پس از پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری ایالات متحده، برخی از کاربران شبکه‌های اجتماعی این پرسش را مطرح کرده‌اند که آیا رئیس‌جمهوری که دو دوره نامتوالی در این رقابت پیروز شده بار دیگر می‌تواند در سال ۲۰۲۸ نامزد انتخابات آمریکا شود یا نه؟
اسکای نیوز در گزارشی در این زمینه نوشت که ترامپ خودش اشاره کرده خواهان سه دوره ریاست‌جمهوری است، اما موانعی در این راه وجود دارد.
براساس این گزارش، دونالد ترامپ، پس از گروور کلیولند در دهه ۱۸۰۰، یکی از دو رئیس‌جمهوری خواهد بود که در دو دوره نامتوالی به کاخ سفید راه یافته‌اند. این در حال حاضر یک پیروزی تاریخی برای ترامپ به شمار می‌رود اما او در گذشته درمورد سومین دوره ریاست‌جمهوری اظهاراتی کرده و خواهان رکوردشکنی دیگری نیز بوده است.
قانون اساسی آمریکا چه می‌گوید؟
براساس قانون اساسی ایالات متحده، هر شهروند این کشور برای نامزدی در انتخابات ریاست‌جمهوری تنها دو دوره می‌تواند اقدام کند.
پیش از این، فرانکلین روزولت از سال ۱۹۳۳ تا ۱۹۴۵ چهار بار در مقام رئیس‌جمهوری ایالات متحده خدمت کرد، زیرا در آن زمان قانون اساسی ایالات متحده تعداد دوره‌های ریاست جمهوری را محدود نکرده بود.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
پس از آنکه اصلاحیه بیست و دوم به قانون اساسی آمریکا ضمیمه شد، روسای جمهور در ایالات متحده تنها مجاز بودند در دو دوره رقابت انتخاباتی شرکت کنند، صرف‌نظر از اینکه به‌طور متوالی خدمت کرده باشند یا نه.
کنگره آمریکا متمم شماره ۲۲ را دو سال پس از مرگ روزولت تصویب کرد و از انتخابات ۱۹۵۲ که دوایت دی. آیزنهاور جمهوری‌خواه بر آدلای استیونسون دموکرات پیروز شد، به اجرا درآمد. از آن زمان تاکنون هیچ‌کدام از روسای جمهوری آمریکا نتوانسته است بیش از دو دوره خدمت کند.
ترامپ چه گفته است؟
دونالد ترامپ در آستانه انتخابات ۲۰۲۰ برای اولین بار به دست یافتن به دور سوم ریاست‌جمهوری اشاره کرد. او در اوت ۲۰۲۰ در یک گردهمایی به حامیانش گفت که در انتخابات پیروز خواهد شد و سپس احتمالا چهار سال دیگر بر سر کار می‌ماند.
ترامپ همچنین در یک گردهمایی دیگر گفت که اگر در انتخابات ۲۰۲۰ پیروز شود، برای دور سوم «مذاکره» خواهد کرد و افزود که احتمالا حق دارد چهار سال دیگر پس از آن در این سمت فعالیت کند. با این حال او در مصاحبه‌ای که سال گذشته با ان‌بی‌سی نیوز انجام داد، در پاسخ به اینکه با پیروزی در انتخابات ۲۰۲۴، آیا احتمال دارد به دنبال یک دوره سوم باشد، پاسخ داد: «نه.»
ترامپ همچنین در آوریل ۲۰۲۴ به مجله تایم گفت که موافق طولانی شدن دوره فعالیت ریاست‌جمهوری نیست. این در حالی است که دو اظهارنظر مبهم او در سخنرانی‌های امسال شایعاتی را ایجاد کرد که به دوره سوم نیز فکر می‌کند.
یکی از این اظهارات در جریان سخنرانی ترامپ در انجمن ملی اسلحه بود، زمانی که از حامیانش پرسید که او را «سه دوره‌ای یا دو دوره‌ای» در نظر می‌گیرند؟ اگرچه برخی می‌گویند که اشاره او به ادعاهای تقلب در انتخابات ۲۰۲۰ و پیروزی ادعایی او در آن دوره برمی‌گردد.
یکی دیگر از اظهارات شبهه‌برانگیز ترامپ در ماه ژوئیه بود، زمانی که او به شرکت‌کنندگان در یک مراسم مذهبی مسیحی گفت که اگر او در انتخابات ۲۰۲۴ پیروز شود دیگر «نیازی به رای دادن» نخواهند داشت.
ترامپ پس از اینکه به حاضران در آن جمع مکرر می‌گفت: «فقط این بار» رای دهید، افزود: «چهار سال دیگر لازم نیست رای دهید. ما آن قدر اوضاع را درست می‌کنیم که مجبور نیستید دیگر رای بدهید.»
احتمال چنین چیزی چقدر است؟
جان فورتیه، پژوهشگر ارشد موسسه امریکن انترپرایز، می‌گوید که اظهارات ترامپ در آن مراسم مذهبی را نباید تلاش او برای سومین دوره فعالیت ریاست‌جمهوری تلقی کرد، بلکه به نظر می‌رسد او صرفا سعی داشته جامعه مسیحیان را به رای دادن در انتخابات تشویق کند.
به گفته این کارشناس، ترامپ در هفته‌های گذشته اعلام کرده است که در صورت شکست در این انتخابات، دیگر در سال ۲۰۲۸ نامزد نمی‌شود، بنابراین به نظر نمی‌رسد که سودای دوره سوم را در سر داشته باشد.
فورتیه می‌افزاید که سن دونالد ترامپ نیز عاملی مهم در این زمینه است. این مرد ۷۸ ساله که در حال حاضر مسن‌ترین فردی است که به ریاست‌جمهوری آمریکا انتخاب شده، تا پایان دوره دوم ریاست‌جمهوری‌اش ۸۲ ساله خواهد شد.
اگر ترامپ بخواهد می‌تواند این کار را انجام دهد؟
جوزف کاسگرو، قاضی بازنشسته آمریکایی، می‌گوید که این خواسته بسیار دشوار و عملا ناممکن است.
به گفته این کارشناس قضایی، برای تغییر قانون اساسی لازم است که دو سوم نمایندگان مجلس و سنا پیشنهاد اصلاحیه را مطرح کنند و پس از آن سه چهارم ایالت‌ها آن را تایید کنند.
او می‌افزاید: «با توجه به اختلافات سیاسی در ایالات متحده، به نظر نمی‌رسد که توافقی درمورد اصلاحیه قانون اساسی برای افزایش دوره فعالیت روسای جمهور وجود داشته باشد. حتی اگر جمهوری‌خواهان بتوانند هم مجلس نمایندگان و هم سنا را کنترل کنند، اکثریت آنها ناچیز خواهد بود و امکان تجدیدنظر در متمم بیست و دوم قانون اساسی فراهم نمی‌شود.»
در همین حال جان فورتیه می‌گوید برخی از حقوق‌دانان معتقدند خلا‌های قانونی وجود دارد که می‌توان از آنها برای دور زدن محدودیت دو دوره فعالیت ریاست‌جمهوری استفاده کرد.
او می‌گوید: «برخی از کارشناسان حقوقی استدلال می‌کنند که اصلاحیه ۲۲، افراد را صرفا از نامزدی برای سومین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری منع می‌کند اما از خدمت برای دوره سوم منع نمی‌کند. به این ترتیب، با ترفندی مبتکرانه، یک رئیس‌جمهور که دو دوره را سپری کرده می‌تواند به معاونت ریاست‌جمهوری آمریکا برگزیده شود یا در ردیف جانشینی قرار گیرد و در صورت استعفای رئیس‌جمهوری و مقام‌های بالادستی، به ریاست‌جمهوری برسد.»
با این حال، این کارشناس می‌افزاید که چنین حالتی نیز بعید به نظر می‌رسد، زیرا براساس سایر قوانین، معاون رئیس‌جمهوری یا شخص دیگری در ردیف جانشینی باید شرایط لازم را برای رئیس‌جمهور شدن داشته باشد و ترامپ یا شخص دیگری که قبلا دو دوره ریاست‌جمهوری را برعهده داشته است، با توجه به اصلاحیه بیست و دوم، این ویژگی را نخواهد داشت.
