ازبکستان و طالبان؛ رویای تجارت میلیارد دلاری و مهار تروریسم

معاون سیاسی نخست‌وزیر طالبان از ازبکستان و جهان خواست که «امارت اسلامی» را حاکمیت مشروع در افغانستان بشناسند

دیدار نخست‌وزیر ازبکستان از نمایشگاهی در کابل با حضور مقام‌های طالبان- ارگ طالبان

عبدالله عارف‌اف، نخست‌‌وزیر ازبکستان، شنبه ۲۷ مرداد (۱۷ اوت) در راس هیئتی به کابل سفر کرد. طالبان در فرودگاه کابل با تشریفات ویژه از این هیئت استقبال کردند و مولوی عبدالسلام حنفی، معاون اداری نخست‌وزیر طالبان، به پیشواز عبدالله عارف‌اف به فرودگاه رفت.  

طالبان ادعا کردند که در مرکز نمایشگاه بین‌المللی افغانستان ۳۵ تفاهم‌نامه به ارزش ۲.۵ میلیارد دلار میان این رژیم و ازبکستان به امضا رسیده است. در اطلاعیه طالبان آمده است که میان مسئولان ازبکستان، «امارت اسلامی» و بخش خصوصی هر دو کشور ۱۲ تفاهم‌نامه به ارزش ۱.۴ میلیارد دلار در بخش سرمایه‌گذاری و ۲۳ تفاهم‌نامه به ارزش ۱.۱ میلیارد دلار در بخش تجاری امضا شده است. 

در اطلاعیه ارگ طالبان آمده است که نخست‌وزیر ازبکستان هنگام دیدار با مولوی عبدالکبیر، معاون سیاسی نخست‌وزیر طالبان، گفته است که ازبکستان پس از فروپاشی حکومت افغانستان نخستین کشوری بود که روابط رسمی را با «امارت اسلامی» آغاز کرد و این روابط براساس «نیت نیک» است.  

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

در این اطلاعیه ذکر شده است: «محترم عبدالله عارف‌اف بر گسترش روابط و تعامل میان افغانستان و ازبکستان تاکید کرده، گفته که کشورش در نشست‌های مهم بین‌المللی از موقف (موضع) افغانستان حمایت می‌کند. نخست‌وزیر ازبکستان گفت که کشورش در بخش‌های اقتصادی و تجارتی بر گسترش همکاری با افغانستان متعهد است و به همکاری‌های خویش با افغانستان در بخش‌های معادن، برق، کشاورزی، بازسازی آثار و اماکن تاریخی ادامه می‌‎دهد.» 

در اطلاعیه ارگ طالبان آمده است که نخست‌‌وزیر ازبکستان اطمینان داده است که به‌زودی نماینده «امارت اسلامی طالبان» رسما در تاشکند پذیرفته خواهد شد و مولوی عبدالکبیر نیز برای سفر رسمی به تاشکند دعوت شده است. 

معاون سیاسی نخست‌وزیر طالبان از ازبکستان و جهان خواسته است که «امارت اسلامی» را حاکمیت مشروع در افغانستان بدانند و تنها نماینده افغانستان و شهروندان این کشور در نشست‌های بین‌المللی نیز «امارت اسلامی» است. 

در حالی نخست وزیر ازبکستان در راس هیئت بلندپایه به کابل سفر کرده است که چند روز پیش رژیم طالبان سه سالگی سقوط نظام جمهوری اسلامی و پایان ماموریت نظامی آمریکا و ناتو در پایگاه بگرام (بزرگ‌ترین پایگاه پیشین آمریکایی‌ها در افغانستان) را جشن گرفتند. طالبان در آن مراسم تسلیحات ساخت آمریکا و روسیه را به نمایش گذاشتند و افزون بر آن از بمب‌های بشکه‌ای زردرنگشان نیز با کاروان موتورسیکلت‌سواران ستایش کردند. 

سفر نخست‌وزیر ازبکستان به کابل نشان‌دهنده تلاش تاشکند برای گسترش روابط اقتصادی، سیاسی و امنیتی با طالبان است. ازبکستان بیش از هر کشوری در آسیای میانه با طالبان تعامل دارد و با گذشت هر روز، روابط تاشکند با «امارت اسلامی» گسترده‌تر می‌شود و هیئت‌های بلندپایه ازبکستان در سطح وزیر و مقام‌های ارشد اطلاعاتی به افغانستان سفر می‌کنند.  

روابط طالبان و ازبکستان به پیش از فروپاشی نظام جمهوری برمی‌گردد. با افزایش حمله‌‎های طالبان، تاشکند درصدد برقراری روابط با طالبان برآمد. ازبکستان در سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ نیز میزبان هیئت‌های طالبان بود و از آنان پذپرایی رسمی کرده بود.  

افغانستان ازطریق استان بلخ در شمال با ازبکستان مرز مشترک دارد و گروه‌های تروریستی ازجمله شاخه خراسان دولت اسلامی (داعش) در این استان‌ها حضور دارند. در سال ۲۰۲۲ داعش دو بار از افغانستان خاک ازبکستان را با آر‌پی‌جی هدف قرار داد، اما پس از آن طالبان بر تامین امنیت استان‌های مرزی با ازبکستان تاکید کردند. افزون بر داعش، گروه «تحریک اسلامی ازبکستان» نیز در افغانستان حضور دارد. درپی به قدرت رسیدن طالبان و برقراری روابط نزدیک آن‌ها با دولت ازبکستان، اعضای تحریک اسلامی ازبکستان از ترس طالبان پراکنده شدند و نگرانی‌هایی از احتمال پیوستن آنان به گروه داعش مطرح است. 

افزون بر تهدید داعش و تحریک اسلامی ازبکستان، رشد افراط‌گرایی اسلامی نیز تهدید جدی برای حکومت ازبکستان است. کشورهای منطقه ازجمله ازبکستان برای دفع حمله‌های تروریستی روی طالبان حساب ویژه باز کرده‌اند و طالبان هم به‌دلیل فقدان مشروعیت بین‌المللی از روی ناگزیزی چهره خوش به این کشورها نشان می‌دهند (از آن‌ها استقبال می‌کنند). به باور بسیاری‌، افغانستان تحت حاکمیت طالبان تهدید جدی نخست برای کشورهای منطقه و متعاقبا برای غرب است. طالبان هم در طول سه سال حاکمیتشان در افغانستان، تنها با شاخه خراسان دولت اسلامی (داعش) مبارزه کرده‌اند و علیه هیچ گروه تروریستی دیگر اقدامی نکرده‌اند. 

بیشتر از جهان