گرا و فراگیر است که به‌ دور از تمایلات جناحی، از همه ظرفیت‌های متخصصان و کارشناسان بهره خواهد برد. رئیس جدید دولت ادعا کرده که «توهم دانایی» ندارد و در تصمیم‌گیری، تابع نظر متخصصان و کارشناسان است.

به نظر کارشناسان سیاسی، سنگ محک ابتدایی پزشکیان در عمل به وعده‌ها زمان معرفی کابینه پیشنهادی رقم خواهد خورد، ترکیبی که نشان‌دهنده مسیر آینده تصمیم‌سازی‌ها در دولت است.

وعده دیگر پزشکیان حرکت به سمت «کاستن از تنش‌های جناحی درون حاکمیتی» است، که با در نظر گرفتن گستردگی اختلاف‌ها در ساختار حاکمیت بعید است محقق شود. پزشکیان در پاسخ به سوالات مختلف درخصوص راهکارهایش برای حل مشکلات اقتصادی و سیاسی، هر بار تاکید کرد که شرط اول حل اختلاف‌های داخلی و‌ همبستگی نیروهای سیاسی درون حاکمیت است.

از منظر مردم، وعده‌های کلیدی نهمین رئیس‌جمهوری حکومت اسلامی در حوزه‌ اجتماعی، حذف سرکوب علیه زنان در خیابان‌ها و احترام به حق انتخاب پوشش آن‌ها است.

اگرچه پزشکیان در پاسخ به سوال برخی کارشناسان در میزگرد فرهنگی گفت که باید «مطابق قانون» عمل شود، تاکید بر آزادی پوشش عرفی این سوال را مطرح می‌کند که تناقض تبعیت از قوانین مرتبط با حجاب اجباری با حق انتخاب پوشش اختیاری در دولت او چگونه قرار است هم‌خوانی پیدا کند و راهکار او برای توقف طرح‌هایی مانند گشت نور، حضور آمران به معروف آتش‌به‌اختیار در خیابان و لایحه جنجالی و درشرف‌تصویب عفاف و حجاب چیست.

در حوزه فضای مجازی، نیز پزشکیان به‌صراحت اعلام کرد که «بساط فیلترینگ» را جمع می‌کند و به بازار «فیلترشکن فروشی» پایان خواهد داد.

این وعده نیز با سوالی اساسی مواجه است و آن اینکه با در نظر گرفتن «طرح‌ توسعه اینترنت ملی» که بخشی از لایحه هفتم توسعه است، دولت چگونه قادر خواهد بود با محدود شدن فضای مجازی، فیلترینگ گسترده و فیلترشکن‌فروشی مقابله کند.

برای شرح تناقض وعده‌های پزشکیان باید به این موضوع اشاره کرد که او هم‌زمان با وعده رفع فیلترینگ، حق قطع سراسری اینترنت در مواقع ضروری یا بستن دسترسی به برخی سایت‌ها را برای حکومت محفوظ می‌داند.

با توجه‌ به حضور آذری جهرمی، وزیر ارتباطات دولت روحانی که طراح ایده فیلترینگ طبقه‌بندی‌شده بود، در ستاد پزشکیان، این وعده به‌تنهایی می‌تواند صداقت پزشکیان را به چالش بکشد، چرا که او به‌صراحت گفته که آزادی دسترسی به شبکه جهانی اینترنت وعده دولت او است.

رفع تبعیض در واگذاری فرصت‌ها، مسئولیت‌ها و حتی مدیریت دستگاه‌های دولتی از وعده‌های دیگر پزشکیان است. او در این ایام به منظور کسب رای اقوام و‌ مذاهب، بارها تاکید کرد: «چرا کرد، لر، بلوچ و سنی‌مذهب نباید بتواند به مسئولیت‌های رده‌بالای دولت دست یابد؟»

این وعده نیز می‌تواند در زمان معرفی کابینه به مجلس به سنجش گذاشته شود. رئیس‌جمهوری که با همین وعده توانست بخش مهمی از آرای اقوام و به‌ویژه اهل‌ سنت را به‌ دست‌ آورد، حداقل تحقق وعده‌اش می‌تواند معرفی یک وزیر سنی باشد.

بازگرداندن استادان و دانشجویان معترض تعلیق یا اخراج‌شده از دانشگاه وعده دیگر پزشکیان است که به‌سرعت قابل راستی‌آزمایی خواهد بود؛ هچنین وعده پذیرش و آزادی حق اعتراض برای صنوف و دانشجویان که او با اشاره به اصل ۲۷ قانون اساسی، آن را «حق اختصاص‌یافته به جامعه» اعلام کرد.

در عرصه‌های هنری، نیز پزشکیان «کاستن از دخالت دولت در حوزه فرهنگ، مخالفت با سانسور سلیقه‌ای و مخالفت با ممنوع‌شدن فعالیت هنرمندان» را از برنامه‌هایش اعلام کرد و آن را راهکاری برای افزایش امکان فعالیت هنرمندان در داخل و کم‌ شدن مهاجرت هنرمندان دانست.

در حوزه سیاست خارجی، اصلی‌ترین وعده پزشکیان که محور برنامه‌هایش در حوزه اقتصاد قرار گرفت، آغاز فوری مذاکرات با کشورهای غربی و دستیابی به نتایجی از قبیل رفع تحریم‌ها و افزایش سطح تعاملات بین‌المللی است.

این وعده برای تحقق نیازمند دو تغییر اساسی داخلی در سیاست‌های کلان حکومت است. ابتدا تغییر نظر رهبر جمهوری اسلامی که به‌صراحت نگاه به غرب را ممنوع کرده و دوم قانون اقدام راهبردی مجلس در خصوص توقف برجام که حتی در صورت دستیابی احتمالی به توافق، مانعی بزرگ بر سر اجرای آن خواهد بود.

در حوزه اقتصادی، آنچه را منتقدان پزشکیان دلیل بی‌برنامه بودنش می‌دانند، حامیانش پشت ادعای وعده‌‌ندادن او پنهان کرده‌اند. این در شرایطی است که با مرور سخنان پزشکیان در ایام تبلیغات، مشخص می‌شود هرچند او بارها خود را مسئول اجرای برنامه هفتم توسعه اعلام کرده، مجموعه‌ای از وعده‌ها در حوزه اقتصاد را به حامیانش ارائه کرده است.

آزادسازی نرخ ارز برای مقابله با رانت و‌ فساد ناشی از تخصیص ارز ترجیحی، بیرون‌ کشیدن پای دولت و‌ سیاست‌های دستوری از بازار و تکیه بر الگوی بازار آزاد در حوزه اقتصاد منهای دو بخش بهداشت و آموزش، بخش دیگری از وعده‌های پزشکیان است.

در حوزه بورس نیز پزشکیان مدعی است دولت‌های پیشین کسری بودجه خود را از نوسان‌های بورس جبران کردند و وعده داده است که با کاستن از نقش دستوری بورس، ثبات را به این بازار برمی‌گرداند.

آزادسازی واردات خودرو دیگر وعده پزشکیان است که در پاسخ به سوال کارشناسان مبنی بر چگونگی تامین ارز آن، گفت هرکس که ارز دارد، اقدام به واردات کند.

در حوزه مسکن نیز پزشکیان اگرچه پذیرفت تعهدات دولت سیزدهم را در طرح مسکن ملی اجرایی کند، یادآور شد که دولت توان اجرای وعده ساخت یک میلیون مسکن در سال را که در برنامه هفتم توسعه قید شده است، ندارد.

دستیابی به تورم تک‌نرخی و رشد اقتصادی هشت درصدی از دید پزشکیان جز با گشایش‌ها در حوزه رفع تحریم‌ها و حل مسئله تصویب اف‌ای‌تی‌اف ممکن نیست. از این‌ رو اصرار پزشکیان بر توانایی رفع مشکل تحریم‌های بانکی در شرایطی عنوان شده که این اقدام از حوزه اختیارات دولت به مجمع تشخیص مصلحت واگذار شده است.

در بخش ناترازی مصرف سوخت و‌ یارانه‌های نقدی نیز وعده پزشکیان «اصلاح ساختار مصرف از طریق تغییر رویه پرداخت یارانه‌ها» است.

پزشکیان که در گذشته از آزادسازی قیمت بنزین تا ۲۵هزار تومان دفاع کرده بود، در ایام انتخابات وعده داد تا زمانی که شرایط تورمی به شکل فعلی باشد، جز با اطلاع و هماهنگی و موافقت جامعه، برای گران‌‌کردن بنزین هیچ اقدامی انجام نخواهد داد.

حذف یارانه دهک‌های پرمصرف و افزایش پرداخت یارانه به دهک‌های ضعیف وعده پزشکیان در این حوزه است. افزایش معافیت مالیاتی کارمندان، کارگران و اصناف هم دیگر وعده‌ای است که در روزهای  پایانی تبلیغات او اعلام شد.

اجرای قانون همسان‌سازی حقوق کارگران، کارمندان و بازنشستگان تا سطح تورم سالانه، وعده دیگر پزشکیان است که مشخص نیست با توجه‌ به کسری بزرگ بودجه دولت چگونه بنا بر اجرای آن دارد.

در کنار تمامی وعده‌ها، او بارها تصریح کرده است، دولتی شفاف و‌ صادق با مردم خواهد داشت و هرجا در روند اجرای وعده‌هایش ممانعتی مشاهده کند، با مردم در میان می‌گذارد. همین وعده در ظاهر ساده شاید چالشی برای او طی دوران سکانداری دولت باشد. چرا که بعید به نظر می‌رسد او جسارت و توان آن را داشته باشد از کارشکنی‌هایی سخن بگوید که حسن روحانی و جواد ظریف در همین ایام به آن‌ها اشاره‌ای گذرا داشتند و بر این اساس، موفق‌نشدن دولت دوازدهم را نتیجه دخالت‌هایی بیرون از دولت دانستند.

آیا مسعود پزشکیان که بارها گفته «گردنم را در گرو وعده‌هایم می‌گذارم»، همان‌طور که به رقیبش در مناظره گفت «در صورت موفق نشدن رساندن رشد اقتصادی به هشت درصد اعدامتان کنیم»، حاضر است همین تضمین را به حامیان خود هم بدهد؟