وزارت انرژی و آب رژیم طالبان اعلام کرد که کار ساخت سد پاشدان در استان هرات، هم‌مرز با ایران، ۸۰ درصد پیشرفت کرده است.  

در اطلاعیه این وزارتخانه آمده است: «سد پاشدان ولایت هرات که یکی از پروژه‌های بزرگ وزارت انرژی و آب می‌باشد، اکنون در بخش‌های مختلف آن کار جریان دارد. ساخت این سد ۸۰ درصد پیش رفته و بخش‌های باقی‌مانده آن به‌زودی تکمیل و به بهره‌برداری خواهد رسید.»  

سد پاشدان، با ظرفیت ذخیره‌سازی ۴۵ میلیون مترمکعب آب، قادر به آبیاری ۱۳ هزار هکتار زمین و تولید دو مگاوات برق است. این سد در ۱۸ کیلومتری شرق شهر هرات و شهرستان کرخ واقع شده و پس از سد سلما، دومین سد بزرگ آبی در هرات است.  

حکومت پیشین افغانستان اعلام کرده بود که سد پاشدان با هزینه‌ای معادل ۱۱۷ میلیون دلار تا پایان سال ۲۰۲۱ میلادی تکمیل خواهد شد، اما سقوط افغانستان به دست طالبان باعث شد کار تکمیل این سد به تعویق بیفتد. اردیبهشت امسال، ملا عبدالغنی برادر، معاون اقتصادی نخست‌وزیر طالبان، به هرات سفر کرد تا کار ساخت این سد را از سر بگیرد و تاکید کرد که سد پاشدان با کیفیت «خوب» تکمیل خواهد شد.  

آب این سد از کوه بابا و کوتل سبزک در بادغیس تامین می‌شود. تا پیش از تکمیل این سد آب آن از طریق رودخانه هریرود به ایران سرازیر می‌شود.  

این در حالی است که با افتتاح سد سلما در خرداد ۱۳۹۵ در دوره محمد اشرف غنی، رئیس‌جمهوری پیشین افغانستان، و نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند، از سرازیر شدن بخش زیادی از آب رودخانه هریرود به ایران جلوگیری شد.  

دولت هند برای احداث سد سلما حدود ۲۹۰ میلیون دلار اختصاص داده بود. این سد در بالادست رودخانه هریرود، در نزدیکی شهرستان چشت استان هرات، قرار دارد و ارتفاعش ۱۰۷ متر و طولش ۵۵۰ متر است. ظرفیت ذخیره‌سازی این سد ۶۳۳ میلیون مترمکعب است و در کنار تولید ۴۲ مگاوات برق، ظرفیت آبیاری حدود ۸۰ هزار هکتار زمین را نیز دارد. با تکمیل این سد، از ورود بخش زیادی از آب هریرود به ایران جلوگیری شد.  

رودخانه هریرود از مناطق مرتفع شهرستان لعل و سرجنگل در استان غور سرچشمه می‌گیرد و با گذر از استان هرات به ایران و ترکمنستان می‌رود. بخشی از آب رودخانه هریرود به سد دوستی در مرز ایران و ترکمنستان سرازیر می‌شود. سد دوستی بزرگ‌ترین سد مخزنی در شرق ایران است که کار ساخت آن در سال ۱۳۷۹ آغاز شد و در سال ۱۳۸۴ پایان یافت. سد دوستی ۷۸ متر ارتفاع دارد و طول تاج آن ۶۵۰ متر است و ظرفیت آن یک میلیارد و ۲۵۰ میلیون مترمکعب است. ساخت سد سلما و خشکسالی‌های پی‌درپی در افغانستان سبب شد آب کمتری به سمت سد دوستی سرازیر شود. مقام‌های ایرانی سال گذشته از کاهش قابل‌توجه آب پشت این سد خبر دادند. اینک تکمیل سد پاشدان فشار کم‌آبی بر ایران را تشدید خواهد کرد. 

رژیم طالبان همچنین تاکید زیادی بر تکمیل سد بخش‌آباد در استان فراه، هم‌مرز با ایران، دارد. حدود دو هفته پیش، مولوی غوث‌الدین رهبر، استاندار طالبان در فراه، از کار ساخت تونل‌های سد بخش‌آباد بازدید کرد و اعلام کرد که ساخت تونل‌های این سد بیش از ۵۰ درصد پیش رفته است. او بر ادامه ساخت این سد تاکید کرد.  

در اردیبهشت سال گذشته، رژیم طالبان کار ساخت دو تونل سد بخش‌آباد را از سر گرفت. سد بخش‌آباد که روی رودخانه فراه‌رود احداث می‌شود، توانایی تولید ۷۲ مگاوات برق و آبیاری بیش از ۶۸ هزار هکتار زمین کشاورزی را دارد. سد بخش‌آباد ۸۱ متر ارتفاع دارد. حکومت پیشین افغانستان برای ادامه ساخت‌وساز سد بخش‌آباد تلاش کرد، اما طالبان جدی‌ترین تهدید برای ادامه این کار بودند و به همین دلیل کار ساخت این سد از مراحل اولیه فراتر نرفت. با تکمیل سد بخش‌آباد، آب رودخانه فراه به دریاچه هامون صابری در سیستان ایران نخواهد رسید و این مسئله بحران گردوغبار در سیستان را تشدید خواهد کرد. 

ایران و افغانستان در سال ۱۳۵۱ برای تقسیم آب رودخانه هیرمند معاهده‌ای امضا کردند که براساس آن حقابه ایران سالانه ۸۱۷ میلیون مترمکعب مشخص شد. اما درمورد حوزه‌های آبی دیگر، ازجمله هریرود و فراه‌رود، هیچ معاهده و توافقنامه‌ای وجود ندارد. 

از سوی دیگر، در فروردین ۱۴۰۰ و با حضور اشرف غنی سد کمال‌خان روی رودخانه هیرمند به بهره‌برداری رسید. سد کمال‌خان در شهرستان چهاربرجک، در ۹۵ کیلومتری جنوب شهر زرنج مرکز استان نیمروز، واقع است و با هزینه‌ای بیش از ۲۰۰ میلیون دلار و کمک‌های آمریکا تکمیل شده است.  

رژیم طالبان علاوه بر اینکه کار سه سد بزرگ را در مرز با ایران دنبال می‌کند، برای تاثیرگذاری بر جریان آب‌های جاری و سیلاب‌ها ساخت سدهای کوچک‌تر و با هزینه کمتر را نیز در دستور کار قرار داده است. 

جمهوری اسلامی ایران یکی از حامیان جنگ گروه طالبان با حکومت پیشین افغانستان و متحدان غربی آن بود و با روی کار آمدن مجدد رژیم طالبان در اوت ۲۰۲۱، تلاش کرد روابط نزدیکی با این گروه برقرار کند. با این حال، طالبان می‌کوشند که با ساخت سدهای آبی امتیازاتی از تهران بگیرند.