سرویس جهانی بی‌بی‌سی در گزارشی نحوه عملکرد داروهای کاهش وزن «اوزمپیک»، «ویگووی» و «مانجارو» و عوارض جانبی آن را توضیح می‌دهد و به پرسش‌هایی درباره بازگشت وزن پس از قطع دارو پاسخ می‌دهد.

 ویگووی و مانجارو چطور وزن را کاهش مس‌دهند.

دو داروی «سما‌گلوتاید» با نام تجاری «ویگووی» و «تیرزپاتید» با نام تجاری «مانجارو» در بازار عرضه می‌شوند، همچنین داروی «سماگلوتاید» با نام تجاری «اوزمپیک» در درمان دیابت استفاده می‌شود.     

هر دو داروی ویگووی و مانجارو هر هفته به پوست بالای بازو، ران یا معده تزریق می‌شوند. این داروها با الگوبرداری از هورمون «پپتید شبه گلوکان -۱» یا «جی‌ال‌پی-۱»، که سرکوب‌کننده اشتها است، عمل می‌کنند. این هورمون پس از خوردن غذا در معده ترشح می‌شود و احساس سیری ایجاد می‌کند. 

داروی مانجارو همچنین بر هورمون دیگری به نام «پلی‌پپتید انسولین‌تروپیک» (insulinotropic polypeptide) وابسته به گلوکز (GIP) تاثیر می‌گذارد که متابولیسم و تنظیم تعادل انرژی را سبب می‌شود. وزن افرادی که این داروها را تزریق می‌‌کنند معمولا در عرض چند هفته کاهش می‌یابد. طبق نتایج کارآزمایی‌های بالینی، مصرف‌کنندگان ویگووی پس از یک سال مصرف این دارو به همراه تغییرات رژیم غذایی و ورزش می‌توانند شاهد کاهش ۱۰ درصد از وزن کلی بدنشان باشند. 

عوارض جانبی داروهای کاهش وزن 

شایع‌ترین عوارض جانبی این داروها احساس بیماری، استفراغ، نفخ، یبوست و اسهال است و برخی از افراد هم ریزش مو را گزارش کرده‌اند. این عوارض جانبی برای بسیاری از افراد قابل کنترل و کوتاه‌مدت است اما برخی به‌دلیل همین عوارض مصرف داروها را متوقف کرده‌اند. در موارد نادر مشکلات کیسه صفرا، کلیه و افسردگی هم گزارش شده‌اند. اگر داروها تحت نظر پزشک و متخصص تجویز نشوند این عوارض ممکن است خطرناک باشند. 

اگر مصرف دارو را قطع کنیم چه اتفاقی می‌افتد؟

این خطر که فرد دوباره با افزایش وزن مواجه شود همیشه وجود دارد، زیرا توقف دارو به معنای بازگشت هوس‌های غذایی است. برهمین اساس کارشناسان توصیه می‌کنند که افراد هم‌زمان با مصرف دارو سبک زندگی سالم، یعنی تغییرات در رژیم غذایی و تمرینات بدنی را آغاز کنند تا عادت‌های سالم ماندگار را وارد زندگی‌شان کنند. وس‌ استریتینگ، وزیر بهداشت بریتانیا، درمورد وابستگی به این داروها هشدار می‌دهد. تحقیقات نشان داده است عمده وزن کاهش یافته افراد حدود یک سال پس از قطع دارو، بازمی‌گردد.

شاخص توده بدنی سالم و چاقی 

اصطلاح چاق برای افرادی به کار می‌رود که در بدنشان چربی اضافی دارند و با اندازه‌گیری شاخص توده بدنی (بی‌ام‌آی)، یعنی تقسیم وزن بزرگسال بر مجذور قد، مشخص می‌شود. این شاخص توده بدنی عبارت است از: 

شاخص توده بدنی زیر ۱۸.۵ محدوده کم‌وزن را نشان می‌دهد.  

شاخص توده بدنی ۱۸.۵ تا ۲۴.۹ محدوده وزن سالم را نشان می‌دهد.

شاخص توده بدنی ۲۵ تا ۲۹.۹ محدوده اضافه وزن را نشان می‌دهد.

شاخص توده بدنی ۳۰ تا ۳۹.۹ محدوده چاق را نشان می‌‌دهد. 

و شاخص توده بدنی ۴۰ و بالاتر محدوده چاقی شدید را نشان می‌دهد.

افرادی که پیشینه آسیایی، چینی، خاور‌میانه، آفریقایی یا آفریقایی-کارائیبی‌ دارند باید از شاخص توده بدنی کمتر برای ارزیابی چاقی استفاده کنند و شاخص ۲۳ تا ۲۷.۴ جزو اضافه وزن و ۲۷.۵ و بالاتر، در محدوده چاق قرار می‌گیرند. البته این اندازه‌گیری محدودیت‌هایی دارد. برای مثال، افرادی با عضلات قوی ممکن است شاخص توده بدنی بالایی داشته باشند در حالی که چاق نیستند، اما روی‌هم رفته این روش برای ارزیابی چاقی در اکثر افراد مفید است.