به نظر می‌رسد پژوهشگران دانشگاه کلرادو بولدر به سازوکارهایی دست یافته‌اند که می‌تواند راه را برای تولید یک واکسن تحول‌آفرین هموار کند؛ واکسنی که با بهره‌گیری از قدرت باکتری‌های مفید به افراد کمک میکند وزنشان را تحت کنترل نگه دارند.
مطالعه‌ای که این هفته در مجله «مغز، رفتار و ایمنی» (Brain, Behavior and Immunity) منتشر شد، نشان داد موش‌هایی که به آن‌ها یک میکروارگانیسم موجود در شیر گاو و خاک تزریق شده بود، در برابر افزایش وزن ناشی از رژیم‌های پرچرب و پرشکر، تقریبا مقاوم بودند.
پروفسور کریستوفر لاوری، نویسنده ارشد و استاد فیزیولوژی تلفیقی، می‌گوید: «ما پیشگیری کامل از افزایش وزن مرتبط با رژیم غذایی را در این حیوانات شاهد بودیم. این موضوع نشان می‌دهد که قرار گرفتن در معرض باکتری‌های مفید می‌تواند ما را در برابر برخی پیامدهای منفی رژیم غذایی معمول غربی محافظت کند.»
تصادف‌های خوشایند: از استرس تا کاهش وزن
به گزارش نیویورک‌پست، لاوری قصد نداشت واکسن کاهش وزن تولید کند. او در مطالعات قبلی، کشف کرد که مایکوباکتریوم واکه (Mycobacterium vaccae)، یک میکروارگانیسم موجود در خاک و شیر گاو، می‌تواند التهاب ناشی از استرس را در موش‌ها کاهش دهد. این یافته، او را به بررسی ایده یک «واکسن استرس» مبتنی بر باکتری‌های خاک‌زی سوق داد.
در این مطالعه جدید، لاوری و تیمش بررسی کردند که آیا مایکوباکتریوم واکه می‌تواند به مقابله با التهاب مغزی و اضطراب ناشی از رژیم غذایی نامناسب نیز کمک کند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
در این آزمایش، به یک گروه از موش‌های نوجوان رژیم غذایی سالم داده شد، در حالی که گروه دیگر به مدت ۱۰ هفته غذایی معادل همبرگرهای بزرگ و سیب‌زمینی سرخ‌کرده برای جوندگان مصرف کردند. به نیمی از موش‌های هر گروه نیز هفتگی مایکوباکتریوم واکه تزریق شد.
در پایان مطالعه، گروهی که فقط غذاهای ناسالم خورده بودند و تزریق هم نداشتند، ۱۶ درصد بیشتر از گروهی که غذاهای سالم می‌خوردند، اضافه وزن داشتند. همچنین چربی داخلی (احشایی) این گروه از موش‌ها، یعنی چربی که دور اندام‌های داخلی را می‌پوشاند و خطر بیماری‌های قلبی و دیابت را افزایش می‌دهد، به طرز قابل‌توجهی بیشتر شده بود. اما نکته جالب اینجا است: گروهی که غذاهای ناسالم خوردند و واکسن مایکوباکتریوم واکه را تزریق کردند، وزن اضافه نکردند. آن‌ها در پایان مطالعه، حتی نسبت به گروه مصرف‌کننده غذای سالم، هم چربی احشایی کمتری داشتند.
این مطالعه جدیدترین یافته در میان مجموعه‌ای از شواهد درحال‌رشد در مورد فواید باکتری‌های مفید شناخته‌شده به‌عنوان «دوستان قدیمی» است؛ باکتری‌هایی که در کنار انسان‌ها تکامل یافتند، اما در دنیای مدرن و به‌شدت بهداشتی امروز ما نادیده گرفته شده‌اند. لاوری می‌گوید: «ما با از دست دادن ارتباط با این دوستان قدیمی که در تنظیم سیستم ایمنی و سرکوب التهاب‌های نامناسب نقش داشتند، بیشتر در معرض خطر بیماری‌های التهابی قرار گرفته‌ایم.»
التهاب مزمن تهدیدی بزرگ برای سلامتی است و به سلول‌ها، بافت‌ها و اندام‌های سالم آسیب جدی می‌زند و اغلب زمینه را برای ابتلا به بیماری‌های جدی مانند دیابت نوع ۲، سرطان و بیماری‌های قلبی فراهم میکند. التهاب همچنین تعادل میکروبیوم روده را بر هم می‌زند؛ سیستمی که در هضم غذا موثر است، باکتری‌های مضر را از بین می‌برد و سیستم ایمنی را تنظیم میکند.
قدم بعدی چیست؟
ایده واکسنی که با افزایش وزن مقابله کند، شاید شبیه داستان‌های علمی‌تخیلی باشد، اما اگر عملی شود، می‌تواند تحول بزرگی در علم پزشکی ایجاد کند.
برای اینکه تا مشخص شود مایکوباکتریوم واکه چگونه از افزایش وزن جلوگیری میکند و آیا این اثر در انسان نیز مشاهده می‌شود یا نه، تحقیقات بیشتری لازم است. پژوهشگران معتقدند این واکسن احتمالا از طریق کاهش التهاب، بهبود سلامت بافت چربی و افزایش متابولیسم عمل میکند.
اگر اثربخشی این واکسن تایید شود، می‌تواند برای کاهش وزن در افرادی که با بحران چاقی دست‌وپنجه نرم می‌کنند، راه‌حل جدیدی ارائه دهد. این دستاورد به‌ویژه برای کسانی ارزشمند خواهد بود که در دسترسی به داروهای پیشرفته کاهش وزن مانند ازمپیک (Ozempic) و ویگووی (Wegovy) مشکل دارند و موانعی چون هزینه‌های بالا و مشکلات زنجیره تامین استفاده از آن‌ها را دشوار کرده است.
این داروها برخلاف واکسن مایکوباکتریوم واکه، با تقلید از یک هورمون طبیعی در بدن عمل می‌کنند که به مغز پیام می‌دهد فرد احساس سیری کند و به این ترتیب، اشتها را کاهش می‌دهد.
لاوری پیشنهاد میکند فعلا بهترین راه برای افزایش تماس با باکتری‌های «مفید» این است که در طبیعت بیشتر وقت بگذرانید؛ چه با کار در باغچه، چه پیاده‌روی یا استراحت در فضای باز. «همچنین باید مقدار زیادی سبزیجات تازه بخورید، زیرا این سبزیجات میکروب‌های مفید خاک را جذب می‌کنند و فراموش نکنید که بخش زیادی از مواد غذایی موجود در فروشگاه‌ها ناسالم‌اند. مطالعات نشان داده‌اند که حدود ۷۰ درصد اقلام موجود در نزدیکی صندوق پرداخت شامل آب‌نبات‌ها، نوشیدنی‌های شیرین و تنقلات شور ناسالم‌اند.»
